Quảng Trị ứng dụng công nghệ số trong quản lý, bảo vệ rừng

TMO - Thời gian qua, lực lượng kiểm lâm tỉnh Quảng Trị chú trọng ứng dụng khoa học công nghệ để phát hiện và cảnh báo sớm các thay đổi bất thường, cập nhật chính xác những biến động về rừng kịp thời ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật.  

Toàn tỉnh Quảng Trị hiện có hơn 248.120 ha diện tích rừng, trong đó rừng tự nhiên gần 126.700 ha và rừng trồng 121.420 ha. Thời gian qua, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác quản lý, bảo vệ rừng. Trong đó, cùng với việc số hóa dữ liệu bản đồ lâm nghiệp toàn tỉnh, đơn vị còn chủ động áp dụng các phần mềm như Mapinfo, MapSource, Microstation, Arcview, FRMS để cập nhật diễn biến rừng, xây dựng bản đồ trồng rừng, bản đồ xác nhận hiện trạng rừng và đất lâm nghiệp phục vụ cho công tác chuyển mục đích sử dụng rừng, bản đồ quy hoạch 3 loại rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng. 

Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Đakrông được giao nhiệm vụ quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên diện tích 42.000 ha. Để hỗ trợ cho công tác quản lý, kiểm tra, giám sát tài nguyên rừng, Ban quản lý - Hạt Kiểm lâm KBTTN Đakrông đã đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ như sử dụng công nghệ ảnh viễn thám, các phần mềm Vtools, SMART, thiết bị bay không người lái.  

Theo đó, với việc công nghệ viễn thám sử dụng ảnh vệ tinh Sentinel, Planet, sau khi phát hiện điểm biến động, cán bộ quản lý sẽ chuyển số liệu gồm: ảnh, tọa độ địa lý, số lô, khoảnh, tiểu khu; hiện trạng bản đồ, diện tích ước lượng bị biến động đến các kiểm lâm phụ trách tiểu khu, lực lượng nhận khoán bảo vệ rừng để thực hiện công tác kiểm tra hiện trường ở thực địa.

Lực lượng kiểm lâm cũng sử dụng các phần mềm SMART, Vtools là ứng dụng thu thập dữ liệu tuần tra và nhập trực tiếp vào thiết bị di động cầm tay như điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng. Cán bộ kiểm lâm sẽ dùng thiết bị cầm tay được tích hợp phần mềm SMART Mobile để nhập các ghi nhận hiện trường như quan sát động vật, hoạt động vi phạm, vị trí trên hiện trường; cập nhật hiện trạng, diễn biến rừng…

Sử dụng thiết vị bay flycam để hỗ trợ công tác quản lý, bảo vệ rừng tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông. Ảnh: LA. 

Tại Khu bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa, việc triển khai ứng dụng SMART được thực hiện từ đầu năm 2023. Trước đây, khi chưa có ứng dụng này, việc thu thập dữ liệu tuần tra được thực hiện thông qua các công cụ như máy định vị GPS cầm tay, phiếu/biểu giấy và máy ảnh, sau đó được nhập thủ công vào máy tính. Tuy nhiên, cách tiếp cận này rất tốn thời gian và thiếu tính khách quan, đồng thời quá trình nhập dữ liệu dễ xảy ra sai sót. Đây được xem là một trong những giải pháp tối ưu ở thời điểm hiện tại nhằm tăng cường chất lượng quản lý nhân lực và nâng cao hiệu quả hoạt động tuần tra bảo vệ rừng, giám sát đa dạng sinh học. Các tuyến tuần tra bảo vệ rừng được SMART lưu trữ đầy đủ các thông tin như tọa độ, khoảng cách tuần tra, ngày tháng tuần tra... 

Trước đó, nhóm nghiên cứu thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Trị đã nghiên cứu, ứng dụng các phần mềm công nghệ thông tin  trong lâm nghiệp để giải đoán ảnh vệ tinh nhằm phát hiện sớm sự thay đổi hiện trạng rừng trên thực địa, phục vụ công tác quản lý bảo vệ rừng tại địa bàn tỉnh. Đề tài đoạt giải Ba tại Cuộc thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh lần thứ X năm 2023.  

Nhóm nghiên cứu đã dùng tài khoản đăng ký sử dụng nguồn ảnh vệ tinh planet; sử dụng phần mềm QGIS để tải ảnh vệ tinh khu vực tỉnh Quảng Trị ngày trước và ngày sau cần theo dõi biến động để chồng lớp với bản đồ hiện trạng rừng mới nhất; sử dụng công cụ Mapswipetool trên phần mềm QGIS để kiểm tra so sánh các vị trí có biến động, khoanh vẽ vị trí biến động, sau đó xuất sang các đuôi có định dạng *.kml, *.kmz để đối chiếu tiếp trên các ảnh vệ tinh googearth (là các ảnh vệ tinh cũ hơn) để kiểm chứng độ tin cậy, sau đó chuyển sang điện thoại thông minh có cài các phần mềm có nền ảnh vệ tinh như: Mapinr, Geopfes, Vtool ... để dẫn đi hiện trường kiểm tra. 

Sử dụng máy tính cài phần mềm QGIS để định dạng hệ tọa độ VN2000 ảnh vệ tinh planet sau đó tải về, xuất sang mở trên phần mềm Mapinfor để chồng lớp ảnh ngày trước, ngày sau và bản đồ hiện trạng rừng mới nhất để quét, tìm điểm biến động hiện trạng rừng hoặc thay đổi các hiện trạng đất đai, tài nguyên trên thực địa.../. 

Lê Thảo