Ứng dụng công nghệ trong bảo vệ rừng ngập mặn

TMO - Rừng ngập mặn có vai trò quan trọng không chỉ với các loài thuỷ hải sản mà còn tạo sinh kế cho người dân, bảo vệ con người trước thiên tai. Trước thực tế đó, Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải (Chi cục Kiểm lâm Nam Định) đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, thiết bị hiện đại để quản lý, bảo vệ rừng ngập mặn trên địa bàn.

Nam Định có hơn 3.000ha rừng, trong đó chủ yếu là rừng ngập mặn phân bố ở các huyện ven biển Giao Thủy, Hải Hậu và Nghĩa Hưng cùng một số diện tích rừng nằm rải rác ở các địa phương trong tỉnh. Diện tích rừng ngập mặn của tỉnh có tác dụng bảo vệ đê điều, chống biến đổi khí hậu, là nơi quần tụ của nhiều loài chim nước quý hiếm và là vùng sinh thái đặc biệt, có ý nghĩa quan trọng về quốc phòng, an ninh, sản xuất, đời sống của nhân dân. Vì vậy rừng ngập mặn nói riêng và toàn bộ rừng nói chung phải được bảo vệ nghiêm ngặt, phát triển và quản lý, sử dụng có hiệu quả.

Trong số những diện tích rừng ngập mặn thì khu vực Vườn Quốc gia Xuân Thủy (thuộc huyện Giao Thủy) là địa điểm đa dạng sinh học, bao gồm một hệ thống các môi trường sinh thái, từ rừng ngập mặn, bãi cát, đến vùng đất ngập nước. Đây nơi cư trú của các loài chim nước theo Công ước Ramsar, đặc biệt có nhiều loài chim quý hiếm có trong Sách đỏ của thế giới như Cò mỏ thìa, Rẽ mỏ thìa, Choắt chân màng lớn, Diệc đầu đỏ… 

Do đó tỉnh Nam Định đã luôn quan tâm, chú trọng công tác quản lý và bảo vệ khu vực Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ nói riêng và các khu vực rừng ngập mặn nói chung. Thông tin từ Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải, thời gian qua, Hạt đã chủ động phối hợp với UBND các xã, Ban quản lý Vườn Quốc gia Xuân Thủy, đồn Biên phòng trên địa bàn tổ chức các hoạt động tuần tra, kiểm tra tại vùng đệm và vùng lõi của rừng ngập mặn với mục tiêu bảo vệ rừng, bảo vệ chim di cư và chim hoang dã đảm bảo sự bền vững của môi trường tự nhiên.

Để giám sát và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên rừng, hạn chế tối đa những hoạt động gây ảnh hưởng tới rừng, lực lượng chức năng tỉnh Nam Định đã tích cực ứng dụng công nghệ để tăng cường quản lý, bảo tồn rừng tự nhiên.  Khoa học công nghệ cùng các thiết bị hiện đại đã hỗ trợ rất nhiều cho các cán bộ Kiểm lâm trong quá trình giám sát, theo dõi rừng.

Nếu như trước đây, muốn theo dõi diễn biến của rừng (như hoạt động khai thác rừng trồng, cháy rừng, phá rừng, lấn chiếm đất rừng…), cán bộ Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải phải thường xuyên tổ chức các đợt kiểm tra tại hiện trường, mất nhiều thời gian và sức người, việc xác minh một số vụ việc liên quan đến diễn biến của rừng không kịp thời, dẫn đến bị bỏ sót, nhầm lẫn.

Cán bộ Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải tích cực ứng dụng khoa học công nghệ để giám sát, bảo vệ rừng. Ảnh: NA. 

Hiện nay, để khắc phục tình trạng này, Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải đã ứng dụng công nghệ, sử dụng ảnh vệ tinh qua Google Earth, ArcGIS Earth kết hợp các phần mềm chuyên dụng trong lâm nghiệp, như Mapinfor, Global Mapper, máy định vị GPS, máy tính và điện thoại sử dụng hệ điều hành Android có cài đặt ứng dụng FRMS - phần mềm theo dõi diễn biến rừng, đất lâm nghiệp giúp quá trình theo dõi rừng trở nên thuận lợi hơn. Từ những hình ảnh vệ tinh, số liệu diễn biến rừng trên phần mềm, đơn vị có thể thường xuyên nắm bắt tình hình, diễn biến rừng, việc tổng hợp số liệu cũng dễ dàng, nhanh chóng. 

Công tác bảo vệ rừng, chim hoang dã trên địa bàn huyện Giao Thuỷ cũng gặp khó khăn do đây là vùng đất ngập nước nên việc tuần tra, kiểm tra, giám sát bị hạn chế. Để khắc phục khó khăn trên, Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải đã tận dụng việc ứng dụng ống nhòm Telescope tại 2 chòi quan sát của Vườn Quốc gia Xuân Thủy để quan sát tầm xa và sử dụng hệ thống định vị GPS, bản đồ vệ tinh, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng để kịp thời phát hiện và tổ chức triển khai các biện pháp ngăn chặn việc người dân chặt phá cây phi lao, cây ngập mặn khi cải tạo bãi, theo dõi lộ trình di chuyển của chim di trú qua các khu vực trọng yếu.

Ngoài ra, nhờ ứng dụng khoa học và công nghệ đã giúp cán bộ Hạt Kiểm lâm Giao Xuân Hải thực hiện tốt công tác giám sát đối với các loài chim hoang dã, ghi nhận các loài chim trong khu vực quản lý. Qua đó phát hiện sớm các biến đổi trong phân bố và sinh thái của các loài chim hoang dã để đưa ra các biện pháp bảo vệ phù hợp.

Nhờ đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, sử dụng những thiết bị, phần mềm tiên tiến, hiện đại trong quá trình bảo vệ, quản lý, giám sát rừng thuộc Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ nên lực lượng chức năng đã kịp thời xử lý những vi phạm liên quan đến rừng, cụ thể, lực lượng chức năng đã phát hiện xử lý bắt giữ các đối tượng và tháo dỡ dụng cụ bẫy bắt trái phép chim hoang dã, thu giữ hơn 2.000m lưới cước, 200m lưới rập, 14 bộ kích loa, 31 loa phát, 5 bình ắc quy, 16 con chim mồi giả; thả về Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ 74 cá thể Vạc, 8 cá thể Diệc, 6 cá thể Cò trắng.

Bên cạnh đó, từ đầu năm 2023 đến nay, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý 4 vụ vi phạm trong lĩnh vực quản lý, bảo vệ rừng, bảo vệ lâm sản và động vật hoang giã; thu nộp ngân sách Nhà nước 12 triệu đồng, thả về tự nhiên trên 200 cá thể chim hoang dã.

Để nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ rừng, UBND tỉnh Nam Định đã ban hành Kế hoạch số 117/KH-UBND ngày 11/10/2021 về Thực hiện Chiến lược phát triển lâm nghiệp Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh Nam Định, Kế hoạch nhằm hướng đến mục đích khai thác, phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương để quản lý, bảo vệ chặt chẽ diện tích rừng hiện có; phát triển và sử dụng hợp lý tài nguyên rừng và đất lâm nghiệp; từng bước nâng cao chất lượng rừng nhằm phát huy tốt chức năng bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó chủ động và hiệu quả với biến đổi khí hậu, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học.

Đồng thời đáp ứng tốt nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng trên địa bàn tỉnh. Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người dân đối với công tác trồng, chăm sóc, bảo vệ, hướng tới phát triển rừng bền vững…

Như Ngọc