Tăng cường các giải pháp giảm khai thác nước ngầm

TMO - Trước thực trạng khai thác nước ngầm quá mức, dẫn tới tăng nguy cơ gây sụt lún trên địa bàn, TP. Hồ Chí Minh đã và đang triển khai đồng bộ các giải pháp để hoàn thành mục tiêu đến năm 2025 giảm khai thác nước dưới lòng đất còn 100.000m3/ngày đêm.

Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố vừa có báo cáo sơ kết Đề án phát triển hệ thống cấp nước thành phố giai đoạn 2020-2050 và Chương trình cung cấp nước sạch, chấm dứt khai thác nước ngầm trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2020-2030. Cụ thể, sau 4 năm thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ (từ năm 2018-2022), TPHCM đã giảm mạnh lượng khai thác nước dưới đất từ 716.581m3/ngày đêm xuống còn 264.581m3/ngày đêm, đạt tỷ lệ 73,3%.

Trong đó, lượng khai thác nước ngầm hộ gia đình ước giảm còn 235.703m3/ngày đêm; lượng khai thác nước ngầm trong các khu công nghiệp, khu chế xuất giảm 28.805m3/ngày đêm; lượng khai thác nước ngầm bên ngoài các khu công nghiệp, khu chế xuất (không phải hộ gia đình) giảm 145.220m3/ngày đêm… hiện nay, TP.HCM còn 159 công trình, trong đó, có 9 công trình (giảm 6 công trình) do Bộ TN&MT cấp phép với tổng lưu lượng 80.980m3/ngày đêm và 150 công trình (giảm 416 công trình) do Sở TN&MT thành phố cấp phép với tổng lưu lượng 63.445m3/ngày đêm.

Đơn vị cấp nước trên địa bàn phối hợp cùng thành phố hỗ trợ người dân trám lấp giếng khoan 

Theo đánh giá của Sở TN&MT thành phố, trong quá trình triển khai thực hiện giảm khai thác nước dưới đất còn gặp nhiều khó khăn. Một số khu vực nguồn nước cấp còn hạn chế, chưa có mạng lưới cấp nước cấp 2, cấp 3 hoặc áp lực nước chưa ổn định; người dân muốn tiết kiệm chi phí khi sử dụng nước và thói quen sử dụng nước hàng ngày cùng với quy định đối tượng hộ gia đình sử dụng nước dưới đất không xin phép, không phải đăng ký, khiến người dân khu vực như Củ Chi, Hóc Môn, vẫn chọn sử dụng nước ngầm…

Địa phương này đặt mục tiêu đến năm 2025 giảm khai thác nước ngầm còn 100.000m3/ngày đêm và tiến tới chấm dứt khai thác nguồn nước này. Nhằm hiện thực hóa mục tiêu trên, Sở TN&MT đã yêu cầu Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn, Công ty CP Hạ tầng nước Sài Gòn có giải pháp đảm bảo chất lượng, áp lực nước cung cấp cho người dân; có kế hoạch đầu tư, lắp đặt đường ống cấp nước cấp 2, cấp 3 tại một số khu vực chưa có mạng lưới cấp nước, mạng cấp nước chưa hoàn chỉnh, áp lực nước chưa ổn định để phục vụ nhu cầu sử dụng nước sạch của người dân.

Đảm bảo chất lượng nước sạch cho người dân là giải pháp góp phần hạn chế khai thác nước ngầm tại nhiều khu vực. Ảnh: Phan Anh 

Đối với nhóm hộ gia đình, Sở TN&MT thành phố phối hợp cùng UBND TP.Thủ Đức và các quận, huyện, các công ty kinh doanh nước sạch… khảo sát từng khu vực để lắp đặt đồng hồ nước sạch cho người dân sử dụng, khuyến khích người dân sử dụng nước thủy cục thay cho nước giếng. Bên cạnh đó, yêu cầu các cơ quan, đơn vị tuyên truyền, hướng dẫn người dân hiểu rõ lợi ích và các ảnh hưởng sức khỏe khi sử dụng nước giếng chưa được xử lý đúng phương pháp; hướng dẫn người dân trám lấp giếng hư hỏng, giếng không sử dụng theo quy định.

Đối với nhóm đối tượng doanh nghiệp hoạt động sản xuất, kinh doanh trong và ngoài khu chế xuất, khu công nghiệp có nhu cầu khai thác, sử dụng nước dưới đất, thành phố chỉ xem xét cấp phép khai thác nước dưới đất ngắn hạn với một số đơn vị, đối tượng cụ thể có tính đặc thù (nhà máy bia, nước giải khát, nước đóng chai…), khu vực sử dụng nước để tưới cây phục vụ các công trình công cộng (công viên, tiểu cảnh dọc các tuyến đường), khu vực chưa có mạng lưới cấp nước hoặc đã có mạng lưới nhưng chất lượng, áp lực nước còn yếu. 

Theo báo cáo của Sở TN&MT, thành phố đang đứng trước nguy cơ thấp dưới mực nước biển trong tương lai gần, do mỗi năm toàn thành phố sụt lún nền 2 cm/năm, thậm chí có nơi 6-10 cm/năm gây ngập nước thường xuyên và mất an toàn cho người dân. Nguyên nhân chính gây sụt lún tại thành phố được các chuyên gia JICA ghi nhận bởi TP.HCM là đô thị mới trên nền đất yếu, nhiều khu vực chịu ảnh hưởng của chế độ bán ngập triều, có độ rỗng trong tầng địa chất phía trên rất lớn. Một nguyên nhân khác là do tình trạng khai thác nước ngầm quá mức. Hiện nay, tổng lượng khai thác nước ngầm trên địa bàn là hơn 716.580 m3/ngày, trong đó chiếm phần lớn là hộ đơn lẻ với hơn 355.000 m3/ngày, còn lại là các đơn vị, doanh nghiệp. 

Hải Hà