Bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm nông nghiệp

TMO - Bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý được triển khai hiệu quả sẽ tăng cường khả năng cạnh tranh thương mại, giúp thúc đẩy tiềm năng các nguồn lực địa phương, đồng thời thúc đẩy việc chống lạm dụng và gian lận thương mại, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng và tăng sức cạnh tranh của sản phẩm.

Theo Cục Sở hữu trí tuệ, tính đến tháng 3/2023, có 128 chỉ dẫn địa lý được bảo hộ tại Việt Nam, trong đó có 13 chỉ dẫn địa lý của nước ngoài, 115 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam. Thông qua chương trình phát triển tài sản trí tuệ ở trung ương và địa phương, nhiều nhiệm vụ liên quan đến hỗ trợ nâng cao năng lực, bảo hộ và phát triển tài sản trí tuệ đã được triển khai.

Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt hỗ trợ triển khai 32 nhiệm vụ trong năm 2021-2022, gồm 26 nhiệm vụ đăng ký bảo hộ, quản lý và phát triển tài sản trí tuệ cho các sản phẩm chủ lực địa phương. Các địa phương cũng đã phê duyệt triển khai 122 nhiệm vụ, trong đó có 21 nhiệm vụ hỗ trợ bảo hộ chỉ dẫn địa lý...

Thông qua đó, giá trị sản phẩm được nâng cao, tăng lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Người dân dần dịch chuyển từ mô hình sản xuất đơn lẻ sang sản xuất tập trung, từ sản xuất, phát triển sản phẩm tự do sang sản xuất, kinh doanh sản phẩm có bảo hộ sở hữu trí tuệ và được kiểm soát về nguồn gốc, chất lượng. Việc bảo hộ sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm đặc thù địa phương còn góp phần giữ gìn các giá trị văn hóa dân tộc, tri thức truyền thống, phát huy và tôn vinh giá trị sản phẩm được sản xuất theo quy trình bản địa.

Bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý góp phần làm gia tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm trên thị trường. 

Thông qua hỗ trợ của Cục Sở hữu trí tuệ, vải thiều Lục Ngạn - Bắc Giang và thanh long Bình Thuận đã lần lượt được cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại Nhật Bản nào năm 2021. Sự kiện quan trọng này đã đánh dấu bước tiến lớn, thiết lập một thành tựu mới trong hoạt động bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm chủ lực quốc gia. Việc Nhật Bản bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho vải thiều Lục Ngạn và thanh long Bình Thuận cũng minh chứng cho nền nông nghiệp Việt Nam đã chuyển mình, khẳng định doanh nghiệp và người dân Việt Nam có đủ năng lực sản xuất các sản phẩm đạt tiêu chuẩn của những quốc gia khó tính nhất thế giới.

Đã có 145 sản phẩm OCOP khai thác hiệu quả vùng nguyên liệu địa phương, gắn với chỉ dẫn địa lý như: chè Shan tuyết Hoàng Su Phì của tỉnh Hà Giang, chè Tân Cương của tỉnh Thái Nguyên; cà-phê của tỉnh Sơn La, lúa gạo ở tỉnh Sóc Trăng và An Giang…

Cục Sở hữu trí tuệ, hiện nay hoạt động sở hữu trí tuệ ngày càng gắn kết với hoạt động chung của Chính phủ, Bộ KH&CN, các bộ, ngành và địa phương. Ở cấp địa phương, các Sở KH&CN luôn là một địa chỉ tin cậy để người nộp đơn, doanh nghiệp đề nghị giúp đỡ, tư vấn hướng dẫn, hỗ trợ về các thủ tục xác lập quyền sở hữu công nghiệp.

Trong năm 2022, đã có 38 tỉnh, thành phố ban hành 57 văn bản thể hiện các cơ chế, chính sách phát triển tài sản trí tuệ dưới các hình thức khác nhau, 132 nhiệm vụ được các địa phương triển khai thực hiện với 118 sản phẩm đặc thù địa phương được hỗ trợ bảo hộ, quản lý quyền sở hữu công nghiệp, 268 doanh nghiệp và 320 tổ chức tập thể được hỗ trợ, gần 19.000 lượt người được tập huấn, đào tạo về sở hữu trí tuệ…

Bên cạnh những kết quả đạt được Cục Sở hữu trí tuệ cho biết, chưa có nhiều sản phẩm chế biến được bảo hộ chỉ dẫn địa lý. Chủ yếu là sản phẩm hoa quả, chiếm 35% tổng số chỉ dẫn địa lý được bảo hộ, thủy sản 14%, dược liệu 10%, sản phẩm từ cây công nghiệp 10%, gạo 9%… Mặt khác, quy mô sản xuất, kinh doanh nhỏ, chủ yếu là địa danh và khu vực địa lý cấp huyện, xã, chiếm khoảng 65% chỉ dẫn địa lý được bảo hộ. Các chỉ dẫn địa lý đã và đang phát huy được giá trị và hiệu quả cho các sản phẩm được bảo hộ chưa nhiều. Số lượng chỉ dẫn địa lý được sử dụng để nhận diện trong quá trình thương mại sản phẩm cả ở thị trường trong nước và đặc biệt là thị trường xuất khẩu còn hạn chế.

Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, trong năm 2023 có nhiều hoạt động về sở hữu trí tuệ được xác định là trọng tâm. Trong đó, bên cạnh việc xác lập bảo hộ nhãn hiệu, sẽ tăng cường các chính sách khuyến khích khai thác phát triển tài sản trí tuệ. Ngoài ra, Bộ KH&CN yêu cầu các Sở KH&CN cần phối hợp chặt chẽ với các sở, ban ngành ở địa phương trong việc tham mưu, tổ chức triển khai chính sách, pháp luật về sở hữu trí tuệ, hướng dẫn, hỗ trợ các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp thực hiện các hoạt động sở hữu trí tuệ của mình, từ việc đăng ký, xác lập quyền sở hữu trí tuệ cho đến khai thác, sử dụng và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.

Từ đó, góp phần quan trọng vào sự phát triển toàn diện và hiệu quả hệ thống sở hữu trí tuệ của Việt Nam, thúc đẩy hơn nữa hoạt động đổi mới sáng tạo, làm giàu tài sản trí tuệ - một nguồn tài nguyên tạo nên nội lực quốc gia phục vụ trực tiếp cho sự phát triển bền vững.

Ánh Tuyết