Nỗ lực phục hồi rạn san hô Cù Lao Chàm

TMO - Với sự chung tay của cả cộng đồng, thời gian qua hệ sinh thái rạn san hô vùng biển Cù lao Chàm (Quảng Nam) đã được phục hồi và phát triển mạnh mẽ.

Nằm cách đất liền khoảng 15 km, cụm đảo Cù lao Chàm (xã Tân Hiệp, TP Hội An, tỉnh Quảng Nam) không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp hoang sơ mà còn sở hữu hệ sinh thái biển đa dạng, nhất là sự phong phú của những rạn san hô. Từ năm 2009, Cù lao Chàm - Hội An đã được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới. Để có được thành quả hôm nay, cơ quan quản lý, nhà khoa học và cộng đồng tỉnh đã nỗ lực rất lớn suốt thời gian dài.

Các rạn san hô ở Cù lao Chàm phân bố chủ yếu ở phía Tây, Tây Nam đảo Hòn Lao và xung quanh các đảo nhỏ với tổng diện tích khoảng 165 ha mặt nước. Trước đây, các rạn san hô đều bị hư hại do tác động trong quá trình đánh bắt hải sản, khai thác để trang trí, xây nhà, nung vôi làm vật liệu xây dựng. Cùng với tác động của thiên tai, san hô Cù lao Chàm ngày càng suy giảm cả về diện tích và vẻ đẹp của nó.

Tỉnh Quảng Nam chỉ đạo các lực lượng trong BQL Khu bảo tồn thường xuyên tham dò, khảo sát để theo dõi và đánh giá hệ sinh thái san hô.

Trước thực trạng trên, ngay từ khi mới thành lập Ban quản lý Khu Bảo tồn biển Cù lao Chàm đã thực hiện nhiều hành động nhằm nỗ lực bảo vệ, khôi phục hệ sinh thái san hô như: xây dựng ác vườn ươm san hô nhằm tạo nguồn để phục hồi những khu vực bị ảnh hưởng, suy thoái; tổ chức thả phao phân vùng khu vực có rạn san hô phong phú, bãi giống, bãi đẻ để hạn chế sự tác động của con người; thường xuyên tuần tra, kiểm soát nhằm ngăn ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời các hoạt động vi phạm trong khu bảo tồn...

Sau khoảng thời gian được khôi phục, bảo vệ nghiêm ngặt, đến nay tổng diện tích rạn san hô ở vùng biển Cù lao Chàm tăng lên khoảng 356 ha (gấp 2 lần năm 1996), với 292 loài thuộc 23 họ san hô cứng tạo rạn. Quan trọng hơn nhận thức của người dân Cù lao Chàm về bảo vệ môi trường, tính đa dạng sinh học, đặc biệt là gìn giữ các rạn san hô vô cùng quý giá, đã thay đổi. Nhờ những thành quả đạt được trong công tác bảo vệ môi trường, bảo tồn rạn san hô, Cù lao Chàm đã tạo được sức hút đặc biệt đối với du khách. Từ đó, tạo sinh kế cho người dân nơi đây và tạo niềm tin, động lực để cộng đồng dân cư cùng nỗ lực hơn nữa trong việc gìn giữ, phát huy giá trị của các rạn san hô.

Nhận diện được những thách thức lớn trong hoạt động khai thác, dịch vụ du lịch tác động tới hệ sinh thái san hô, BQL Khu Bảo tồn biển Cù lao Chàm tiếp tục triển khai nhiều hoạt động, giải pháp cụ thể để bảo vệ, nhân rộng diện tích rạn san hô. Gần đây, Khu Bảo tồn biển Cù lao Chàm phát động chương trình dọn vệ sinh đáy biển, nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ của người dân và doanh nghiệp trên địa bàn. Địa phương này cũng thành lập đội làm sạch đáy biển với khoảng 20 thành viên, có nhiệm vụ gom rác và tiêu diệt sao biển gai - loài sinh vật chuyên ăn san hô.

Đoàn Thanh niên Khu Bảo tồn biển Cù lao Chàm cũng có nhiều sáng kiến nhằm phục hồi san hô và nâng cao nhận thức cho nhiều đối tượng khác nhau, nhất là thế hệ trẻ. Hằng năm, chi đoàn tổ chức chương trình trại hè san hô gồm các hoạt động dọn vệ sinh bãi biển, tập huấn phương pháp trồng phục hồi san hô, tham quan các rạn san hô tự nhiên, vườn ươm san hô cho học sinh và đoàn viên - thanh niên trên địa bàn TP Hội An. Chi đoàn cũng thường xuyên dọn vệ sinh đáy biển, thực hiện những chương trình truyền thông nâng cao nhận thức về công tác bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên, phổ biến Luật Thủy sản.

Hoài Dương