Lâm Đồng siết chặt quản lý khai thác tài nguyên, khoáng sản

TMO – Thời gian quan, tỉnh Lâm Đồng đẩy mạnh quản lý nghiêm ngặt hoạt động khai thác tài nguyên, khoáng sản bằng việc nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương và doanh nghiệp. Tỉnh tập trung khắc phục tình trạng khai thác trái phép, giảm thiểu tác động môi trường, đảm bảo nguồn tài nguyên được khai thác hợp pháp và hiệu quả.

Lâm Đồng là một trong những địa phương có tiềm năng khoáng sản lớn của cả nước với hơn 1.034 khu vực mỏ phân bố khắp địa bàn. Trong đó, mỏ bô xít có diện tích khoảng 244.802 ha, trữ lượng gần 5,9 tỷ tấn, quặng titan khoảng 16.406 ha, trữ lượng 124 triệu tấn, chiếm lần lượt gần 80% và hơn 80% so với tổng sản lượng cả nước.

Ngoài ra, địa phương còn có nhiều loại khoáng sản khác như wolfram, bentonite, diatomite, thiếc, cao lanh, than bùn, cát trắng, đá xây dựng, đất san lấp và nước khoáng thiên nhiên. Thực hiện quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Lâm Đồng đã xây dựng phương án quản lý, bảo vệ, thăm dò và khai thác khoáng sản theo hướng bền vững, đồng bộ với các quy hoạch ngành khác.

Đến nay, địa phương đã xác định 55 vị trí mỏ khoáng sản phục vụ nguồn vật liệu xây dựng cho các dự án trọng điểm như cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc, Bảo Lộc - Liên Khương và Gia Nghĩa - Chơn Thành, góp phần đẩy nhanh tiến độ thi công và giảm chi phí vận chuyển.  

Mặc dù Lâm Đồng là tỉnh có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, đa dạng, trong đó, khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phân bố rộng, tuy nhiên đi kèm với đó, tình trạng khai thác trái phép khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường tại nhiều địa phương của tỉnh diễn ra tương đối phức tạp.

Nhu cầu khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng đang ngày càng gia tăng. (Ảnh: TNMT). 

Điều đó khiến công tác quản lý khoáng sản tại Lâm Đồng vẫn còn một số khó khăn, như việc chồng lấn giữa quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường và quy hoạch khai thác bô xít, hay một số khu vực mỏ chưa đủ điều kiện khai thác do chưa hoàn thành đền bù, giải phóng mặt bằng và thủ tục thuê đất…

Chỉ tính riêng khu vực phía Đông Nam của tỉnh lâm Đồng, năm 2024, lực lượng Công an đã phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 431 vụ, gồm 111 vụ khai thác khoáng sản không có giấy phép và 320 vụ tàng trữ, vận chuyển, mua bán khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp. Đồng thời, đã khởi tố 19 vụ án với 37 bị can, trong đó, có 14 vụ án/29 bị can về hành vi: “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”, 2 vụ án/5 bị can về hành vi: “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Để khắc phục, và tăng cường kiểm tra giám sát, các sở, ngành chức năng của tỉnh đang tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp và cá nhân hoàn tất thủ tục đầu tư, khai thác, chế biến khoáng sản.

Bên cạnh đó, Công an các xã tăng cường trinh sát, nắm tình hình, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền biện pháp quản lý. UBND tỉnh Lâm Đồng cũng đã ban hành nhiều văn bản yêu cầu các ngành, địa phương bảo vệ, quản lý chặt khoáng sản chưa khai thác; xử lý đối tượng vi phạm nhằm bảo vệ nguồn khoáng sản, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của tỉnh và quốc gia.

Về công tác quản lý ngành, Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng đã đề nghị chính quyền cơ sở cần nắm rõ các điểm nóng, lập danh sách đối tượng khai thác, tàng trữ, vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản trái phép. Đồng thời, xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động người dân cùng đấu tranh, tố giác vi phạm.

Đặc biệt, thực hiện Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024, thời gian qua, tỉnh Lâm Đồng đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quản lý, giám sát và ứng dụng công nghệ trong khai thác khoáng sản. Ngay từ đầu năm 2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng đã ban hành văn bản gửi cơ quan thuế thu hơn 41,8 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác đối với 50 mỏ trên địa bàn, góp phần tăng thu ngân sách và nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên.

Lũy kế đến tháng 7/2025, UBND tỉnh đã phê duyệt tổng số tiền trên 1.430 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và gần 222,7 tỷ đồng tiền trúng đấu giá quyền khai thác. Toàn tỉnh hiện có 226 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực, trong đó Bộ Nông nghiệp và Môi trường cấp 19 giấy, UBND tỉnh cấp 207 giấy. Tuy nhiên, chỉ có 124 giấy phép đang hoạt động, 102 giấy phép tạm dừng hoặc chưa triển khai.

Lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý hoạt động khai thác cát trên địa bàn. (Ảnh: BQĐND). 

Theo số liệu từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, tính từ đầu năm đến nay, UBND tỉnh đã cấp mới 3 giấy phép khai thác đá xây dựng, 1 giấy phép khai thác cát và 1 giấy phép khai thác đất san lấp. Sau khi đấu giá thành công 13 khu vực khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, Sở Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục tổ chức đấu giá 21 khu vực khác, đồng thời trình UBND tỉnh xem xét kế hoạch đấu giá tại 27 khu vực.

Dự kiến đến cuối năm 2025, toàn tỉnh sẽ có khoảng 60 khu vực được đấu giá, cấp phép hoạt động khai thác, bảo đảm nguồn vật liệu kịp thời cho các dự án hạ tầng trọng điểm và phát triển kinh tế - xã hội.

Trong giai đoạn tiếp theo, Lâm Đồng tiếp tục đẩy mạnh kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác trên địa bàn, xử lý nghiêm các vi phạm, nhất là tại các khu vực có nguy cơ khai thác trái phép. Việc tăng cường quản lý, minh bạch trong đấu giá và cấp phép, cùng với ứng dụng công nghệ khai thác hiện đại đang giúp Lâm Đồng khai thác hiệu quả hơn nguồn tài nguyên khoáng sản.

Bên cạnh đó, tỉnh chú trọng hoàn thiện khung pháp lý, rà soát các dự án, đánh giá năng lực doanh nghiệp, đồng thời yêu cầu công khai, minh bạch quy trình khai thác và vận chuyển khoáng sản. Những động thái này không chỉ hướng tới việc bảo vệ tài nguyên trước nguy cơ cạn kiệt mà còn nhằm bảo đảm môi trường sinh thái, giảm thiểu tác động tiêu cực đến đời sống người dân.

Tỉnh cũng chú trọng yêu cầu các đơn vị khai thác thực hiện đầy đủ nghĩa vụ bảo vệ môi trường, phục hồi hiện trạng sau khai thác, qua đó bảo đảm an toàn cho cộng đồng. Khi hoạt động khai thác được đưa vào khuôn khổ, Lâm Đồng không chỉ giữ gìn nguồn tài nguyên quý giá mà còn tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế lâu dài, minh bạch và có trách nhiệm trong hiện tại và những giai đoạn tiếp theo.

Minh Thắng