[70 năm Giải phóng Thủ đô] Hà Nội không ngừng phát triển, khẳng định vị thế

TMO - Hà Nội đứng đầu cả nước về thu nội địa trong những năm gần đây. Năm 2022, tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn thành phố đạt 332.089 tỷ đồng, trong đó thu nội địa đạt 302.917 tỷ đồng, cao nhất cả nước. Năm 2023, tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn thành phố đạt hơn 410.000 tỷ đồng, trong đó thu nội địa tiếp tục dẫn đầu cả nước với trên 381.000 tỷ đồng.

Ngày 10/10/1954, Hà Nội được giải phóng khỏi sự đô hộ của thực dân Pháp - mở ra trang sử hào hùng mới của Thủ đô và cả nước. Sau ngày hòa bình lập lại, Thủ đô Hà Nội đã bước vào thời kỳ xây dựng từ đống tro tàn đổ nát của chiến tranh. Bên cạnh không khí hồ hởi, tưng bừng sau ngày giải phóng, Hà Nội gặp không ít khó khăn, thách thức không nhỏ do hậu quả của chế độ thực dân để lại. Nền công nghiệp nhỏ bé, manh mún không có gì đáng kể, cơ sở hạ tầng yếu kém. Những tệ nạn, tiêu cực của xã hội cũ rất nặng nề, hàng vạn người không có việc làm và không biết chữ. Nhưng dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng bộ và nhân dân Hà Nội đã nỗ lực phấn đấu không ngừng để đưa Thủ đô từng bước phát triển.

Ngược dòng thời gian

Hưởng ứng Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngay trong đêm 19/12/1946, quân và dân Hà Nội đồng loạt nổ súng vào các vị trí đóng quân của thực dân Pháp trong Thành phố, chính thức mở đầu cuộc kháng chiến trường kỳ bảo vệ độc lập, tự do của quân và dân ta trên phạm vi cả nước. Với tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, sau 60 ngày đêm chiến đấu ngoan cường trong lòng Thủ đô Hà Nội, dưới sự chỉ huy trực tiếp của Bộ Chỉ huy Chiến khu XI và được sự chi viện, tiếp tế của quân và dân ngoại thành, lực lượng vũ trang Hà Nội đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chặn đứng ý định của thực dân Pháp đánh chiếm và làm chủ Thành phố trong vòng 24 giờ, bước đầu đánh bại chiến lược “đánh nhanh, thắng nhanh” của thực dân Pháp.

Đông Xuân năm 1953 - 1954, quân và dân Hà Nội đã tích cực đẩy mạnh kết hợp đấu tranh chính trị, kinh tế, văn hóa, quân sự,… nhằm đánh địch ở ngay hậu cứ - nơi được xem là an toàn nhất của thực dân Pháp. Các phong trào bãi khóa, bãi công, bãi thị, nhất là việc chống bắt lính đã diễn ra sôi nổi ở nhiều nơi và trong mọi tầng lớp nhân dân Hà Nội. Không dừng lại ở đó, để phối hợp với tiền tuyến trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, biệt động ta đã tổ chức tập kích sân bay Gia Lâm, phá hủy nhiều máy bay, kho xăng của địch.

Tin chiến thắng từ Điện Biên Phủ liên tiếp được báo về là nguồn cổ vũ, động viên to lớn đối với quân và dân Thủ đô, tuy nhiên, đó chưa phải là thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến. Đảng bộ Hà Nội chủ trương: tiếp tục đẩy mạnh phong trào đấu tranh của nhân dân, gắn liền phong trào đấu tranh đòi hòa bình với phong trào bảo vệ quyền lợi thiết thân của quần chúng. Thực hiện Chỉ thị vận động nhân dân trong vùng tạm chiếm đấu tranh mạnh mẽ chống chiến tranh xâm lược, ủng hộ lập trường của Phái đoàn ta tại Hội nghị Giơ-ne-vơ của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, quân và dân Hà Nội đã phát động phong trào đấu tranh đòi hòa bình.

Ngày 20/7/1954, Hội nghị Giơ-ne-vơ kết thúc, đồng nghĩa với việc thực dân Pháp phải rút hết quân khỏi Đông Dương. Mặc dù vậy, Hà Nội vẫn còn nằm trong khu vực tập kết của quân đội Pháp trong 80 ngày. Lợi dụng thời gian này, quân Pháp ráo riết tổ chức các hoạt động phá hoại Thủ đô về mọi mặt. Trước tình hình mới, Đảng bộ và chính quyền Hà Nội đã dựa vào dân, chủ trương lãnh đạo nhân dân Thủ đô đoàn kết đấu tranh đòi thi hành Hiệp định, bảo vệ Thành phố, bảo vệ xí nghiệp, công sở, tính mạng, tài sản của nhân dân, bảo vệ quyền lợi của công nhân, viên chức, chống địch phá hoại; đồng thời, đẩy mạnh phát triển lực lượng cách mạng trong Thành phố, phối hợp với các lực lượng từ chiến khu trở về tiếp quản Thủ đô.

Nhân dân Thủ đô hân hoan đón chào đoàn quân chiến thắng trở về. Ảnh tư liệu.

Trước sức mạnh đấu tranh của quân và dân Hà Nội, cuối tháng 9/1954, Bộ Chỉ huy quân chiếm đóng Pháp chấp nhận rút khỏi Thành phố đúng thời hạn. Ngày 08/10/1954, Ban Tiếp nhận Quân sự của ta triển khai ở 06 khu vực nội thành và huyện Gia Lâm, tiếp nhận bàn giao cơ quan và các vị trí quân sự. Bộ đội ta tiến vào Đê La Thành, Vĩnh Tuy, Ngã Tư Sở, Cầu Giấy, Nhật Tân và bố trí canh gác cùng lính Pháp ở những vị trí cần thiết. Lực lượng tự vệ nhà máy cùng nhiều công nhân đến canh gác bảo vệ các nhà máy, xí nghiệp của mình. Trên các đường phố, cờ đỏ sao vàng, cổng chào và khẩu hiệu xuất hiện, hoan nghênh bộ đội và chính quyền cách mạng trở về Thủ đô. Địch rút đến đâu, ta tiếp quản đến đó. Đến 16 giờ ngày 09/10/1954, tốp lính Pháp cuối cùng rút khỏi cầu Long Biên sang Gia Lâm. Sáng ngày 10/10/1954, Đại đoàn 308, dẫn đầu là Trung đoàn Thủ đô tiến vào nội thành Hà Nội. Từ sáng sớm nhân dân Thủ đô đã tưng bừng mang theo cờ, hoa, ảnh Bác Hồ ra khắp các ngả đường chào đón bộ đội hành quân vào tiếp quản Thủ đô.

Chặng đường 70 năm xây dựng và phát triển

Ngay sau khi Thủ đô được giải phóng, Đảng bộ, chính quyền và quân, dân Thủ đô bắt tay vào khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục kinh tế với tinh thần tự lực cánh sinh, lao động cần cù, năng động và sáng tạo. Trong thời kỳ đổi mới từ 1986 đến nay, Hà Nội đã đi đầu trong công cuộc tiến hành đổi mới đất nước. Đảng bộ, chính quyền Thủ đô thực hiện nghiêm túc, sáng tạo các nghị quyết của Trung ương, Quốc hội và Chính phủ, đề ra chủ trương phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với thực tiễn của Thủ đô và giành được nhiều thành tựu to lớn trên tất cả các lĩnh vực. Với phương châm “Hà Nội vì cả nước. Cả nước vì Hà Nội”, Thủ đô đã mở rộng liên kết với các tỉnh, thành khác trong cả nước để thực hiện Hà Nội vừa là tấm gương, là mẫu hình, vừa là điều kiện và là động lực cho sự phát triển. Trên tinh thần đó, kinh tế của Thủ đô liên tục tăng trưởng cao.

Trong nhiều năm qua, Hà Nội luôn duy trì vai trò là một trong hai đầu tàu kinh tế, đóng góp tích cực vào tăng trưởng chung của cả nước. Mặc dù chỉ chiếm 1% về diện tích và hơn 8,5% về dân số nhưng Hà Nội hiện đóng góp khoảng 16% GDP cả nước, 18,5% thu ngân sách, 20% thu nội địa và 8,6% tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của cả nước. Tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2011-2022 đạt 6,67%/năm, gấp 1,12 lần mức tăng chung cả nước; năm 2023 đạt 6,27%, gấp 1,24 lần mức tăng cả nước. Thu nhập của người dân liên tục được cải thiện, bình quân 150 triệu đồng/người/năm.

Hà Nội đang trong quá trình trở thành thành phố thông minh, hiện đại. Ảnh minh họa.

Những năm gần đây, Hà Nội đứng đầu cả nước về thu nội địa. Năm 2022, tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn thành phố đạt 332.089 tỷ đồng, trong đó thu nội địa đạt 302.917 tỷ đồng, cao nhất cả nước. Năm 2023, tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn thành phố đạt hơn 410.000 tỷ đồng, trong đó thu nội địa tiếp tục dẫn đầu cả nước với trên 381.000 tỷ đồng. Hà Nội cũng là một trong những địa phương đứng đầu cả nước về thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) trong nhiều năm. Năm 2023, Hà Nội thu hút được trên 2,94 tỷ USD vốn FDI, tăng 70,5% so với năm trước và là một trong 5 địa phương dẫn đầu cả nước về thu hút vốn FDI.

Trong các ngành kinh tế, du lịch đã trở thành ngành kinh tế mũi nhọn với nhiều kết quả ấn tượng. Hà Nội được xếp hạng trong nhóm 10 thành phố có tăng trưởng du lịch nhanh nhất thế giới, đứng thứ 15 trong danh sách 25 điểm đến du lịch phổ biến nhất trên thế giới. Năm 2023, tổng lượng khách du lịch đến Thủ đô ước đạt 24 triệu lượt, tổng doanh thu từ ngành du lịch ước đạt 87,65 nghìn tỷ đồng (tăng 27% về lượng khách và tăng 45,5% về doanh thu so với năm 2022).

Bên cạnh du lịch, lĩnh vực công nghiệp và xây dựng cũng phát triển mạnh và chiếm khoảng 16% tổng sản phẩm của thành phố. Hà Nội hiện có 9 khu công nghiệp hoạt động (tổng diện tích 1.670,6ha), 3 khu công nghiệp đã thành lập, đang triển khai xây dựng hạ tầng (diện tích 663,4ha). Đối với lĩnh vực xuất nhập khẩu, năm 2023, xuất nhập khẩu của Hà Nội chiếm tỷ trọng gần 9% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước, đưa Hà Nội lên vị trí thứ 8 trên 63 tỉnh, thành phố.

Hoạt động thương mại luôn duy trì tăng trưởng. Hà Nội hiện có một hệ thống kinh doanh thương mại khá hiện đại, gồm khoảng 30 trung tâm thương mại, gần 150 siêu thị, 455 chợ (cả đầu mối và dân sinh), hàng nghìn cửa hàng tiện ích, hàng trăm máy bán hàng tự động. Ngoài ra, có hàng chục nghìn hộ bán lẻ với hàng trăm nghìn cơ sở kinh doanh. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ năm 2023 ước đạt 776,1 nghìn tỷ đồng, tăng 10,4%.

Có thể thấy, sau 70 năm Giải phóng, kinh tế Thủ đô đã có những bước tăng trưởng ấn tượng, theo hướng hiện đại và bền vững. Hà Nội tiếp tục khẳng định vị trí đầu tàu, là động lực phát triển vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với kinh tế cả nước.

Trong những năm qua, Hà Nội không chỉ chú trọng phát triển kinh tế-xã hội mà còn dành ưu tiên lớn cho việc hiện đại hóa và nâng cấp kết cấu hạ tầng. Diện mạo Thủ đô ngày càng trở nên sáng-xanh-sạch-đẹp và văn minh, xứng đáng với vị thế là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của cả nước. Đặc biệt, việc huy động nhiều nguồn lực cho các dự án giao thông trọng điểm đã góp phần đáng kể vào sự phát triển này. Nhiều công trình lớn đã được hoàn thành và đưa vào khai thác. Nhờ đó, diện mạo đô thị ngày càng hiện đại, tình trạng ùn tắc giao thông được cải thiện, giao thương thuận tiện, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.

Hà Nội cũng tập trung phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn. Mạng lưới xe buýt đã tiếp cận đến 30/30 quận, huyện, thị xã; 510/579 số xã, phường thị trấn; 65/75 bệnh viện; 192/286 các trường đại học, cao đẳng, trung học phổ thông; 27/27 các khu, cụm công nghiệp lớn; 33/37 các khu đô thị; 23/24 làng nghề; 23/25 khu di tích lịch sử, văn hóa, khu du lịch; kết nối với 6 tỉnh lân cận (Hưng Yên, Hà Nam, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương, Hòa Bình, Vĩnh Phúc).

Kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô, quân và dân Hà Nội, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, chính quyền Thành phố tiếp tục kế thừa và phát huy những kinh nghiệm quý có được trên những chặng đường đã qua, quyết tâm xây dựng Thủ đô giàu đẹp, văn minh, hiện đại, xứng đáng là trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế của cả nước - Thành phố vì hòa bình./.

BẢO HÂN