Nghiên cứu, chọn tạo giống táo bom chất lượng cao

TMO - Để nâng cao giá trị sản xuất táo cho người dân, Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố (thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) đã đẩy mạnh quá trình nghiên cứu, khảo nghiệm giống táo bom có năng suất, quả ngọt, đáp ứng nhu cầu thị trường. 

Ninh Thuận là một trong những địa phương có diện tích trồng táo lớn nhất trên cả nước với hơn 1.000ha, tập trung tại các huyện Ninh Phước, Ninh Hải, Ninh Sơn, Thuận Bắc, Thuận Nam và TP. Phan Rang-Tháp Chàm. Thông tin từ Viện nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố cho biết, Ninh Thuận thuộc khu vực Nam Trung bộ, có điều kiện khí hậu đặc thù nhất cả nước với độ ẩm và lượng mưa thấp, số giờ nắng trong ngày cao. 

Do đó là điều kiện thích hợp để trồng cây táo, tạo ra sản phẩm có chất lượng tốt, có lợi thế cạnh tranh, hiệu quả kinh tế cao. Trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận có nhiều giống táo, trong đó nổi bật nhất là giống táo TN01 (táo bom) cho năng suất cao, chất lượng tốt, khối lượng quả lớn, được thị trường ưa chuộng.

Với điều kiện kinh tế, khí hậu đặc trưng, cây táo trở thành cây trồng chủ lực, có giá trị kinh tế cao của tỉnh Ninh Thuận, tuy nhiên nguồn gốc cây giống và bảo tồn lưu giữ nguồn gen chưa được quan tâm đúng mức. Cây táo chủ yếu được người dân trồng theo kinh nghiệm, mua trôi nổi trên thị trường, nhân giống vô tính bằng phương pháp ghép, không có sự chọn lọc, phục tráng giống.

Do đó, các nhà khoa học Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố đã nghiên cứu, tuyển chọn cây đầu dòng táo bom TN01, góp phần bảo tồn và phát triển bền vững nguồn gen cây bản địa nói chung, giống táo TN01 nói riêng. Nhóm nghiên cứu sử dụng vật liệu là hơn 1.000 cây cá thể của các vườn táo bom TN01, có nguồn gốc táo ghép trên 12 năm tuổi sinh trưởng tốt tại thôn Phú Thạnh, xã Mỹ Sơn, huyện Ninh Sơn.

Giống táo bom TN01 cho năng suất cao, vị quả ngọt. Ảnh: VNH. 

Bằng phương pháp ghép mắt các cây trong độ tuổi cho thu hoạch ổn định từ năm thứ ba trở đi, nhóm đã đánh giá, và chọn được 50 cá thể táo bom TN01. Dựa vào các tiêu chí để tuyển chọn cây đầu dòng như tuổi cây, sinh trưởng khỏe, năng suất và chất lượng ổn định (khối lượng quả, độ Brix, tỷ lệ ăn được…), ít nhiễm sâu, bệnh hại, nhóm tiếp tục chọn ra được 5 cá thể ưu tú làm cây đầu dòng.

Táo là cây trồng lâu năm, vì vậy nếu người dân lựa chọn giống táo không đạt tiêu chuẩn sẽ ảnh hưởng đến năng suất, hiệu quả kinh tế. Theo quy định, đối với cây ăn quả nói chung và cây táo nói riêng, bắt buộc phải được nhân giống vô tính từ cây đầu dòng (cây tốt nhất được bình tuyển và công nhận từ quần thể của một giống cây trồng), để đảm bảo duy trì các tính trạng tốt từ cây mẹ.

Theo các nhà khoa học thuộc Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố, các giống táo TN01 có quả dạng hình trứng, vỏ quả có màu xanh vàng, nhẵn. Thịt quả có màu trắng, giòn, ít nhớt, có vị thơm ngon đặc trưng của giống táo bom. Cây đầu dòng táo bom TN01 có khả năng sinh trưởng tốt, tán cây tròn đều, ra quả đều và ổn định.

Về năng suất thu hoạch, đối với giống tuyển chọn mang lại năng suất thực thu trung bình từ 125,2 - 131,6 kg/cây/năm, khối lượng quả trung bình từ 115,8 - 128,0 g/quả, độ Brix (ngọt) 12,8 - 13,3% và tỉ lệ ăn được từ 95,4 - 96,1%. Năng suất của các giống TN01 vượt từ 34,9 - 42,9% so với trung bình của quẩn thể các giống táo đang trồng tại Ninh Thuận. 

Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố cho biết, ngoài chọn tạo giống táo, nhóm các nhà khoa học cũng đã nghiên cứu các kỹ thuật trồng trọt và bảo vệ thực vật mới như trồng táo trong nhà lưới có mái che cơ động; phủ bạt và trồng cây đậu đen để ngăn cỏ dại; sử dụng các loại bẫy bả, chế phẩm sinh học... nhằm giúp ngăn chặn, tiêu diệt sâu bệnh, côn trùng gây hại vườn táo để chuyển giao vào sản xuất.

Giống táo bom TN01 là giống táo bản địa (giống gốc gác địa phương Ninh Thuận). Loại táo này có ưu điểm vượt trội như khả năng sinh trưởng khỏe, quả lớn hơn nhiều so với các giống táo khác. Khối lượng quả trung bình từ từ 8 – 10 quả/kg, quả lớn có thể đạt tới gần 300gr/quả. Tuy nhiên, trong quá trình ra quả, nếu người trồng không tỉa bớt, quả thường bị nhỏ hoặc chỉ lớn hơn một chút so với các loại táo thông thường khác. Ngoài ra, giống táo này có thể sống ở nhiều loại đất, có bộ rễ phát triển mạnh, ăn sâu nên có khả năng chống chịu với gió bão, rất phù hợp để phát triển tại Ninh Thuận nói riêng và các tỉnh Nam Trung bộ nói chung.

Hiện nay, trên thị trường các loại giống táo rất đa dạng, người dân cần thận trọng khi lựa chọn giống đưa vào sản xuất, nhất là với quy mô lớn do táo là cây trồng có chu kỳ đầu tư dài. Vì vậy người dân cần lựa chọn cây giống tại các viện cây giống, trung tâm giống cây trồng, vật nuôi, công ty, cơ sở sản xuất uy tín, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng được ngành chức năng công nhận để hạn chế rủi ro khi đưa vào trồng đại trà.

Để tạo sự đột phá về năng suất, chất lượng sản phẩm, không chỉ có táo, tỉnh Ninh Thuận đã và đang tập trung nghiên cứu nhiều giống cây trồng mới giúp nâng cao năng suất, chất lượng. Đồng thời xây dựng, chuyển giao và nhân rộng nhiều mô hình ứng dụng các tiến bộ khoa học-kỹ thuật vào sản xuất, chế biến và kinh doanh nông sản nhằm tạo ra hàng hóa chất lượng đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước và hướng đến xuất khẩu. 

Nguyễn Thành