Công nghệ số trong quản lý bảo vệ rừng tại Khu bảo tồn thiên nhiên Đakrông

TMO - Khắc phục khó khăn về  địa bàn rộng, địa hình phức tạp, Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Đakrông (tỉnh Quảng Trị) đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, sử dụng thiết bị khoa học kỹ thuật hỗ trợ công tác quản lý, bảo vệ rừng.

Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Đakrông được giao nhiệm vụ quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên diện tích 42.000 ha, bao gồm 2 khu rừng đặc dụng có chức năng khác nhau: Khu bảo tồn thiên nhiên Đakrông và Khu bảo vệ cảnh quan đường Hồ Chí Minh. Thời gian qua, lực lượng chức năng tại Khu BTTN đã triển khai thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, sự phối kết hợp chặt chẽ giữa đơn vị với chính quyền địa phương, các ban ngành trên địa bàn trong và ngoài tỉnh đã góp phần giữ vững vốn rừng hiện có của 2 khu rừng đặc dụng được giao quản lý, bảo vệ.

Tuy nhiên, hiện nay nguy cơ xâm hại tài nguyên rừng và đất lâm nghiệp ở 2 khu rừng đặc dụng được Ban quản lý - Hạt Kiểm lâm Khu bảo tồn thiên nhiên Đakrông quản lý, bảo vệ là rất cao. Bên cạnh đó, với diện tích tự nhiên rộng lớn nằm trên 07 xã có địa giới hành chính và giáp ranh với các huyện khác trong tỉnh với 03 huyện của tỉnh Thừa Thiên Huế và nước CHDCND Lào; người dân sống ở vùng đệm đa phần là đồng bào dân tộc thiểu số Vân kiều, Pa Cô... điều này tạo ra những thách thức trong công tác quản lý, bảo vệ rừng tại Khu BTTN. 

Khắc phục khó khăn về địa bàn rộng, lực lượng mỏng, Ban quản lý - Hạt Kiểm lâm Khu BTTN Đakrông đã đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ như sử dụng công nghệ ảnh viễn thám, các phần mềm Vtools, SMART, thiết bị bay không người lái (flycam). Trong đó, công nghệ viễn thám sử dụng ảnh vệ tinh phục vụ công tác quản lý, giám sát tài nguyên rừng qua ảnh vệ tinh Sentinel, Planet để phát hiện các điểm biến động hiện trạng rừng. Sau khi phát hiện điểm biến động cán bộ quản lý sẽ số liệu gồm: ảnh, tọa độ địa lý (Vn2000), Số lô khoảnh tiểu khu, hiện trạng bản đồ, diện tích ước lượng bị biến động đến các kiểm lâm phụ trách tiểu khu, lực lượng nhận khoán bảo vệ rừng,…thực hiện công tác kiểm tra hiện trường ở thực địa.

Sử dụng thiết vị bay flycam để hỗ trợ công tác quản lý, bảo vệ rừng tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông. Ảnh: L.A.

Từ tháng 10/2022, tại 2 Khu BTTN Đakrông và Khu BTTN đường Hồ Chí Minh của tỉnh Quảng Trị, ứng dụng SMART đã được Ban quản lý phối hợp Hạt Kiểm lâm khu bảo tồn thiên nhiên Đakrông quyết định ban hành quy chế áp dụng ứng dụng SMART Mobile cho công tác bảo vệ rừng và giám sát đa dạng sinh học đối với lực lượng Kiểm lâm, viên chức của ban quản lý, lực lượng tham gia nhận khoán bảo vệ rừng.

SMART là ứng dụng thu thập dữ liệu tuần tra và nhập trực tiếp vào thiết bị di động cầm tay. Theo đó, các Tổ Bảo vệ rừng/Kiểm lâm sẽ dùng thiết bị cầm tay được tích hợp SMART Mobile để nhập các ghi nhận hiện trường (ví dụ quan sát động vật, hoạt động vi phạm, vị trí trên hiện trường, vv). Dữ liệu tuần tra sau đó có thể được nhập/truyền trực tiếp từ thiết bị cầm tay vào máy tính hoặc được truyền trực tuyến từ thiết bị cầm tay vào máy tính.

Bên cạnh đó, phần mềm vTools cũng được các lực lượng  áp dụng nhằm thực công tác tuần tra, cập nhật hiện trạng, diễn biến rừng. vTools với khả năng thay thế hoàn toàn cho 1 chiếc GPS cầm tay, hỗ trợ xuất các định dạng gpx như GPS do vậy, hoàn toàn có thể thay thế cho GPS trong tuần tra đối với lâm nghiệp và hỗ trợ đắc lực SMART về tuần tra bảo vệ rừng. Ngoài ra, thiết vị bay Flycam (drone) cũng được Ban quản lý Khu BTTN Đakrông ứng dụng thành công thiết bị bay không người lái có chức năng chụp ảnh và quay phim vào việc quan sát, bảo vệ rừng. Flycam rất hữu ích, nó đã giúp đơn vị thuận lợi hơn trong công tác tuần tra quản lý, bảo vệ rừng, giám sát kiểm tra, chăm sóc rừng....

Thông qua việc ứng dụng khoa học công nghệ đã giúp Ban quản lý - Hạt Kiểm lâm Khu BTTN Đakrông quản lý hiệu quả diện tích rừng, các vụ vi phạm được phát hiện kịp thời, tình trạng xâm hại rừng được hạn chế đáng kể. Đây cũng là giải pháp nâng cao chất lượng quản lý nhân lực, nâng cao hiệu quả hoạt động tuần tra bảo vệ rừng, giám sát đa dạng sinh học; giảm được thời gian, nhân lực ở nhiều khu vực, các tiểu khu có địa hình hiểm trở, phải mất nhiều thời gian để tiếp cận nếu đi bộ.

Tuy nhiên, công tác triển khai, áp dụng thực hiện, điều hành, quản lý còn gặp rất nhiều trở ngại như: lăng lực của một số cán bộ, lực lượng nhận khoán bảo vệ rừng chủ yếu là người dân địa phương, trình độ còn hạn chế, chưa được tập huấn chuyên sâu thành thạo sử dụng công nghệ bay Flycam, Vtools, SMART..., công nghệ ảnh viễn thám hiện có giá thành cao, trong lúc đơn vị đang dùng ảnh viễn thám miễn phí thời gian quét ảnh chậm, dung lượng, chất lượng ảnh không cao, phần mềm vTools chưa được bố trí đầy đủ do giá thành bản quyền cao, công cụ SMART còn một số hạn chế khi gặp điều kiện bất lợi. 

Hoàng Chiến