Cao Bằng: Siết chặt quản lý, thúc đẩy khai thác khoáng sản an toàn

TMO - Thời gian qua, tỉnh Cao Bằng tập trung siết quản lý và nâng cao hiệu quả khai thác khoáng sản theo hướng an toàn, trách nhiệm và thân thiện môi trường. Việc phối hợp giữa các sở, ngành với chính quyền địa phương được tăng cường, góp phần lập lại trật tự trong lĩnh vực khai thác tài nguyên.

Trước thực tế một số điểm mỏ còn tồn tại vi phạm, tỉnh đã yêu cầu các sở, ngành phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để tăng tần suất kiểm tra, thanh tra, kịp thời xử lý các hoạt động khai thác trái phép hoặc không tuân thủ quy định kỹ thuật. Bên cạnh đó, tỉnh khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng công nghệ trong giám sát và khai thác, giảm thiểu bụi, tiếng ồn và nguy cơ mất an toàn lao động.

Các đơn vị khai thác phải thực hiện đầy đủ báo cáo đánh giá tác động môi trường, phương án cải tạo phục hồi sau khai thác và đảm bảo quyền lợi của người dân khu vực bị ảnh hưởng. Việc đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật về khoáng sản cũng được chú trọng nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng, hạn chế tình trạng khai thác nhỏ lẻ, tự phát. Những nỗ lực đồng bộ này đang góp phần tạo lập môi trường khai thác khoáng sản minh bạch, trách nhiệm, hướng tới mục tiêu giữ gìn hệ sinh thái tự nhiên của tỉnh Cao Bằng.

Theo thống kê, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 59 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực, trong đó có 44 giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (đá, cát, sỏi, đất san lấp, đất sét làm gạch) với tổng công suất khai thác 3.744.568 m3/năm; Các doanh nghiệp được yêu cầu lập và thực hiện đầy đủ phương án cải tạo, phục hồi môi trường; đầu tư hệ thống xử lý nước thải, bụi, tiếng ồn đạt chuẩn kỹ thuật.

Trong giai đoạn 2021 - 2024, Sở NN&MT tham mưu, trình UBND tỉnh xem xét, ban hành được 23 hồ sơ của dự án và ban hành được 18 giấy phép môi trường của dự án; có 51 mỏ phải ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường với số tiền 20,7 tỷ đồng; thu, nộp phí thẩm định, phí nước thải công nghiệp 844 triệu đồng. Theo thống kê, toàn tỉnh có khoảng 128 mỏ và điểm biểu hiện khoáng sản rắn, trong đó 90 mỏ thuộc nhóm kim loại, còn lại là nhóm nguyên liệu công nghiệp, nhiên liệu và khoáng chất khác.

Tuy nhiên, nhiều mỏ đã được khai thác từ lâu, một số khoáng sản quý đang dần cạn kiệt; điều kiện khai thác tại nhiều khu vực còn khó khăn. Vì vậy, tỉnh Cao Bằng xác định định hướng quản lý, khai thác hợp lý, tiết kiệm, gắn với bảo vệ môi trường và phục hồi môi trường sinh thái sau khai thác - hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và thân thiện với thiên nhiên.

Hiện nay tên địa bàn tỉnh Cao Bằng có 59 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực. (Ảnh: SNNMTCB). 

Tỉnh đã chỉ đạo lồng ghép nội dung bảo vệ môi trường vào quy hoạch khoáng sản giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng công nghệ khai thác tiên tiến, tiết kiệm tài nguyên, giảm phát thải. Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Cao Bằng nhấn mạnh: Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ NN&MT, Sở NN&MT đã nâng cao chất lượng công tác thẩm định đề án thăm dò khoáng sản.

Giám sát thi công thăm dò khoáng sản được thực hiện bởi các đơn vị có chức năng, đủ điều kiện giám sát nhằm đánh giá đầy đủ, chính xác về trữ lượng khoáng sản để đưa vào thiết kế khai thác. Các đơn vị khai thác khoáng sản từng bước chuyển đổi, hiện đại hóa về công nghệ, thiết bị khai thác khoáng sản, đổi mới, áp dụng công nghệ, thiết bị tiên tiến, hiệu quả cao, ít ô nhiễm môi trường; hoàn thiện các cơ chế quản lý, quản trị doanh nghiệp.

Bên cạnh đó áp dụng các công cụ quản lý hiện đại, sắp xếp hợp lý lao động nhằm tăng năng suất lao động, giảm giá thành, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản. Đáng chú ý, ngày 28/12/2023, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1863/QĐ-UBND về Kế hoạch tổ chức thực hiện Quyết định số 334/QĐ-TTg ngày 1/4/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Kế hoạch đặt ra các mục tiêu và giải pháp toàn diện để quản lý chặt chẽ, khai thác tiết kiệm và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên khoáng sản của tỉnh. Các trọng tâm chính bao gồm: hoàn thiện cơ chế chính sách, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, nâng cao chất lượng các dự án đầu tư và bảo vệ môi trường.

UBND tỉnh thường xuyên chỉ đạo các ngành chức năng và chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác, vận chuyển, chế biến khoáng sản. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh và kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm trong hoạt động khoáng sản.

Công tác kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác khoáng sản được chính quyền Cao Bằng tăng cường triển khai. (Ảnh: CB). 

Từ năm 2021 đến nay, các cơ quan chức năng của tỉnh đã tổ chức hơn 290 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động khoáng sản; xử lý vi phạm hành chính với tổng số tiền xử phạt trên 9,7 tỷ đồng; truy thu, thu hồi bổ sung ngân sách số tiền 3,9 tỷ đồng; 1 tổ chức bị tước quyền sử dụng giấy phép khai thác khoáng sản 4,5 tháng và đình chỉ hoạt động khai thác 5,5 tháng.

Bên cạnh việc xử lý vi phạm, các cơ quan chức năng cũng tăng cường tuyên truyền để người dân và doanh nghiệp hiểu rõ trách nhiệm bảo vệ tài nguyên, không tiếp tay cho khai thác khoáng sản trái phép.

Lãnh đạo Sở NN&MT thông tin, bên cạnh tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho các tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản, trong công tác quản lý, ngay từ khâu thẩm định, phê duyệt dự án, Sở chú trọng thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, phương án ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường, hạ tầng về bảo vệ môi trường và các giải pháp giảm thiểu tác động ô nhiễm môi trường.

Cùng với đó, công tác quản lý được quan tâm bằng nhiều giải pháp đồng bộ, như: Tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện các quy định Luật Bảo vệ môi trường; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khai thác khoáng sản.

Đặc biệt, xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường; kiên quyết đình chỉ hoạt động theo quy định của pháp luật các trường hợp vi phạm nghiêm trọng; nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý môi trường các cấp.

Tỉnh cũng đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý khoáng sản, từng bước áp dụng bản đồ số, hệ thống giám sát khai thác trực tuyến để kịp thời phát hiện vi phạm và ngăn ngừa thất thoát tài nguyên.  Siết chặt quản lý và thúc đẩy khai thác khoáng sản an toàn đang tạo nền tảng quan trọng cho mục tiêu phát triển bền vững của Cao Bằng. Các biện pháp tăng cường giám sát, xử lý vi phạm và yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ quy trình kỹ thuật giúp hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường và cộng đồng.

Khi tài nguyên được khai thác đúng quy hoạch, minh bạch và có trách nhiệm, địa phương không chỉ bảo vệ được hệ sinh thái mà còn nâng cao hiệu quả kinh tế, hướng tới ngành khoáng sản ổn định và an toàn hơn trong dài hạn.

Trung Thành