An Giang: Nhiều thách thức trong phân loại chất thải rắn

TMO - Cùng với sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế và tác động của quá trình đô thị hóa, lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn tỉnh An Giang cũng có tốc độ gia tăng nhanh chóng. Tuy nhiên công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt ở địa phương này hiện nay còn gặp nhiều thách thức do nhận thức của người dân chưa cao.

An Giang là tỉnh có quy mô dân số lớn thứ nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long với khoảng 1,92 triệu dân. Theo ước tính, lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên địa bàn các xã, phường, thị trấn của tỉnh khoảng 1.220 tấn/ngày. Thông tin từ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh An Giang cho biết, trên địa bàn tỉnh hiện nay mới chỉ có 1 đơn vị doanh nghiệp duy nhất thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải của tỉnh.

Đơn vị này sẽ thực hiện thu gom, vận chuyển và xử lý lượng rác thải phát sinh cho từng địa phương ước khoảng 931,56 tấn/ngày (đạt 76,39%), trong đó khoảng 879,04 tấn được xử lý (bằng hình thức chôn lấp) tại 6 cụm xử lý, bao gồm: (1) khu xử lý Bình Hòa, Châu Thành; (2) khu xử lý Kênh 10, TP. Châu Đốc; (3) khu xử lý rác Phú Thạnh, huyện Phú Tân; (4) bãi rác An Cư, Tịnh Biên; (5) bãi rác An Tức, Tri Tôn; (6) 5 bãi rác đổ xa lộ (Kiến An, Kiến Thành, Mỹ Hội Đông, Chợ Mới, Mỹ An) trên địa bàn huyện Chợ Mới, lượng rác còn lại khoảng 52,52 tấn/ngày được thu gom và xử lý (bằng công nghệ đốt) tại nhà máy xử lý rác Thoại Sơn.

Trước sự gia tăng của các nguồn thải với nguy cơ ô nhiễm môi trường cao, cùng với việc đầu tư hoàn thiện hạ tầng các nhà máy xử lý rác thải, tỉnh An Giang đẩy mạnh triển khai phân loại rác tại nguồn nhằm tăng cường khả năng tái sử dụng, tái chế, thu hồi năng lượng, giảm khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phải xử lý, qua đó tiết kiệm chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý, đồng thời tiết kiệm và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên công tác thu gom, phân loại chất thải rắn trên địa bàn tỉnh An Giang hiện nay vẫn đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Nguyên nhân là do cơ sở hạ tầng cho việc phân loại, thu gom và xử lý chất thải rắn (CTR) còn thiếu, chưa đồng bộ. Công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia phân loại CTR chưa hiệu quả, chưa có chế tài đủ mạnh để xử lý hành vi vi phạm.

 Để nâng cao hiệu quả công tác phân loại CTR, cần phải thực hiện một loạt giải pháp đồng bộ. Do đó, ngay từ đầu tháng 1/2025, Lãnh đạo UBND tỉnh An Giang đã chủ trì khảo sát, làm việc về tình hình xử lý chất thải rắn tại các bãi chôn lấp và Nhà máy xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh.

Người dân An Giang cần nâng cao ý thức phân loại CTR, CTR sinh hoạt. 

Đoàn công tác tiến hành khảo sát thực tế tại các điểm thu gom, xử lý rác thải, như: Bãi rác thị trấn Mỹ Luông, nhà máy xử lý chất thải rắn Mỹ Luông (huyện Chợ Mới); bãi rác Phú Thạnh (huyện Phú Tân); bãi rác Kênh 10 (TP. Châu Đốc); bãi rác An Cư (TX. Tịnh Biên); bãi rác An Tức (huyện Tri Tôn); khu liên hợp xử lý chất thải rắn Bình Hòa (huyện Châu Thành). Được biết, tại Khu xử lý rác thải Phú Thạnh (Phú Tân), nơi đây tiếp nhận, xử lý rác trên địa bàn huyện Phú Tân và TX. Tân Châu trung bình khoảng 130 tấn/ngày.

Khu xử lý có 2 ô chôn lấp. Ô chôn lấp số 1 đã quá tải gần 200%; ô chôn lấp số 2 đang thi công, tháng 3/2025 bắt đầu tiếp nhận rác. Dự án đầu tư mới hạ tầng kỹ thuật Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại Khu xử lý rác thải Phú Thạnh, Phú Tân (công suất xử lý 200 tấn/ngày) đang được trình Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư.

Tổng diện tích dự án khoảng 4,8ha (đất công do UBND huyện Phú Tân quản lý). Đầu tư cơ sở hạ tầng, gồm: San lấp mặt bằng, đầu tư đường giao thông, hệ thống thoát nước, hệ thống cấp nước sinh hoạt, hệ thống cấp điện (trạm biến áp) trên phần diện tích 2ha; bãi chôn lấp tro xỉ và bãi chứa rác trước khi đốt trên phần diện tích 2,8ha; nguồn vốn đầu tư ngân sách tỉnh. Khu xử lý Kênh 10 tiếp nhận rác trên địa bàn TP. Châu Đốc và huyện An Phú, lượng rác tiếp nhận khoảng 161,5 tấn/ngày.

Hiện nay, UBND tỉnh An Giang đã có chủ trương giao UBND TP. Châu Đốc cải tạo ô chôn lấp hợp vệ sinh số 2 để duy trì tiếp nhận rác đến năm 2028 (khi nhà máy xử lý rác tập trung của tỉnh tại Bình Hòa đi vào hoạt động). Khảo sát tại bãi rác An Cư, lượng rác nơi đây tiếp nhận khoảng 56,7 tấn/ngày. Bãi rác này có thân đê được xây dựng bằng cát, thường xuyên sạt lở vào mùa mưa, chảy tràn qua Nhà máy Điện mặt trời Văn Giáo 1. UBND TX. Tịnh Biên xây dựng phương án cải tạo mặt bằng, gia cố đê bao xung quanh các ô chôn lấp để duy trì tiếp nhận rác trên địa bàn thị xã.

Bên cạnh đó, UBND thị xã bổ sung diện tích 25ha (vị trí tiếp giáp với bãi rác An Cư) vào quy hoạch sử dụng đất, phục vụ định hướng phát triển và quy hoạch xử lý rác của tỉnh. Trong bối cảnh nhiều khó khăn trong công tác thu gom CTR, Lãnh đạo UBND tỉnh An Giang yêu cầu các sở, ban, ngành, UBND cấp huyện triển khai hiệu quả Kế hoạch 752/KH-UBND, ngày 31/7/2024 của UBND tỉnh về Kế hoạch phân loại rác thải tại nguồn giai đoạn 2025 - 2030, nhằm giảm khối lượng rác thải phát sinh, đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả trong hoạt động xử lý.

Bên cạnh đó tăng khả năng tái sử dụng chất thải; tăng cường tuyên truyền, thực hiện quyết liệt, đồng bộ giải pháp để giảm phát thải chất thải nhựa, góp phần giảm ô nhiễm môi trường. Các Sở, ngành liên quan, địa phương tăng cường giám sát thực trạng hoạt động tại các cụm xử lý rác trên địa bàn tỉnh.

Nhằm thực hiện hiệu quả công tác phân loại CTR sinh hoạt tại nguồn theo quy định tại Khoản 1, Điều 75, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, UBND tỉnh An Giang ban hành kế hoạch năm 2025 và định hướng đến năm 2030.

An Giang phấn đấu đến 2030 thiết lập mạng lưới cơ sở xử lý CTR tập trung theo hướng liên vùng với công nghệ phù hợp. (Ảnh minh hoạ: Internet). 

Mục tiêu của tỉnh An Giang đặt ra, trong năm 2025, tất cả các huyện, thị xã, thành phố và xã, phường, thị trấn đều ban hành chương trình, kế hoạch, đề án, dự án, mô hình phân loại, thu gom, vận chuyển, tập kết, xử lý, tái chế CTR sinh hoạt phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương; xây dựng các bộ tài liệu tuyên truyền về phân loại CTR sinh hoạt tại nguồn và đội ngũ tuyên truyền viên cấp huyện, cấp xã để tuyên truyền việc phân loại CTR sinh hoạt tại nguồn đến các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư;

100% hộ dân và các cơ quan, đơn vị được trang bị kiến thức về phân loại CTR sinh hoạt tại nguồn; 50% CTR sinh hoạt được phân loại tại nguồn; 90% CTR sinh hoạt đô thị và 70% CTR sinh hoạt ở nông thôn được thu gom, xử lý; trên 70% CTR sinh hoạt được tái chế; 10% chất thải hữu cơ được tận dụng ủ compost. Đến năm 2030 chấm dứt việc xử lý CTR sinh hoạt theo phương thức chôn lấp hợp vệ sinh, thiết lập mạng lưới cơ sở xử lý CTR tập trung theo hướng liên vùng với công nghệ phù hợp (phải có nhà máy xử lý CTR sinh hoạt xử lý bằng công nghệ hiện đại, tiên tiến).

Để thực hiện các giải pháp này, cần có sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, sự phối hợp chặt chẽ của sở, ban, ngành liên quan, sự tham gia tích cực của người dân, tổ chức xã hội và doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cơ quan ban ngành cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về thực hiện phân loại, tái chế, tái sử dụng, thu gom, vận chuyển, xử lý CTR theo quy định của pháp luật dưới nhiều hình thức. Quá trình thực hiện, cán bộ, đảng viên trong đơn vị và tại các khu dân cư phải gương mẫu đi đầu, trở thành hạt nhân trong công tác tuyên truyền ở địa phương. Từ đó nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân, doanh nghiệp trong vấn đề phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý CTR sinh hoạt; góp phần nâng cao năng lực, hiệu quả công tác quản lý CTR trên địa bàn An Giang.

Nhật Lệ