Công nghệ số góp phần nâng cao hiệu quả giám sát, bảo vệ rừng

TMO - Những năm gần đây, lực lượng Kiểm lâm tỉnh Bắc Giang đã tăng cường ứng dụng công nghệ vào công tác quản lý, bảo vệ rừng, góp phần hỗ trợ tích cực, thúc đẩy xây dựng phát triển rừng và bảo tồn diện tích rừng hiện có.

Hiện nay tổng diện tích rừng trên toàn tỉnh Bắc Giang là hơn 161.000ha, bao gồm hơn 55.000ha rừng tự nhiên, còn lại là rừng trồng và rừng mới trồng chưa đạt tiêu chí thành rừng. Tỷ lệ che phủ rừng toàn tỉnh năm 2023 là 37,8%. Nhờ áp dụng công nghệ thông tin, công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn tỉnh Bắc Giang ngày càng được tăng cường và đạt kết quả cao. Công tác kiểm soát hiệu quả, tình trạng khai thác, vận chuyển lâm sản, săn bắt động vật hoang dã trái pháp luật giảm rõ rệt.

Bên cạnh đó, nhằm nâng cao năng lực giám sát, điều hành cho lực lượng kiểm lâm trong công tác quản lý, bảo vệ và phòng cháy, chữa cháy rừng (PCCCR), ngành Nông nghiệp Bắc Giang tiếp tục triển khai nhiều giải pháp ứng dụng công nghệ hiện đại, thông minh.

Các ứng dụng số đã hỗ trợ đắc lực cho lực lượng chức năng trong việc phát hiện, ngăn chặn các nguy cơ gây ảnh hưởng đến rừng.  Cụ thể, lực lượng kiểm lâm Bắc Giang đã tích cực ứng dụng nhiều giải pháp công nghệ để thực hiện công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng và PCCCR như ứng dụng thiết bị bay không người lái (flycam) vào tuần tra, kiểm soát rừng.

Đơn cử, trong năm 2023, nhiều diện tích rừng trên địa bàn tỉnh bị sâu bệnh gây hại, lực lượng kiểm lâm đã sử dụng thiết bị flycam để xác định tình trạng, diện tích bị ảnh hưởng, từ đó có hướng dẫn người dân biện pháp phòng, trừ hiệu quả. Các diễn biến về rừng được truyền về Trung tâm giám sát, điều hành quản lý, bảo vệ rừng đặt tại Chi cục Kiểm lâm, đồng thời gửi thông tin về điện thoại của cán bộ phụ trách trên từng địa bàn, cơ sở. Ngoài ra, cơ quan Kiểm lâm trong tỉnh đang sử dụng biển báo hiệu cấp dự báo cháy rừng tự động để thực hiện công tác PCCCR, ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) và sử dụng ảnh viễn thám trong quản lý, theo dõi diễn biến rừng.

Theo Lãnh đạo Hạt Kiểm lâm huyện Yên Thế, trước đây, muốn theo dõi diễn biến của rừng, lực lượng Kiểm lâm phải thường xuyên tổ chức các đợt kiểm tra trực tiếp tại hiện trường, đòi hỏi nhiều thời gian, công sức, phải mang theo bản đồ, máy định vị GPS... nhưng hiệu quả không cao, việc xác minh các vụ việc liên quan đến diễn biến của rừng bị bỏ sót, nhầm lẫn. Để khắc phục, đơn vị đã triển khai rộng rãi ứng dụng FRMS Mobile được cài đặt trên điện thoại thông minh của công chức kiểm lâm để thực hiện khoanh vẽ, xác định điểm biến động diện tích rừng thay thế cho việc sử dụng bản đồ hiện trạng rừng dạng giấy để cập nhật diễn biến rừng.

Phần mềm hỗ trợ lực lượng kiểm lâm đo đạc, kiểm tra thực địa, quản lý số lô rừng, trạng thái rừng, tên chủ rừng, loại cây trồng, năm trồng, trữ lượng... nhanh và chính xác hơn. Những biến động về hiện trạng rừng được lực lượng kiểm lâm tích hợp vào hệ thống để theo dõi, quản lý. Đặc biệt, thực hiện Nghị quyết số 111-NQ/TU ngày 11/6/2021 của Tỉnh ủy về chuyển đổi số tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, Chi cục Kiểm lâm Bắc Giang đã và đang thực hiện dự án Trung tâm giám sát, điều hành quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn tỉnh.

Lực lượng Kiểm lâm tỉnh Bắc Giang sử dụng máy bay không người lái kiểm tra diễn biến rừng. (Ảnh minh hoạ). 

Theo đó, với nguồn kinh phí gần 20 tỷ đồng, đơn vị đã được đầu tư xây dựng 9 hệ thống camera tại các điểm đỉnh cao để quan sát, cảnh báo cháy rừng, chặt phá, lấn chiếm rừng; 19 hệ thống camera đặt tại các cửa rừng để quan sát, tự động cảnh báo khi có người, phương tiện xuất hiện tại các khu vực cửa rừng đặt trên địa bàn các huyện: Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế, Yên Dũng.

Ngoài chức năng giám sát, tự động phát hiện, cảnh báo khi có người, phương tiện di chuyển đến cửa rừng, các camera có khả năng quét và ghi lại rõ khuôn mặt người, phương tiện ra vào rừng, hỗ trợ lực lượng chức năng kiểm soát người và phương tiện vào rừng. Theo đại diện Chi cục Kiểm lâm Bắc Giang, các vị trí camera quan sát, cảnh báo cháy rừng lắp đặt tại các đỉnh cao như: Đồng Cao, đèo Chinh (Sơn Động); Vạn Cung, Khuôn Thần (Lục Ngạn); Ba Gò - Suối Mỡ, Khe Quang - Đồng Vành (Lục Nam); Đá Bờ, Ba Mả (Yên Thế) và Non Vua (Yên Dũng).

Mỗi camera có khả năng quan sát, ghi hình trong phạm vi hơn 14 km với hàng nghìn hecta rừng, phát hiện các nguy cơ xâm hại rừng và gửi thông tin cảnh báo về màn hình trung tâm cũng như điện thoại thông minh, giúp cán bộ kiểm lâm xác định vị trí, quan sát rõ nét toàn cảnh hiện trường rừng trong phạm vi quản lý. Cùng với đó, giúp các cán bộ nắm bắt được khu vực có nguy cơ cháy cao, phát hiện sớm các đám cháy, địa điểm có hoạt động chặt phá rừng…

Từ đó có thể đưa ra phương án chỉ đạo, xử lý kịp thời.Trong bối cảnh biên chế lực lượng kiểm lâm của tỉnh mỏng, mỗi công chức kiểm lâm phải quản lý địa bàn từ 3-5 xã, địa hình cao, xa, diện tích rừng lớn thì việc ứng dụng công nghệ số là hết sức cần thiết. Đây được xem là giải pháp quan trọng để hỗ trợ và nâng cao năng lực giám sát, quản lý, bảo vệ rừng của cơ quan kiểm lâm, giảm tối đa thiệt hại tài nguyên rừng của tỉnh.

Lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm Bắc Giang cho biết, trong bối cảnh biên chế lực lượng kiểm lâm của tỉnh mỏng, mỗi công chức kiểm lâm phải quản lý địa bàn từ 3-5 xã, địa hình cao, xa, khó di chuyển, diện tích rừng lớn thì việc ứng dụng công nghệ số là hết sức cần thiết. Đây được xem là giải pháp quan trọng hỗ trợ và nâng cao năng lực giám sát, quản lý, bảo vệ rừng của cơ quan kiểm lâm, giảm tối đa thiệt hại tài nguyên rừng của tỉnh Bắc Giang.

Để bảo vệ, giám sát rừng hiệu quả, Chi cục Kiểm lâm Bắc Giang đã chú trọng nâng cấp cơ sở hạ tầng CNTT, trang bị các thiết bị, phần mềm quản lý, bảo vệ rừng. Qua đó nhiều vụ việc vi phạm đã được phát hiện và xử lý kịp thời. Nhờ đó, từ đầu năm 2024 đến nay, chỉ có 2 vụ cháy rừng của Bắc Giang gây thiệt hại về rừng.

Sử dụng các phần mềm, ứng dụng thông minh hỗ trợ đắc lực công tác quản lý rừng trên địa bàn tỉnh Bắc Giang. (Ảnh minh hoạ).

Cùng với đó, giảm 9 vụ chặt phá rừng, giảm 16 vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp so với cùng kỳ năm 2023. Với việc xây dựng Trung tâm giám sát, điều hành quản lý, bảo vệ rừng, Bắc Giang được xem là tỉnh đi đầu, tiêu biểu trong toàn quốc trong ứng dụng công nghệ hiện đại, thông minh này đối với vấn đề quản lý, bảo vệ rừng, được Cục Kiểm lâm (Bộ NN& PTNT) đánh giá cao và nhiều địa phương trong nước đến tham quan, học tập mô hình, trao đổi kinh nghiệm.

Trong thời gian tới, lực lượng kiểm lâm toàn tỉnh tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm, tính quyết liệt trong thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ quản lý, bảo vệ nghiêm ngặt rừng tự nhiên. Trong đó đề cao việc ứng dụng CNTT, thực hiện chuyển đổi số, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của đơn vị.

Để nâng cao hiệu quả Đề án, nâng cao năng lực cho lực lượng Kiểm lâm trong công tác quản lý, bảo vệ rừng và PCCC rừng giai đoạn 2021- 2030, Chi cục Kiểm lâm Bắc Giang tiếp tục tham mưu Sở NN& PTNT Bắc Giang trình cấp có thẩm quyền đầu tư, mua sắm thêm trang thiết bị công nghệ thông minh cho lực lượng Kiểm lâm. Đây sẽ là những công cụ đắc lực, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng Kiểm lâm tỉnh Bắc Giang.

Rừng tự nhiên ở Bắc Giang có vai trò và giá trị rất lớn đối với sự phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh, không chỉ có giá trị cao về môi trường, sinh thái, phòng, chống xói mòn, rửa trôi đất, ngăn lũ ống, lũ quét, phòng hộ đầu nguồn, bảo vệ vùng hạ du đồng bằng Bắc Bộ mà còn là hệ sinh thái rừng nhiệt đới đặc trưng của vùng rừng Đông Bắc Việt Nam.

Với những cánh rừng nguyên sinh, nơi có hệ sinh thái phong phú, đa dạng từ đó là điều kiện thuận lợi để phát triển loại hình du lịch sinh thái. Trong bối cảnh đó, nhằm đạt được các mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng của rừng, giảm nhẹ thiên tai, bảo vệ môi trường, sinh thái, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu toàn cầu thì việc lực lượng Kiểm lâm Bắc Giang ứng dụng công nghệ thông minh vào công tác bảo vệ rừng là hết sức cần thiết.

Ngô Hội