Vùng núi gặp nhiều khó khăn trong triển khai xây dựng nông thôn mới

TMO – Các xã chưa đạt chuẩn xây dựng nông thôn mới (NTM) chủ yếu thuộc vùng sâu, vùng xa, nơi có điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều hạn chế. Do đó, cần có những cơ chế đặc thù để tạo động lực cho các xã nghèo, khó khăn đạt các tiêu chí về giáo dục và giảm nghèo. 

Tính đến đầu tháng 10/2024, cả nước có 6.320/8.162 xã được công nhận đạt chuẩn NTM (chiếm 77,4%). Có 296 đơn vị cấp huyện thuộc 58 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được công nhận đạt chuẩn NTM, chiến gần nửa tổng số đơn vị cấp huyện. Đối với Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tiếp tục được các địa phương triển khai mạnh mẽ, với 100% địa phương đã xây dựng và ban hành kế hoạch triển khai Chương trình OCOP giai đoạn 2021 - 2025. Đến nay, cả nước đã có hơn 14.000 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên.

Tuy nhiên, ngoài kết quả đã đạt được, không ít địa phương đang gặp khó khăn trong triển khai chương trình NTM, đặc biệt đối với các địa phương vùng núi, vùng sâu vùng xa do phân bố dân cư không đồng đều, người dân sống rải rác, hệ thống giao thông chưa hoàn thiện…dẫn đến đời sống kinh tế còn nhiều hạn chế, khó khăn do thu nhập chậm được nâng cao. Nhiều địa phương vùng núi đang nỗ lực phấn đấu đạt chuẩn NTM nhưng lại bị cắt giảm các chương trình hỗ trợ về giáo dục và bảo hiểm y tế. Thêm vào đó, tiêu chí về nước sạch và môi trường lại không được bao gồm trong chương trình đầu tư công, đặc biệt là tại các khu vực miền núi.

Tháo gỡ khó khăn trong triển khai chương trình nông thôn mới ở vùng núi. (Ảnh minh họa)

Ngoài ra, có địa phương đang gặp khó khăn, lúng túng trong quá trình xây dựng nông thôn mới. Cụ thể, một số xã nằm trong mục tiêu đạt chuẩn NTM giai đoạn 2024-2025 nhưng lại vướng vào quy hoạch khoáng sản, khiến việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng như trường học, nhà văn hóa, và đường sá bị đình trệ, dẫn đến chậm tiến độ. Một khó khăn khác, đó là tiêu chí xây dựng NTM yêu cầu tỷ lệ hộ nghèo phải dưới 4%, đây là mức quá cao và chưa thực sự phù hợp với thực tế tại địa phương.

Riêng với tiêu chí về bảo vệ môi trường (tiêu chí 17) trong xây xựng NTM, hiện nay chỉ tiêu về môi trường và an toàn thực phẩm trong xây dựng nông thôn mới trên cả nước chỉ đạt khoảng 80%, trong khi mục tiêu đến hết năm 2025 là phải đạt 90%. Thời gian còn lại không nhiều, nhưng tiến độ thực hiện rất chậm. Một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do tiêu chí 17 và 18 hiện đang được hướng dẫn và chỉ đạo bởi nhiều Bộ, gây ra khó khăn và bất cập cho các địa phương. Điều này khiến các tỉnh miền núi phía Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ gặp khó khăn trong việc đạt được các chỉ tiêu này. Do đó, nhiều địa phương kiến nghị cần điều chỉnh hoặc có cơ chế chính sách phù hợp để khắc phục những bất cập nêu trên.

THẢO NGUYÊN