Chuyển đổi số nâng cao hiệu quả phòng, chống thiên tai

TMO - Trước diễn biến phức tạp của tình hình thiên tai, tỉnh Nam Định đã tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN) nhằm chủ động ứng phó và giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại về người, tài sản. 

Trong năm 2023, trên địa bàn tỉnh Nam Định cơ bản chịu ảnh hưởng của hoàn lưu áp thấp nhiệt đới, gây mưa lớn diện rộng, thiệt hại đối với tỉnh ước tính trên 193 tỷ đồng. Năm 2024, tỉnh Nam Định dự báo tình hình thiên tai, bão lũ sẽ tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp. Chính vì vậy, tỉnh Nam Định xác định cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu  nạn (PCTT và TKCN) cho các lực lượng cùng người dân trên địa bàn tỉnh, chuẩn bị đầy đủ lực lượng, vật tư, phương tiện sẵn sàng cơ động tham gia cứu hộ, cứu nạn khi có lệnh. 

Đặc biệt, đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ để tăng cường công tác dự báo, cảnh báo kịp thời trước những diễn biến khó lường của thiên tai, thời tiết. Từ đó nâng cao tinh thần chủ động, phòng tránh của người dân, giúp cơ quan quản lý sớm có kế hoạch ứng phóng với các sự cố thiên tai.

Nhờ sự hỗ trợ đắc lực của KHCN, đặc biệt là công nghệ số, công tác dự báo, cảnh báo sớm thiên tai ngày càng hiệu quả hơn. Tỉnh Nam Định đã đầu tư trang bị, nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống quan trắc môi trường, khí tượng thủy văn như máy đo gió, máy đo khí áp, máy đo độ ẩm, thiết bị đo dòng chảy ADCP, trạm đo mưa tự động… nhằm cung cấp đầy đủ thông tin, số liệu khí tượng thủy văn kịp thời, chính xác cho các sở, ngành liên quan và địa phương phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành phòng, chống, giảm nhẹ thiệt hại thiên tai, giúp người dân hạn chế thấp nhất các rủi ro, thiệt hại.

UBND tỉnh Nam Định đã chỉ đạo Đài Khí tượng thủy văn đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, cụ thể hóa bản tin dự báo áp thấp nhiệt đới, bão; từng bước cải tiến nội dung, hình thức các bản tin dự báo khí tượng thủy văn, nhất là các bản tin dự báo áp thấp nhiệt đới, bão, lũ và các hiện tượng nguy hiểm như dông, lốc, mưa lớn; bản tin dự báo về xu thế thời tiết, thủy văn 10 ngày; bản tin dự báo thời tiết biển; bản tin dự báo hải văn tại địa phương.

Cán bộ Trạm Khí tượng Nam Định kiểm tra thiết bị đo mưa tự động. Ảnh: NA.  

Ngoài ra, tỉnh này còn triển khai các ứng dụng đo lượng mưa tự động và cập nhật trên hệ thống điện tử dulieu.tramthoitiet.vn (Trạm đo mưa tại Văn phòng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT)), sensor.tecotec.vn (Trạm đo mưa tại các Hạt quản lý Hải Hậu, Giao Thủy, Nghĩa Hưng), namdinh.homeos.vn:6868 (Trạm đo mưa của Đài Khí tượng thủy văn tỉnh), Vrain.vn (Trạm đo mưa của Quỹ Cộng đồng PCTT tài trợ).

Bên cạnh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số hỗ trợ công tác dự tính, dự báo khí tượng thủy văn, tỉnh Nam Định còn tập trung đầu tư chiều sâu cơ sở vật chất, thiết bị, xây dựng cơ sở dữ liệu, công cụ hỗ trợ quản lý, điều hành hệ thống công trình đê điều, thủy lợi, đảm bảo yêu cầu PCTT.  Tỉnh đã xây dựng được hệ thống WebGIS để số hóa toàn bộ cơ sở dữ liệu đê điều, góp phần cung cấp đầy đủ thông tin về các tuyến đê, kè, cống, kho bãi vật tư và các công trình phụ trợ…

Sở NN&PTNT tỉnh cũng đầu tư lắp đặt các thiết bị theo dõi mực nước, các đoạn đê, kè, cống xung yếu tại 7 điểm trên các tuyến sông Đào, Đáy, Hồng, Ninh Cơ, cống Thanh Niên và các khu neo đậu tàu, thuyền của tỉnh; lắp đặt 9 camera giám sát đê điều, 4 vị trí camera theo dõi công trình PCTT giám sát trực tuyến các khu vực trọng yếu PCTT, 2 thiết bị flycam.

Tất cả hình ảnh, dữ liệu tổng quan công trình đê điều, cao trình mặt nước, mực nước sông và việc đóng mở cống… được cập nhật liên tục và truyền về Văn phòng thường trực Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh để nắm bắt kịp thời, phục vụ công tác chỉ đạo điều hành PCTT của các cấp từ Trung ương đến tỉnh, huyện và cấp xã, đặc biệt là trong tình trạng khẩn cấp.

Ngoài ra tỉnh Nam Định còn xây dựng trụ sở Trung tâm Phòng tránh và Giảm nhẹ thiên tai đặt tại xã Nam Phong (thành phố Nam Định) với tổng diện tích trên 700m2 gồm nhà điều hành cao 3 tầng; trung tâm điều phối chính đặt tại trụ sở Trung tâm với 2 cột ăng-ten cao 33m và các thiết bị cho hệ thống thông tin liên lạc…

Trạm liên lạc nhánh cố định được thiết lập với 6 trạm tại các điểm: Hạt quản lý đê Nam Trực; Hạt quản lý đê Ý Yên; Hạt quản lý đê Giao Thủy; Hạt quản lý đê Hải Hậu; Trạm đo sóng Thịnh Long và Hạt quản lý đê Nghĩa Hưng với quy mô kết cấu tương tự nhau; tại mỗi trạm liên lạc nhánh xây dựng 1 cột ăng-ten cao 17m và lắp đặt các thiết bị liên quan.

Với hệ thống liên lạc này đã giúp Trung tâm có thể liên lạc thoại bằng thiết bị bộ đàm tần số HF với các Trung tâm Phòng tránh và Giảm nhẹ thiên tai các tỉnh, thành phố khác và các tàu, thuyền khai thác hải sản hoạt động trên biển có trang bị thiết bị liên lạc tương thích; liên lạc thoại với máy bay cứu hộ cứu nạn trong khu vực (chỉ lắp đặt khi được cấp phép sử dụng tần số và thiết bị). Hệ thống này còn tiếp nhận thiết bị nhận và trao đổi thông tin bằng hệ thống nhận dạng tự động (AIS) với các phương tiện hàng hải hoặc tàu, thuyền có thiết bị tương tự.

Bên cạnh đó công tác chỉ đạo, điều hành của UBND tỉnh Nam Định cũng được đẩy mạnh. UBND tỉnh Nam Định chỉ đạo các cấp ứng dụng các nền tảng điện tử như báo điện tử, kênh truyền hình, mạng xã hội… để tuyên truyền, thông tin các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai.  Cụ thể Văn phòng thường trực Ban Chỉ huy PCTT và TKCN thường xuyên cập nhật công tác bảo vệ đê điều, dự phòng thiên tai, lũ lụt nhanh chóng trên ứng dụng mạng xã hội Facebook, đặc biệt là qua kênh Zalo “Thông tin PCTT Nam Định”…

Việc ứng dụng công nghệ số giúp các cấp chính quyền địa phương, cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân nắm bắt đầy đủ, kịp thời các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai, từ đó chủ động xây dựng kế hoạch, sẵn sàng phương án ứng phó với thiên tai theo phương châm “4 tại chỗ”. Qua đó góp phần phục vụ công tác điều hành có hiệu quả, giảm thiểu thấp nhất thiệt hại do thiên tai, thảm họa gây ra trên địa bàn tỉnh Nam Định. Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ là hướng đi mang lại hiệu quả cơ quan quản lý và nhà nước. Sự xuất hiện của những tiện ích mới trong công tác tuyên truyền, liên lạc giúp người dân được chủ động hơn trong cuộc chiến với thiên tai, từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa.

Trọng Nghĩa