Nỗ lực giảm thiểu rác thải nhựa trong phát triển du lịch

TMO - Thời gian qua, các sản phẩm nhựa dùng một lần trở thành vấn nạn môi trường mà nhiều địa phương đang đối diện nhất là trong phát triển kinh tế du lịch. Trước thực trạng này, cùng với việc triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, thành phố Hội An (tỉnh Quảng Nam) đồng thời tham vấn các chuyên gia nhằm giảm thiểu rò rỉ rác thải nhựa ra môi trường. 

Thông tin tại tham vấn “Trách nhiệm của các bên liên quan đối với ô nhiễm nhựa ở Hội An: Phân tích theo cách tiếp cận từ Nguồn tới Biển”, Phó Chủ tịch UBND TP. Hội An Nguyễn Thế Hùng cho biết, Hội An là thành phố du lịch, là điểm đến quan trọng trong hành lang di sản miền Trung - Tây Nguyên.

Với tốc độ tăng trưởng nhanh về du lịch, rác thải từ hoạt động thương mại - dịch vụ - du lịch chiếm tỉ lệ cao trong tổng số lượng rác thải hàng ngày của thành phố. Việc đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng của du khách cùng với sự tiện nghi trong các dịch vụ du lịch đồng nghĩa với việc gia tăng rác thải, chủ yếu là rác thải nhựa.

Hội An nỗ lực triển khai nhiều giải pháp hướng tới thành phố sinh thái - văn hóa - du lịch. Ảnh: M. Anh 

Theo thống kê, khối lượng rác thải phát sinh tại thành phố Hội An gia tăng dần qua các năm: từ khoảng 65,5 tấn/ngày vào năm 2013 đã tăng lên 100 tấn/ngày ở thời điểm năm 2019. Theo kết quả điều tra thành phần rác thải năm 2021, trung bình một ngày, lượng rác thải nhựa dùng một lần và túi ni lông chiếm từ 15 đến 23% tổng lượng rác phát sinh trên địa bàn thành phố.

Tốc độ tăng trưởng nhanh chóng này đã khiến du lịch trở thành hoạt động kinh tế chính của thành phố, nhưng cũng khiến các dịch vụ như thu gom rác thải rắn chịu áp lực ngày càng lớn. Bất chấp những nỗ lực giảm thiểu rác thải nhựa và một số dự án thực hiện phân loại chất thải rắn tại đầu nguồn, lượng nhựa dùng một lần vẫn được sử dụng rộng rãi.

Bên cạnh đó, thành phố đang thiếu chiến lược tổng thể về giảm nhựa để kết nối nguồn lực từ các bên, sự đầu tư chưa phù hợp với hiện trạng rác thải địa phương, thiếu doanh nghiệp sản xuất và tái chế nhựa tại địa phương. Đặc biệt, TP. Hội An có vị trí cuối nguồn của lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn khiến rác trôi theo dòng chảy và ứ đọng ở cuối nguồn. Ngoài ra, hiện cũng chưa có quy định cụ thể về giá thu mua và phúc lợi cho nhóm thu mua ve chai - một trong 5 bên liên quan chính của dòng rác.

Các chuyên gia nhận định, trong công tác bảo vệ môi trường đặc biệt là nỗ lực giảm thiểu rác thải nhựa tại thành phố di sản này, bên cạnh các nguồn lực về tài chính, con người, đầu tư công nghệ để cải thiện việc thu gom, phân loại và xử lý chất thải rắn thì sự phối hợp giữa các bên liên quan, những nhóm chịu ảnh hưởng, được hưởng lợi bởi hệ thống quản lý chất thải rắn là rất quan trọng.

Trong 2 năm qua, được sự hỗ trợ của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Cộng hoà Liên bang Đức (GIZ), Liên minh Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế (IUCN), Viện nước Quốc tế Stockholm (SIWI) đã phối hợp với UBND thành phố Hội An thực hiện hoạt động “Thí điểm cách tiếp cận từ nguồn tới biển (S2S) trong quản lý rác thải nhựa tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam”. Hoạt động góp phần cung cấp thêm thông tin về các nhóm liên quan đến dòng rác thải tại thành phố Hội An và đưa ra những đánh giá phân tích, từ đó xác định được các vấn đề cần ưu tiên trong quản lý rác thải nhựa tại địa phương.

Các chuỗi hoạt động giảm thiểu rác thải nhựa như: đổi rác lấy quà, thu gom rác được thành phố chú trọng triển khai. Ảnh: Huy Đạt 

Thành phố Hội An được chọn là địa phương tiên phong thực hiện Kế hoạch số 5177/KH-UBND ngày 10/8/2021 về phát triển du lịch xanh Quảng Nam đến năm 2025 với mục tiêu xây dựng từ 10 đến 20 sản phẩm du lịch xanh. Do vậy, cùng với việc triển khai đồng bộ các giải pháp khác thì phương án để giảm thiểu, hạn chế rác thải nhựa tại điểm đến này cũng đặc biệt được chú trọng thực hiện.

Theo đó, từ năm 2009 UBND thành phố Hội An đã phát động chiến dịch giảm thiểu và tiến đến không sử dụng túi nilon trên toàn địa bàn thành phố, đồng thời lấy ngày 9/9 là Ngày “Hội An nói không với túi nilon” nhằm nâng cao nhận thức cho cộng đồng về tác hại của túi nilon đối với sức khỏe của con người và môi trường sống. 

Tại Nghị quyết chuyên đề của HĐND thành phố về bảo vệ môi trường đến năm 2025, định hướng đến năm 2035, trong thời gian đến, Hội An sẽ tập trung nguồn lực để giải quyết vấn đề vệ sinh môi trường. Đối với khu phố cổ, thành phố sẽ tổ chức hội nghị chuyên đề để bàn giải pháp giải quyết những vấn đề “nóng”, bức xúc về môi trường còn tồn tại trong khu phố cổ; phân tích nguyên nhân của từng vấn đề để đề xuất giải pháp khắc phục hiệu quả.

Nhằm cân bằng giữa công tác quản lý môi trường và mục tiêu xây dựng thành phố Hội An 'sinh thái - văn hóa - du lịch', ngành Du lịch thành phố đã  dần chuyển đổi theo hướng du lịch xanh và thân thiện với môi trường. Theo đó, UBND TP. Hội An (Quảng Nam) và Hiệp hội Du lịch Quảng Nam đã ký và công bố “Khung kế hoạch Doanh nghiệp giảm rác thải hướng tới Hội An - điểm đến xanh giai đoạn 2021-2023”.

Giai đoạn 2021 – 2022 đã có 36 doanh nghiệp cam kết vào khung hành động này; theo lộ trình 2022 - 2023 sẽ có 100 doanh nghiệp cam kết, trong đó 50% là doanh nghiệp lớn. Nội dung cam kết gồm giảm 30% rác nhựa khó tái chế, sử dụng một lần trước năm 2023; giảm 100% lượng này trước năm 2030 và tái chế tối thiểu 50% rác hữu cơ trước năm 2030. Đến cuối năm 2023, UBND TP. Hội An và Hiệp hội Du lịch Quảng Nam sẽ xây dựng lộ trình và kế hoạch triển khai cho mục tiêu 2025 và 2030.

Phương Thảo