Tháo gỡ rào cản cho xuất khẩu nông sản tại thị trường Australia

TMO - Nông sản Việt Nam đang đối diện với nhiều rào cản khi xuất khẩu sang thị trường Australia như: yêu cầu nhãn mác, an toàn thực phẩm khắt khe...điều này đòi hỏi các Bộ, ngành chức năng cần đẩy mạnh triển khai các giải pháp nhằm tháo gỡ rào cản, gia tăng kim ngạch xuất khẩu tại thị trường còn nhiều dư địa này. 

Australia được đánh giá là một trong những thị trường khó tính nhất thế giới với nhiều yêu cầu tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm cao, quy trình nhập khẩu khắt khe. Đây cũng là là một thị trường có nền nông nghiệp nội địa dồi dào, phong phú. Chính vì vậy, nếu muốn thâm nhập thị trường Australia, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần đặt ưu tiên hàng đầu đối với chất lượng sản phẩm, thay vì giá thành.

Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy, trong năm 2022 kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam sang thị trường Australia đạt 845 triệu USD. Tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu bình quân 9%/năm trong giai đoạn 2009-2022. Trong đó, tăng trưởng mạnh nhất là sản phẩm thuỷ sản, tiếp đến là các mặt hàng rau quả cũng tăng mạnh nhờ mở cửa thị trường.

Đối với hoạt động nhập khẩu, Việt Nam cũng nhập khẩu nhiều nông sản từ Australia. Tổng giá trị kim ngạch nhập khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam từ Australia năm 2022 đạt 2,7 tỷ USD. Tốc độ tăng trưởng nhập khẩu của Việt Nam từ Australia 32,6%/năm (giai đoạn 2009 - 2022). Trong đó, tăng trưởng nhập khẩu mạnh nhất những năm gần đây là lúa mì và bông, các mặt hàng nhập khẩu tăng ổn định như sữa, trái cây. 

Tại thị trường Australia, các rào cản kỹ thuật, yêu cầu về nhãn mác, vệ sinh an toàn thực phẩm rất khắt khe, một số tiêu chuẩn còn cao hơn cả Hoa Kỳ và EU. Nhiều quy định về nhập khẩu như: Chính sách thuế và thuế suất; quy định về bao bì, nhãn mác; quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, kiểm dịch; quyền sở hữu trí tuệ; thương hiệu; tập quán kinh doanh,... các doanh nghiệp cũng cần lưu ý.

Nông sản của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Australia cần đáp ứng yêu cầu kiểm soát khắt khe về nhãn mác, vệ sinh an toàn thực phẩm... 

Bên cạnh đó, nông sản của nước ta xuất khẩu vào thị trường này còn chịu sự cạnh tranh lớn của các nước khác. Hiện thị trường Australia chỉ cho phép Việt Nam nhập khẩu không qua kiểm soát với 4 loại hoa quả là xoài, nhãn, vải và thanh long. Do đó, để tăng kim ngạch không phải dễ dàng, vì vậy thương hiệu, chất lượng nông sản Việt Nam tại Australia cần chú trọng tiếp tục giữ gìn chất lượng. 

Ngoài ra, quy mô sản xuất nông sản của Việt Nam chủ yếu nhỏ, lẻ. Khả năng truy xuất nguồn gốc, kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm còn hạn chế. Trong khi thị trường Australia yêu cầu chất lượng rất cao. Mặt khác, tình trạng tồn dư hoá chất trong các lô hàng xuất khẩu vẫn diễn ra. Chi phí logistic của Việt Nam lớn so với các nước trong khu vực. Nông sản Việt chưa chú trọng vào thương hiệu, nhãn hiệu sản phẩm và chưa tham gia sâu vào hệ thống phân phối của Australia,… 

Mặc dù phải đối diện với nhiều rào cản trong xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tuy nhiên tại thị trường này các doanh nghiệp Việt Nam cũng có nhiều cơ hội để gia tăng kim ngạch xuất khẩu. Hiện nay, nhu cầu của người dân Australia với các sản phẩm của Việt Nam ngày càng lớn (trái cây, gia vị…). Australia là một nền kinh tế mở, cạnh tranh lành mạnh, công bằng.  Việt Nam và Australia là thành viên chung  của 3 Hiệp định thương mại tự do (FTA), bao gồm: Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Australia-New Zealand (AANZFTA); Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) .

Để đẩy mạnh xuất khẩu nông sản vào thị trường này, các chuyên gia cho rằng việc tiếp tục đàm phán mở cửa thị trường cho nông sản nói chung và trái cây nói riêng tại Australia là hết sức cần thiết. Bên cạnh đó, cần tăng cường kiểm soát chất lượng vùng trồng, vùng nuôi. Hoàn thiện hệ thống đăng ký, đánh giá cấp mã vùng trồng, vùng nuôi, cơ sở đóng gói, sơ chế, chế biến. Cơ quan chức năng cũng cần xây dựng các chương trình hỗ trợ phát triển thương hiệu và đăng ký bảo hộ thương hiệu nông sản xuất khẩu sang Australia. Tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại kết nối giao thương cho doanh nghiệp hai nước. Thúc đẩy chuyển đổi số trong sản xuất, thương mại nông sản.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng hơn nữa về bao bì sản phẩm, đảm bảo chất lượng hàng hóa nhất là các quy định về hóa chất, quan tâm chú ý về các thủ tục hải quan, đóng gói để đảm bảo tốt nhất thời gian vận chuyển giúp hàng hóa tươi ngon. Đồng thời, cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các khâu, từ nguồn cung, nhà xuất khẩu, vận chuyển, đến nhà nhập khẩu, phân phối, nhằm duy trì tốt chuỗi cung ứng, tránh để xảy ra tình trạng gián đoạn. Thương vụ Việt Nam tại Australia cần tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp triển khai các hoạt động thương mại trên nền tảng số hóa; tổ chức các hội chợ, triển lãm trực tuyến, trực tiếp; hỗ trợ các doanh nghiệp quảng bá sản phẩm, xây dựng thương hiệu. 

Hạnh Nguyễn