Nghiên cứu sử dụng vật liệu thay thế nguồn tài nguyên cát

TMO - Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Tháp cho biết, hiện nay nguồn tài nguyên cát tại địa phương ngày càng cạn kiệt, hiện chỉ đáp ứng chưa tới 50% nhu cầu thực tế.

Thông tin từ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Tháp cho biết, trong những năm trở lại đây các quốc gia thượng nguồn sông Mekong xây dựng nhiều đập thủy điện, cùng với sự biến đổi khí hậu trên toàn cầu làm cho lượng nước từ thượng nguồn về sông Tiền, sông Hậu ngày càng giảm đồng thời lượng phù sa (trầm tích cát sông) bồi đắp hàng năm cũng giảm đi rất nhiều. 

Đến nay, trữ lượng cát còn lại tại các khu mỏ được cấp giấy phép khai thác rất ít. Thực tế, một số giấy phép mỏ cát đã hết trữ lượng, đạt cao trình cho phép theo quy hoạch đã phải dừng khai thác. Thực trạng vật liệu cát còn lại trên địa bàn tỉnh theo phương án bảo vệ, khai thác và sử dụng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 là 57,8 triệu m3.

Trong năm 2022, khả năng cung ứng cát của Đồng Tháp đáp ứng chưa tới 50% nhu cầu thực tế  

Năm 2022, UBND tỉnh Đồng Tháp cấp phép khai thác cát sông với công suất khai thác khoảng 6 triệu m3/năm và dự kiến sẽ tiếp tục cắt giảm dần sản lượng khai thác trong các năm tiếp theo. Ước tính năm 2023 sẽ tiếp tục giảm thêm khoảng 2 triệu m3.

Theo thống kê, hiện nay nhu cầu cát của tỉnh Đồng Tháp năm 2022 – 2025 rất lớn, trung bình cần hơn 10 triệu m3/năm. Số liệu này chưa kể các công trình Trung ương qua địa bàn tỉnh, công trình ngoài tỉnh nhưng có yêu cầu cung cấp cát và công trình dân sinh trong tỉnh như cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh (1,44 triệu m3) và cao tốc An Hữu – Cao Lãnh (1,37 triệu m3).

Trong năm 2022 khả năng cung ứng của tỉnh chỉ đạt khoảng 44,74% so với nhu cầu. Mặc dù nguồn cung ứng cát trong tỉnh rất khan hiếm, UBND tỉnh Đồng Tháp cũng đã ưu tiên cung ứng cho công trình trọng điểm của Trung ương qua địa bàn tỉnh Đồng Tháp là dự án cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ, với tổng khối lượng cung ứng ưu tiên 1,227 triệu m3 cát.

Để có thêm nguồn cát san lấp trên địa bàn tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẩn trương tổ chức khảo sát các bãi bồi, cồn nổi trên toàn tuyến sông Hậu, sông Tiền để đưa vào nạo vét sớm, phục vụ chỉnh, trị dòng chảy, giảm sạt lở bờ sông, đồng thời tận dụng sản phẩm nguồn cát cho san lấp, kịp thời phục vụ các công trình giai đoạn 2022-2025. Riêng các cồn Linh (huyện Cao Lãnh) và cồn Đông Giang (huyện Châu Thành) dự báo có trữ lượng khoảng 4 triệu m3 cát. 

UBND tỉnh Đồng Tháp kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Khoa học và Công nghệ sớm chủ trì, phối hợp Bộ Xây dựng đẩy nhanh nghiên cứu vật liệu khác thay thế cát nước ngọt 

Trên cơ sở thực trạng hoạt động quản lý, khai thác nêu trên và nhu cầu vật liệu san lấp, xây dựng sắp tới và để đảm bảo cung cấp vật liệu cho các công trình trọng điểm của tỉnh và các công trình Trung ương trong và ngoài tỉnh, UBND tỉnh Đồng Tháp đã có kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (kể cả các tỉnh không có dự án đi qua) rà soát, huy động nguồn vật liệu san lấp để cung cấp đáp ứng nhu cầu chung trong khu vực, hoặc cục bộ trong thời gian ngắn hỗ trợ nguồn vật liệu cát san lấp cho các cao tốc của Trung ương.

Bên cạnh đó tỉnh kiến nghị giao Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp các Bộ, ngành Trung ương làm việc với UBND các tỉnh có dự án của Trung ương đi qua địa bàn, có trách nhiệm rà soát (cấp mới, cấp lại giấy phép khai thác cát, đất), đảm bảo nguồn vật liệu cung ứng phục vụ công trình qua trên địa bàn tỉnh. 

Đồng thời, tỉnh Đồng Tháp cũng kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Khoa học và Công nghệ sớm chủ trì, phối hợp Bộ Xây dựng đẩy nhanh nghiên cứu vật liệu khác thay thế cát nước ngọt (cát đồi, các nhiễm mặn, xỉ than....) để sử dụng làm vật liệu xây dựng, san lấp; rà soát, giảm các tiêu chuẩn, quy chuẩn vật liệu san lấp nhằm giảm áp lực phải cung cấp cát nước ngọt.

Minh Tâm