Quần thể Cây Di sản ở đền Và

TMO – Sức hấp dẫn ở đền Và không chỉ là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, mà nơi đây còn sở hữu cảnh quan thiên nhiên rất độc đáo, đó là khu rừng lim xanh cổ thụ gồm 166 cây tỏa bóng rợp quanh năm, trong đó có 85 cây đã được công nhận là Cây Di sản Việt Nam.

Rừng lim xanh tại khu di tích lịch sử văn hóa đền Và (làng Vân Gia, phường Trung Hưng, thị xã Sơn Tây, Hà Nội) có từ lâu đời, gắn liền với di tích thờ Tản Viên Sơn Thánh - vị thánh đứng đầu trong Tứ bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Quần thể lim xanh tại đây nằm trên diện tích rộng tới 17 ha, bao xung quanh là đồng ruộng và khu vực dân cư đã sinh sống qua nhiều đời.

Trong Sách Đỏ Việt Nam, loài Lim xanh (tên khoa học Erythrophloeum fordii Oliver) là loài đang nguy cấp, quý hiếm cần phải bảo tồn.

Rừng lim xanh mọc tự nhiên giữa khu vực đông dân cư, tồn tại cùng đền Và, đã chứng kiến những biến cố lịch sử trong suốt hàng trăm năm, hàm chứa giá trị to lớn về văn hóa tâm linh, tạo nên nét đẹp hài hòa về cảnh quan, giữ gìn môi trường sinh thái, tôn vinh thêm giá trị lịch sử của khu di tích.

Đa phần lim ở đây cao trên 10m, có những gốc lim to, đường kính hơn một mét, phải 2 đến 3 người ôm mới xuể. Các cây di sản đều được đánh số và bảo vệ cẩn thận. Người dân địa phương và du khách đến tham quan đều rất có ý thức gìn giữ và bảo vệ rừng cây đặc biệt này.

Rừng lim này rất gần gũi với đời sống tinh thần của người dân nơi đây. Vào những buổi trưa hè nắng nóng, đám trẻ chăn trâu hay những người dân làm đồng thường vào nghỉ ngơi, tránh nắng dưới những tán lá xum xuê. Nhiều chục năm trước, các nhà trường ở thị xã Sơn Tây thường tổ chức cắm trại cho học sinh dưới tán lim già...

Năm 2016, gần 90 cây lim xanh cổ thụ tại đây được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cộng nhận là Cây Di sản Việt Nam. Sự kiện góp phần không nhỏ trong công tác bảo tồn cảnh quan thiên nhiên và gắn kết cộng đồng.

Vũ Minh