Bị phản ứng, EU bỏ kế hoạch cắt giảm thuốc trừ sâu

TMO – “Cắt giảm thuốc trừ sâu” hiện không còn nằm trong chương trình nghị sự của Ủy ban châu Âu do không đạt được kỳ vọng và bị phản đối mạnh mẽ từ nông dân.

Liên minh châu Âu (EU) chính thức từ bỏ kế hoạch gây tranh cãi về việc cắt giảm thuốc trừ sâu, theo xác nhận từ Ủy viên Nông nghiệp Christophe Hansen. Điều này đánh dấu sự thay đổi quan trọng trong chiến lược nông nghiệp của khối, cũng như sự điều chỉnh trong chính sách thuộc Thỏa thuận Xanh châu Âu (Green Deal). Trước đó, mục tiêu giảm 50% việc sử dụng thuốc trừ sâu vào năm 2030 từng là nền tảng của chính sách nông nghiệp bền vững của EU. Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị loại bỏ vô thời hạn sau nhiều tranh cãi và phản đối mạnh mẽ từ nông dân. Ủy viên Nông nghiệp Christophe Hansen khẳng định: "Chúng tôi đã không đạt được tiến triển nào. Vấn đề này hiện không còn nằm trong chương trình nghị sự của Ủy ban châu Âu."

Kế hoạch Quy định Sử dụng Bền vững Thuốc trừ sâu (SUR), được đề xuất vào tháng 6/2022, đặt ra các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt, bao gồm cấm hoàn toàn thuốc trừ sâu trong các khu vực nhạy cảm như công viên đô thị và khu bảo tồn Natura 2000. Tuy nhiên, kế hoạch này đã vấp phải làn sóng phản đối dữ dội từ nông dân, dẫn đến việc bị rút lại vào năm 2023. Chủ tịch Ủy ban châu Âu từng hứa sẽ đưa ra một đề xuất "chín chắn hơn" nhưng kế hoạch này bị hoãn lại cho đến sau cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 6/2024. Các sáng kiến trong tương lai sẽ tập trung vào thương mại và đổi mới công nghệ, thay vì áp đặt các mục tiêu bắt buộc về giảm thuốc trừ sâu.

Tuy vậy, EU vẫn áp dụng nhiều chính sách nhằm siết chặt quản lý chất lượng thực phẩm. Ảnh minh họa. 

Theo Ủy viên Nông nghiệp Christophe Hansen, EU sẽ ưu tiên nâng cao tiêu chuẩn thương mại và đảm bảo thực phẩm nhập khẩu tuân thủ quy định về thuốc trừ sâu của khối. Một trong những sáng kiến quan trọng là Đạo luật Công nghệ Sinh học (Biotech Act), nhằm đẩy nhanh việc phát triển các giải pháp thay thế an toàn hơn cho thuốc trừ sâu truyền thống.

Trong năm 2024, EU dự kiến đề xuất các biện pháp đẩy nhanh quy trình phê duyệt thuốc trừ sâu sinh học (biopesticides), một phần trong kế hoạch đơn giản hóa quy định. Đây là một trong số ít nội dung trong chính sách thuốc trừ sâu ban đầu nhận được sự đồng thuận rộng rãi. Việc thay đổi chiến lược phản ánh Tầm nhìn mới về Nông nghiệp và Thực phẩm của EU, đặt trọng tâm vào việc thu hút thế hệ trẻ vào ngành nông nghiệp thay vì chỉ tập trung vào các biện pháp hạn chế môi trường.

Theo các chuyên gia, việc EU từ bỏ kế hoạch cắt giảm thuốc trừ sâu có thể giúp các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam giảm áp lực trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường khắt khe. Tuy nhiên, EU vẫn sẽ siết chặt các tiêu chuẩn nhập khẩu, đặc biệt là về dư lượng thuốc trừ sâu. Do đó, doanh nghiệp Việt Nam cần tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm, đầu tư vào công nghệ canh tác sạch và đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn mới của EU để duy trì và mở rộng thị phần tại khu vực này.

Trước đó, ngày 22/1/2024, EU ban hành Quy định mới số (EU) 2024/331 sửa đổi Phụ lục II và V Quy định (EC) số 396/2005 của Nghị viện và của Hội đồng châu Âu liên quan đến mức dư lượng tối đa (MRL) đối với hoạt chất Oxamyl áp dụng đối với một số nông sản. Theo quy định trước đây, EU cho phép ngưỡng MRL Oaxmyl trên các loại nông sản là 0,01 đến 0,05 mg/kg đối với hầu hết các loại nông sản có nguồn gốc động và thực vật.

Tại quy định mới (EU) 2024/331, EU sẽ áp dụng mức MRL cho phép mức dư lượng Oxamyl trên các loại nông sản ở mức rất thấp là 0,001 mg/kg. EU cũng cho phép áp dụng đối với một nông sản cho mức MRL cao hơn. Cụ thể, quả bơ áp dụng ở mức 0,005 mg/kg, cà chua 0,002 mg/kg; các loại ngũ cốc; trong đó, có gạo; sản phẩm động vật MRL là 0,005 mg/kg. Duy nhất EU cho phép áp dụng MRL hoạt chất Oxamyl đối với hạt ca cao ở mức mới là 0,01 mg/kg. Quy định này sẽ có hiệu lực vào ngày 11/5/2024.

Quy định trên sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới sản phẩm nông sản xuất khẩu của Việt Nam nên doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, thực phẩm Việt Nam vào thị trường EU cần thường xuyên theo dõi những quy định mới của EU về MRL, kịp thời kiểm tra, giám sát, điều chỉnh hàng hóa xuất khẩu phù hợp quy định.

Trước đó, EU đã đăng công báo Quy định thực hiện Quy chế (EU) 2024/286 ký ngày 16/1/2024, sửa đổi Quy định thực hiện (EU) 2019/1793 về việc tạm thời tăng cường biện pháp kiểm soát chính thức và biện pháp khẩn cấp quản lý nhập khẩu vào Liên minh một số hàng hóa từ một số nước thứ ba thực hiện Quy định (EU) 2017/625 và (EC) số 178/2002 của Nghị viện và Hội đồng châu Âu. Tại quy định này, các mặt hàng của Việt Nam vào EU sẽ chịu giám sát cửa khẩu là ớt chuông, mỳ ăn liền và sầu riêng với tần suất kiểm tra tương ứng là 50%, 20% và 10%. Như vậy, đây là lần đầu tiên sầu riêng của Việt Nam xuất khẩu vào EU bị đưa vào diện kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật tại cửa khẩu với tần suất 10%.

LAN HƯƠNG