Đà Nẵng nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo sớm thiên tai

TMO - Trong bối cảnh thiên tai diễn biến ngày càng phức tạp, TP. Đà Nẵng đã và đang tập trung ứng dụng khoa học công nghệ nhằm nâng cao năng lực, kịp thời dự báo, cảnh báo sớm thiên tai.

Thúc đẩy chuyển đổi số, đầu tư ứng dụng các phần mềm hiện đại đã giúp ngành Khí tượng Thuỷ văn TP.Đà Nẵng nâng cao năng lực dự báo thiên tai, qua đó giúp chính quyền và người dân xây dựng kế hoạch chủ động phòng, chống và giảm tối đa thiệt hại khi thiên tai xảy ra.

Đối với TP.Đà Nẵng, tình hình thiên tai trên địa bàn thành phố thời gian qua cho thấy, lũ lụt, lũ quét, sạt lở đất, sụt lún đất là các loại hình thiên tai điển hình thường xảy, nhất là nguy cơ mưa lớn, sạt lở đất đá đồi núi và ngập úng đô thị đang hiện hữu, ngày càng gia tăng và khó dự đoán. Tình hình trở nên phức tạp hơn do tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, làm tần suất và cường độ các loại hình thiên tai nêu trên diễn biến bất thường và cực đoan.

Trong năm 2023, lần đầu tiên, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã phát đi thông báo khẩn cấp nâng mức độ cảnh báo rủi ro thiên tai lên đến cấp 4 đối với Thừa Thiên - Huế và TP. Đà Nẵng. Cùng với đó, El nino đã và đang ảnh hưởng tới thời tiết của nước ta từ năm 2023 đến nay. Thực tế này đòi hỏi TP.Đà Nẵng phải không ngừng đầu tư trang thiết bị hiện đại, nâng cao chất lượng quan trắc, dự báo, cảnh báo thiên tai.

Để người dân chủ động hơn trong công tác ứng phó, phòng chống các sự cố thiên tai, hiện nay nhờ những phần mềm hiện đại, kết nối với điện thoại thông minh, người dân Đà Nẵng được cập nhật thông tin dự báo, cảnh báo thiên tai một cách dễ hiểu và kịp thời từ các đơn vị, tổ chức quan trắc khí tượng thủy văn.

Đặc biệt ứng dụng Danang Smart City đã hỗ trợ người dân rất nhiều khi liên tục cập nhật thông tin thời tiết. Đồng thời còn thể hiện cả bản đồ lượng mưa nên người dân có thể chủ động phòng tránh và bảo vệ tài sản trong trường hợp mưa lũ gây lụt.

Thông tin từ Lãnh đạo Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Trung Trung Bộ, đến nay, thiên tai ảnh hưởng trên phạm vi rộng như bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn diện rộng, lũ lụt và các tác động kèm theo được cảnh báo sớm trước hai đến ba ngày về khả năng ảnh hưởng đến khu vực. Các loại hình thiên tai xảy ra cục bộ trong phạm vi hẹp như dông, lốc, sét, mưa lớn cục bộ,... được cảnh báo ngay sau khi phát hiện nguy cơ.

Khi phát hiện có nguy cơ gây mưa lớn, bản tin cảnh báo sẽ được thực hiện trước thời điểm xuất hiện mưa hai đến ba ngày, bao gồm, thời gian mưa, tổng lượng mưa và khu vực xảy ra. Đến khi xuất hiện mưa lớn, công tác dự báo định lượng chi tiết lượng mưa được thực hiện với các thông tin cụ thể về vị trí, lượng mưa trong 24 giờ tới theo thời đoạn mưa từ ba đến sáu giờ.

Cán bộ, nhân viên thuộc Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Trung Trung Bộ đang kiểm tra diễn biến của tình hình thời tiết bằng các ứng dụng, hệ thống hiện đại. Ảnh: TL. 

Hiện nay, khu vực từ tỉnh Quảng Bình đến tỉnh Quảng Ngãi có 144 trạm quan trắc khí tượng, thủy văn, hải văn và đo mưa tự động theo công nghệ châu Âu, cung cấp dữ liệu cho các đơn vị thực hiện nhiệm vụ dự báo. Các hệ thống quan trắc Radar Doppler được nâng cấp theo công nghệ mới của Mỹ, bảo đảm thu thập thông tin, dữ liệu phục vụ dự báo bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn.

Bên cạnh đó hệ thống quan trắc nặng tính thủ công đã chuyển sang các hệ thống quan trắc tự động. Công tác dự báo, ứng dụng công nghệ dự báo số cũng đã được triển khai trong nhiều năm qua. Nhiều công cụ hiện đại được sử dụng hỗ trợ trong tác nghiệp dự báo thời tiết. Nhờ đó, các loại hình thiên tai có nguồn gốc từ khí tượng, thủy văn tại Đà Nẵng đều được dự báo, cảnh báo sớm, kịp thời.

Sự phát triển của Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Trung Trung Bộ là một trong những động lực mạnh mẽ đằng sau những kết quả phòng, chống thiên tai của Đà Nẵng trong thời gian qua. Song, góp phần trong việc xây dựng xã hội an toàn trước thiên tai còn có sự phát triển tích cực của thị trường dịch vụ, công nghệ khí tượng thủy văn trên địa bàn thành phố; như 31 trạm mưa tự động Vrain tại Đà Nẵng. Việc phát triển bản đồ mức mưa, ngập nước theo thời gian thực, tích hợp vào ứng dụng Danang Smart City đã phục vụ được nhu cầu cập nhật thông tin thời tiết cho người dân. Vì vậy, ứng dụng khoa học-công nghệ không chỉ trong mô hình dự báo, thiết bị quan trắc, mà còn trong phương thức truyền tải thông tin.

Trạm đo mưa tự động Vrain tại TP.Đà Nẵng. Ảnh: CV

Trong chiến lược phát triển ngành Khí tượng Thủy văn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đã đề ra một số mục tiêu cụ thể trong truyền thông và chuyển đổi số khí tượng thủy văn, cụ thể như Dự báo Khí tượng Thủy văn hằng ngày trong điều kiện bình thường có độ tin cậy đạt 80-85%; phấn đấu đạt từ 95-100% bản tin dự báo, cảnh báo do ngành Khí tượng Thủy văn ban hành được truyền tải đầy đủ, kịp thời đến chính quyền địa phương cấp xã, hộ gia đình, nhất là tại các vùng thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai Khí tượng Thủy văn, ít nhất đạt 90% chính quyền các cấp, hộ gia đình có hiểu biết cơ bản về bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn;...

Tại Đà Nẵng, nội dung các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai thời gian qua đã được Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Trung Trung Bộ chi tiết hóa đến cấp quận/huyện, phường/xã, thể hiện trực quan, dễ hiểu qua hình ảnh, bản đồ, sơ đồ, đồ thị; đa dạng hóa hình thức cung cấp thông tin đến các ban, ngành, địa phương và cộng đồng từ cổng thông tin, email đến các nền tảng mạng xã hội.

Bên cạnh đó, việc cho phép người dân có thể theo dõi lượng mưa theo thời gian thực trong ứng dụng Danang Smart City đã tạo ra một giá trị cộng đồng dựa trên nền tảng công nghệ trong phòng chống thiên tai, giúp người dân ứng phó kịp thời trước những trận mưa lớn.

Đối với việc phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ, ngành Khí tượng Thuỷ văn TP.Đà Nẵng trong thời gian tới cần tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống trang thiết bị, phục vụ việc cảnh báo, dự báo kịp thời. Bên cạnh đó đẩy mạnh tự động hóa, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, viễn thám và các công nghệ hiện đại khác trong công tác Khí tượng Thủy văn; triển khai các đề án, dự án, chương trình khoa học công nghệ trọng điểm về Khí tượng Thủy văn…để giảm thiểu rủi ro cho tài sản, đảm bảo an toàn tính mạng Nhân dân khi có thiên tai xảy ra. 

Lê Thắng