Sơn La tăng cường kiểm tra việc thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt

TMO - Tỉnh Sơn La đã thành lập Đoàn kiểm tra đánh giá công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh. Đoàn kiểm tra liên ngành sẽ hoạt động từ 23/8 đến hết ngày 30/10/2024.

Đoàn kiểm tra sẽ trực tiếp kiểm tra, khảo sát công tác phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn (trừ chất thải y tế) trên địa bàn 12 huyện, thành phố. Hướng dẫn thực hiện việc phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải; tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Trường hợp phát hiện vi phạm, kịp thời xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định. Cùng với đó, kiến nghị, đề xuất các nội dung có liên quan đến công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường đối với các cơ quan, đơn vị được kiểm tra.

Cùng với Đoàn kiểm tra trên, UBND tỉnh cũng sẽ thành lập 1 Đoàn kiểm tra do Sở Y tế chủ trì, kiểm tra việc thu gom, xử lý chất thải y tế tại các Bệnh viện đa khoa, chuyên khoa, Trung tâm Y tế dự phòng, các phòng khám, cơ sở chữa bệnh trên toàn tỉnh. Đồng thời, UBND tỉnh đã yêu cầu các huyện, thành phố rà soát, tổng hợp tình hình thu gom, phân loại, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp thông thường, chất thải rắn y tế. Trong đó, phải rà soát, lập danh sách cụ thể các nguồn phát sinh rác thải, khối lượng phát sinh với các nguồn thải; việc quy hoạch, bố trí các bãi rác tập trung.

Đoàn kiểm tra sẽ trực tiếp kiểm tra, khảo sát công tác phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn (trừ chất thải y tế) trên địa bàn 12 huyện, thành phố. 

UBND tỉnh giao Công ty CP Môi trường và Dịch vụ đô thị Sơn La báo cáo kết quả thu gom rác thải sinh hoạt, thông tin rõ về hiện trạng bãi rác; khối lượng thu gom, xử lý rác hàng ngày; quy trình xử lý, chôn lấp theo hợp đồng đã ký cho từng địa bàn. Ban quản lý các khu, cụm công nghiệp báo cáo công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường; chất thải nguy hại. Căn cứ kết quả rà soát, kiểm tra thực tế, các địa phương xây dựng, bổ sung phương án, kế hoạch thu gom, phân loại, xử lý rác thải phù hợp với đặc điểm, tình hình.

Sở Tài nguyên và Môi trường; Công ty Cổ phần Môi trường và Dịch vụ đô thị Sơn La tham mưu triển khai các giải pháp phân loại chất thải rắn tại nguồn, hướng tới tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt đô thị được thu gom đạt 92,5%; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt nông thôn đạt 88%; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được xử lý bằng công nghệ chôn lấp trực tiếp trên tổng lượng chất thải được thu gom dưới 50% theo Nghị quyết Đại hội tỉnh Đảng bộ khóa XV đã đề ra. 

Việc triển khai kế hoạch nhằm đánh giá thực trạng công tác thu gom, phân loại, xử lý chất thải sinh hoạt, rác thải y tế. Từ đó, xác định rõ và nâng cao vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các giải pháp phân loại, xử lý rác thải, đảm bảo giảm thiểu ô nhiễm, tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp. Đồng thời, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức, cá nhân và toàn cộng đồng, chung tay thực hiện thu gom, phân loại, xử lý rác thải theo đúng quy định. 

Trên địa bàn tỉnh Sơn La, các nguồn phát sinh chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) ở Sơn La chủ yếu từ các hộ gia đình, khu thương mại dịch vụ, công sở, khu vực công cộng, dịch vụ, các hoạt động sinh hoạt của cơ sở sản xuất. Ngoài các thành phần chủ yếu là hữu cơ (chất thải thực phẩm, giấy, vải, bìa các tông, rác vườn...) và vô cơ (nhựa, cao su, kim loại...), CTRSH còn có thể lẫn các chất thải khác như chất thải điện tử, chất thải có thể tích lớn, pin, dầu thải...

Theo số liệu thống kê của Sở TN&MT tỉnh, mỗi năm, tổng lượng CTRSH phát sinh trên địa bàn trung bình khoảng trên 212.900 tấn; trong đó lượng CTR khu vực đô thị phát sinh trên 78.000 tấn; CTR khu vực nông thôn gần 135.000 tấn. Tỷ lệ CTR đô thị được thu gom, xử lý đạt 92,5%; tỷ lệ CTR nông thôn được thu gom đạt 84%.

Thu gom, xử lý rác thải tại Nhà máy xử lý rác thải rắn thành phố Sơn La. Ảnh: MT. 

Thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, các địa phương đã quan tâm đầu tư nguồn lực, tích cực triển khai công tác bảo vệ môi trường, thu gom chất thải, tỷ lệ chất thải rắn được thu gom tăng đáng kể qua các năm. Bước đầu, đã hình thành một số mô hình thu gom rác thải, tạo cảnh quan nông thôn tại các xã Tân Lập, Chiềng Sơn và một số mô hình thu gom theo hình thức người dân tự trả phí cho đơn vị đứng ra thực hiện dịch vụ tại các xã Hua Phăng, Chiềng Hắc (huyện Mộc Châu), góp phần làm thay đổi diện mạo các vùng nông thôn.

Tuy nhiên, do địa bàn thu gom rộng, khu dân cư thưa thớt không tập trung, địa hình chủ yếu là đồi núi gây khó cho công tác quy hoạch khu xử lý CTR tập trung. Các khu xử lý CTR tập trung có khoảng cách xa trong khi chưa bố trí được các điểm, trạm trung chuyển rác thải gây khó khăn cho công tác thu gom. Công tác thu hút đầu tư đối với xử lý CTRSH cũng vướng mắc do điều kiện kinh tế khó khăn, giao thông không thuận lợi; ý thức người dân về thu gom, phân loại, vận chuyển CTRSH đúng nơi quy định còn hạn chế.

CTRSH chưa được phân loại tại nguồn; tỷ lệ tái chế còn thấp. Hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải khu vực nông thôn tại một số xã được thực hiện thông qua hợp đồng thuê khoán cho Chi nhánh Công ty CP Môi trường và Dịch vụ đô thị tại các huyện, các hợp tác xã hoặc các tổ đội vệ sinh môi trường. Phạm vi thu gom mới chỉ diễn ra tại các nơi có đủ điều kiện thu gom và vận chuyển rác thải về nơi tập trung (trung tâm xã, dọc đường quốc lộ giao thông thuận lợi). 

Đối với khu vực nông thôn khác, CTRSH chủ yếu được xử lý bằng các phương pháp thủ công như: hố rác di động, tái sử dụng làm phân bón hoặc sử dụng lò đốt rác thải mi ni quy mô hộ gia đình. Đây là phương pháp xử lý tạm thời, chưa có tính bền vững lâu dài, không đáp ứng quy định về bảo vệ môi trường. Ngoài ra, chất thải phát sinh trong quá trình sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật cũng chưa được thu gom triệt để.

UBND tỉnh Sơn La cho biết, thời gian tới công tác quản lý CTRSH phải có sự tham gia của các sở, ban ngành, sự phối hợp của tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể, sự vào cuộc của cộng đồng và người dân. Trong phạm vi lĩnh vực quản lý ngành, các sở quản lý ngành phải có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với Sở TN&MT trong việc giảm thiểu, phân loại tại nguồn để tái chế, tái sử dụng CTRSH hiệu quả.  

Địa phương cần tiếp tục hoàn thiện mô hình tổ chức cơ quan quản lý nhà nước về môi trường ở cấp tỉnh, huyện, xã; xây dựng phương án sắp xếp tổ chức bộ máy và con người trong lĩnh vực quản lý CTRSH đảm bảo thống nhất một đầu mối quản lý. Trong đó, Sở TN&MT là cơ quan đầu mối tham mưu cho UBND tỉnh; phòng TN&MT là cơ quan đầu mối tham mưu ở cấp huyện.

Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH trên các phương tiện thông tin đại chúng, hướng tới thay đổi trong nhận thức, hành động của nhân dân. Phổ biến, tuyên truyền các quy định về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực môi trường, nhất là các hành vi vứt, thải, bỏ CTRSH, thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH không đúng quy định.

Xây dựng, triển khai thí điểm phân loại CTRSH tại nguồn cho một số chợ, trung tâm thương mại, công trình công cộng ở một số huyện. Phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội xây dựng phong trào, liên minh chống chất thải nhựa; vận động người dân, cộng đồng dân cư hạn chế sử dụng túi nilon, các sản phẩm nhựa dùng một lần. Tăng cường kiểm tra, giám sát trách nhiệm quản lý Nhà nước trong quản lý CTRSH. Quy định rõ hơn trách nhiệm của UBND từ cấp tỉnh tới huyện, xã; trách nhiệm các cơ quan chuyên môn, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, cộng đồng dân cư trong quản lý chất thải rắn.../.

Nguyễn Nga