Triển khai Kế hoạch tổng thể phục hồi vịnh Nha Trang đến năm 2030

TMO - Trước thực trạng suy giảm đa dạng sinh học tại vịnh Nha Trang, UBND tỉnh Khánh Hòa vừa ban hành Kế hoạch tổng thể phục hồi vịnh Nha Trang đến năm 2030, qua đó tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước đối với vịnh Nha Trang thông qua thực hiện cơ chế phối hợp liên ngành, liên vùng, liên cơ quan với sự tham gia của các doanh nghiệp và cộng đồng.

Kế hoạch tổng thể phục hồi vịnh Nha Trang đến năm 2030 hướng tới mục tiêu phục hồi các hệ sinh thái rạn san hô đã bị suy thoái ở khu vực biển Hòn Mun và trong vịnh Nha Trang; Huy động được các doanh nghiệp, cộng đồng dân cư sống trong và lân cận địa bàn quản lý vịnh Nha Trang tham gia giám sát, bảo vệ và bảo tồn rạn san hô trong vịnh gắn với phát triển sinh kế bền vững và các hoạt động kinh tế thân thiện với môi trường, được kiểm soát nghiêm ngặt

Đồng thời, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Ban Quản lý vịnh Nha Trang; Thử nghiệm mô hình quản trị công tư theo hướng xã hội hóa trong quản lý, sử dụng và bảo tồn vịnh Nha Trang; Xây dựng được cơ chế tạo nguồn tài chính lâu bền theo hướng kết hợp ngân sách nhà nước với huy động tối đa nguồn ngân sách đóng góp từ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có khai thác, sử dụng vịnh Nha Trang, từ các nhà tài trợ trong nước và quốc tế cùng các nguồn xã hội hóa khác; Nâng cao nhận thức, kiến thức về cách ứng xử thân thiện với môi trường vịnh Nha Trang cho cộng đồng, doanh nghiệp, du khách và các thành phần xã hội khác có liên quan. 

Trước sự suy giảm nghiêm trọng của hệ sinh thái nhất là tình trạng san hô  bị tẩy trắng, UBND tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo các đơn vị triển khai Kế hoạch tổng thể phục hồi vịnh Nha Trang đến năm 2030. Ảnh: TV  

Để hoàn thành hiệu quả các mục tiêu trên, UBND tỉnh Khánh Hòa đã đưa ra các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm mà các đơn vị cần đẩy mạnh trong thời gian tới. Cụ thể, nâng cao nhận thức, kiến thức về cách ứng xử thân thiện với môi trường vịnh Nha Trang; Tạm dừng các hoạt động có nguy cơ gây hại đến môi trường và rạn san hô tại khu vực biển Hòn Mun và vịnh Nha Trang; Phục hồi san hô tại khu vực Hòn Mun và vịnh Nha Trang; Khảo sát, phân vùng chức năng khu bảo tồn biển vịnh Nha Trang; Xây dựng Sinh kế bền vững của cộng đồng gắn với bảo tồn rạn san hô khu vực Hòn Mun, vịnh Nha Trang; Hỗ trợ phục hồi và bảo tồn rùa biển trong khu bảo tồn biển vịnh Nha Trang và vùng biển lân cận;

Rà soát, khoanh vùng bảo vệ các khu vực biển ở Hòn Mun, Hòn Chồng (khu vực biển giáp phường Vĩnh Hòa và Vĩnh Hải) có san hô đang phục hồi, có bãi giống và bãi đẻ của thủy sản; Nâng cao năng lực cho Ban Quản lý vịnh Nha Trang và Đội Công tác liên ngành trên vịnh Nha Trang; Kiểm soát các nguồn xả thải vào vịnh Nha Trang; Đánh giá tình trạng rạn san hô ven bờ Khánh Hòa; Hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách về quản lý nhà nước đối với các hoạt động trong vịnh Nha Trang.

Thử nghiệm tạo rạn nhân tạo ở vịnh Nha Trang; Quản lý và giảm thiểu rác thải nhựa trong khu bảo tồn biển hướng tới phát triển kinh tế biển xanh tại vịnh Nha Trang; Thiết lập và thử nghiệm phương thức quản trị công tư khu vực sinh thái biển quốc tế trong vịnh Nha Trang; Thực thi phương thức phối hợp liên ngành trong quản lý vịnh Nha Trang; Tạo nguồn tài chính bền vững cho hoạt động quản lý vịnh Nha Trang. 

UBND tỉnh Khánh Hòa giao UBND TP. Nha Trang tham mưu thành lập Tổ tư vấn thực hiện Kế hoạch tổng thể phục hồi vịnh Nha Trang đến năm 2030. Thành phần Tổ tư vấn dự kiến gồm: Đại diện các trường, viện, trung tâm nghiên cứu về khoa học biển và các nhà khoa học có kinh nghiệm trong công tác bảo tồn, quản lý tài nguyên biển;  Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị có liên quan tổ chức sơ/tổng kết đánh giá kết quả thực hiện Kế hoạch, hằng năm báo cáo Thường trực Tỉnh ủy kết quả thực hiện kế hoạch; chỉ đạo các phòng, ban liên quan và Ban Quản lý vịnh Nha Trang thực hiện các nhiệm vụ trong kế hoạch... 

Trước đó, hoạt động du lịch lặn ngắm san hô tại khu vực đảo Hòn Mun đã bị tạm dừng nhằm phục vụ công tác nghiên cứu bảo tồn. Ảnh: LH  

Vịnh Nha Trang rộng gần 250 km2, là một trong 16 khu bảo tồn biển của cả nước. Nơi đây có nhiều san hô và hệ sinh thái phong phú, đa dạng bậc nhất Việt Nam, các bãi lặn nổi tiếng, thu hút du khách đến lặn biển, xem đáy đại dương. Theo UBND tỉnh Khánh Hòa, thời gian qua, môi trường vịnh Nha Trang nói chung, rạn san hô tại khu vực biển Hòn Mun nói riêng có biểu hiện suy thoái do nhiều nguyên nhân khác nhau, cả khách quan và chủ quan. Theo nghiên cứu của các chuyên gia, năm 1994 độ phủ trung bình san hô vịnh Nha Trang khoảng 30%, nhưng nay chỉ còn 22,8%; diện tích rạn san hô giai đoạn 2002-2015 giảm 117,5ha. Một số khu vực độ phủ san hô cứng suy giảm nhiều như: Hòn Tằm từ 56,8% (năm 2017) giảm xuống 12,5%, bãi Sạn suy giảm hơn 70%. Kết quả công bố năm 2020 cho thấy tỷ lệ san hô cứng bị tẩy trắng lên đến 39,5%. Nhiều khu vực tại Hòn Mun và một số địa điểm khác trong vịnh Nha Trang, tình trạng san hô chết, gãy bị sóng đánh lên bờ thành từng lớp dày; quan sát từ tàu đáy kính, có thể thấy ở vùng lõi Hòn Mun, nhiều rạn san hô bị gãy, chết ngổn ngang dưới đáy biển.

Trước tình hình trên, UBND TP. Nha Trang đề xuất các giải pháp lâu dài như: Xây dựng, kiện toàn các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với công tác bảo tồn biển vịnh Nha Trang; bảo vệ, giám sát môi trường vịnh; phát triển sinh kế cho người dân trong và xung quanh Khu bảo tồn biển vịnh Nha Trang; nâng cao năng lực Ban quản lý vịnh Nha Trang.

Riêng đối với việc phục hồi, bảo vệ đa dạng sinh học hệ sinh thái vịnh Nha Trang về lâu dài phải tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cộng đồng về bảo tồn biển; xây dựng đề án phát triển hệ sinh thái đầu nguồn trên các sông đổ ra vịnh Nha Trang; xây dựng thử nghiệm công trình chắn sóng ngầm kết hợp rạn nhân tạo tại các khu vực có tính đa dạng sinh học cao, cần được bảo vệ; có kế hoạch dài hơi bảo tồn biển vịnh Nha Trang trong 5-10 năm tới; phối hợp với các tổ chức quốc tế để bảo vệ đa dạng sinh học, nâng cao sinh kế cho người dân trong khu vực bảo tồn…

Xuân Thanh