Phát triển bền vững diện tích rừng ven biển

TMO - Mặc dù diện tích rừng ven biển chỉ chiếm khoảng 3% tổng diện tích rừng quốc gia (rừng ngập mặn chiếm khoảng 1%), nhưng rừng ven biển đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì cân bằng sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học, ngăn chặn sóng, gió, hạn chế xói lở bờ biển, bảo vệ đê biển và sinh kế của người dân…

Số liệu thống kê từ Tổng cục Lâm nghiệp cho thấy, cả nước đã thực hiện 140 dự án bảo vệ và phát triển rừng ven biển từ nhiều chương trình, nguồn vốn khác nhau. Thông qua đó, đã bảo vệ được gần 300.000ha rừng ven biển, phát triển rừng với tổng diện tích trồng 22.390ha và trồng mới 4 triệu cây phân tán các loại.

Rừng ven biển giữ vai trò quan trọng cân bằng hệ sinh thái, tăng khả năng chống chọi với biến đổi khí hậu 

Ngoài trồng rừng, các địa phương đã thực hiện nhiều hạng mục công trình bảo vệ bờ biển, hỗ trợ bảo vệ, phát triển rừng như: tu bổ đê, kè, xây dựng tường mềm chắn sóng, giữ bùn để gây bồi, tạo bãi trồng rừng và các công trình lâm sinh khác như trạm, chốt, tháp canh bảo vệ rừng, đường ranh cản lửa, đường tuần tra, bảo vệ rừng.

Bên cạnh đó, các địa phương đã tập trung phát triển hiệu quả sản xuất nông lâm kết hợp và các mô hình sinh kế ở vùng ven biển.Đối với rừng  ngập mặn, đã xuất hiện các mô hình phát triển sinh kế dựa trên các hình thức đồng quản lý rừng được thực hiện tại Đồng Rui (tỉnh Quảng Ninh); Xuân Thủy (tỉnh Nam Định); Âu Thọ B (tỉnh Sóc Trăng); Đất Mũi, Tam Giang (Cà Mau).

Mô hình nuôi tôm sinh thái trong rừng ngập mặn tại Cà Mau 

Các mô hình nông lâm ngư kết hợp như: nuôi ong, nuôi gà, vịt biển, tôm, cua, cá trong rừng ngập mặn do Dự án tăng cường khả năng chống chịu với những tác động của biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dễ bị tổn thương ven biển Việt Nam (GCF) thực hiện tại các tỉnh Nam Định, Thanh Hóa, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Cà Mau. Đặc biệt là mô hình nuôi tôm sinh thái trong rừng ngập mặn của dự án phục hồi rừng ngập mặn, dựa vào nuôi tôm bền vững và giảm phát thả (MAM) tại tỉnh Cà Mau…

Đối với rừng trên vùng đất, cát ven biển đã xuất hiện một số hoạt động sinh kế có triển vọng như du lịch sinh thái, nuôi gia cầm, trồng cây dược liệu dưới tán rừng; trồng rừng gắn với trồng cây hoa màu và nuôi trồng thủy sản (tại tỉnh Quảng Bình); kết hợp du lịch sinh thái với bảo tồn, phát triển rừng dừa nước tại TP Hội An (Quảng Nam); trồng cây lâm nghiệp xen cây dược liệu và cây ăn quả (tại Đà Nẵng); giao khoán bảo vệ rừng gắn với phát triển chăn nuôi, cải tạo, nâng cao năng suất và chất lượng rừng trồng cây điều, mô hình làm dịch vụ du lịch (tại tỉnh Ninh Thuận)…

Tại tỉnh Thừa Thiên Huế  trong thời gian qua, tỉnh đã đẩy mạnh công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn ven biển nhằm ngăn chặn sự xâm nhập mặn của nước biển vào sâu trong nội địa, điều hòa khí hậu trong vùng, khôi phục hệ sinh thái vùng ven biển. Đến nay, toàn tỉnh đã trồng rừng ngập mặn với diện tích khoảng 141ha. 

Công tác phục hồi rừng ngập mặn tại ĐBSCL đạt được nhiều kết quả 

Công tác bảo vệ và phát triển rừng khu vực đồng bằng sông Cửu Long những năm qua đã đạt được nhiều kết quả, ứng phó hiệu quả với xâm nhập mặn và biến đổi khí hậu, góp phần bảo vệ sản xuất nông nghiệp và đời sống của nhân dân. Đồng bằng sông Cửu Long và các cụm đảo chung quanh là nơi sinh trưởng của 70% rừng ngập mặn và 90% diện tích thảm cỏ biển tại Việt Nam.

Trước những tác động ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu và nước biển dâng; phát huy những kết quả đạt được trong giai đoạn 2015-2020 và xác định mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ và phát triển rừng ven biển trong giai đoạn tới, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1662/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Bảo vệ và phát triển rừng vùng ven biển nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, quản lý, bảo vệ và sử dụng hiệu quả diện tích rừng vùng ven biển hiện có, đặc biệt là đối với diện tích rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, rừng sản xuất là rừng tự nhiên vùng ven biển.

Đề án hướng tới mục tiêu: Khôi phục và phát triển rừng, tập trung trồng rừng mới 20.000ha, gồm: rừng phòng hộ chắn sóng, lấn biển (rừng ngập mặn): 9.800ha; rừng phòng hộ chắn gió, chắn cát bay (trên lập địa đất, cát): 10.200ha. Trong đó, giai đoạn 2021-2025, trồng mới 11.000ha. Trồng bổ sung phục hồi rừng và làm giàu rừng 15.000ha, gồm: rừng phòng hộ chắn sóng, lấn biển (rừng ngập mặn): 6.800ha; rừng phòng hộ chắn gió, chắn cát (trên lập địa đất, cát): 8.200ha.

Để triển khai tốt Đề án trong thời gian tới, ngành lâm nghiệp sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của rừng ven biển. Cùng với đó, triển khai hài hòa lợi ích các bên; nâng cao chuỗi giá trị, chuỗi sinh kế để bảo đảm lợi ích của người dân và nhà nước. 

Thanh Nga