Nâng cao hiệu quả kinh tế từ mô hình nuôi cá tầm

TMO - Cá tầm đang dần khẳng định giá trị kinh tế tại TP. Huế nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi và hướng đi phù hợp cho người nuôi. Mô hình nuôi cá tầm không chỉ mở ra hướng phát triển mới cho ngành thủy sản địa phương mà còn góp phần nâng cao thu nhập, tạo sinh kế cho Nhân dân, đặc biệt là vùng cao.

Cụ thể, tại khu vực miền núi A Lưới (nay là huyện Phú Lộc, TP.Huế) có nhiều điều kiện tự nhiên phù hợp để phát triển mô hình nuôi cá tầm. Khí hậu mát mẻ quanh năm, với nhiệt độ trung bình dao động từ 18–22°C, rất thích hợp cho loài cá ưa nước lạnh này. Nguồn nước từ suối và khe núi dồi dào, trong sạch, giàu oxy, giúp cá sinh trưởng ổn định, hạn chế dịch bệnh.

Cùng đó, địa hình đồi núi thuận lợi cho việc xây dựng hệ thống bể nuôi tuần hoàn. Ngoài ra, người dân địa phương đã có kinh nghiệm và được hỗ trợ kỹ thuật, tạo nền tảng vững chắc cho mô hình phát triển. Từ lợi thế đó, Trung tâm Khuyến nông (TTKN) TP.Huế đã thực hiện Dự án (DA) “Ứng dụng khoa học và công nghệ xây dựng mô hình ươm, nuôi cá tầm theo chuỗi giá trị tại các xã vùng núi TP. Huế”, với mục tiêu ứng dụng thành công tiến bộ khoa học công nghệ trong phát triển ươm, nuôi cá tầm theo chuỗi giá trị. Theo kết quả nghiên cứu từ Viện nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản I cho thấy, cá tầm Siberi nuôi thuần hóa tại Việt Nam có thể sống trong điều kiện nhiệt độ cao.

Lãnh đạo TTKN TP. Huế khẳng định, cùng với việc triển khai mô hình ươm nuôi, thông qua DA, TTKN đã khảo sát về điều kiện tự nhiên, nhu cầu, khả năng đầu tư phát triển ươm, nuôi, và thị trường tiêu thụ cá tầm nhằm đánh giá khả năng, định hướng phát triển ươm nuôi trong thời gian tới. Trung tâm cũng đã tiếp nhận quy trình kỹ thuật ươm cá tầm và quy trình kỹ thuật nuôi cá tầm thương phẩm từ Trung tâm Nghiên cứu Thủy sản nước lạnh - Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản 1. Hiện, trung tâm đang hoàn thiện quy trình ươm, nuôi, đồng thời, phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu Thủy sản nước lạnh để tổ chức lớp đào tạo kỹ thuật viên về ươm, nuôi, chẩn đoán, phát hiện, phòng và trị bệnh cho cá.

TTKN cũng tổ chức các lớp tập huấn về kỹ thuật ươm cá tầm cho nông dân các xã thuộc huyện A Lưới và Phú Lộc. Tại TP. Huế, cá tầm đã được TTKN đưa vào nuôi thử nghiệm lần đầu tại huyện A Lưới các năm 2019 - 2020. Qua hai năm thực hiện mô hình cho thấy, giống cá này sinh trưởng và phát triển tốt, thích nghi với điều kiện khí hậu nguồn nước của địa bàn A Lưới. TTKN tiếp tục khảo sát ở một số thác, suối có nhiệt độ nước quanh năm luôn dưới 26 độ C ở các địa phương khác như Phú Lộc, Phong Điền để triển khai nhân rộng mô hình.

Mô hình nuôi cá tầm còn nhiều dư địa phát triển tại TP.Huế. 

Tuy nhiên, để mô hình này phát triển vững, cần có DA để đánh giá về tiềm năng phát triển và hoàn thiện quy trình kỹ thuật ươm nuôi. Do đó, ngay từ năm 2023, TTKN thực hiện DA “Ứng dụng khoa học và công nghệ xây dựng mô hình ươm, nuôi cá tầm theo chuỗi giá trị tại các xã vùng núi TP. Huế”, với mục tiêu ứng dụng thành công tiến bộ khoa học công nghệ trong phát triển ươm, nuôi cá tầm phù hợp với điều kiện tự nhiên theo chuỗi giá trị và góp phần nâng cao thu nhập cho cộng đồng dân cư các xã vùng núi TP. Huế.

DA được triển khai với 2 điểm tại huyện A Lưới và 1 điểm tại huyện Nam Đông (nay là huyện Phú Lộc) với quy mô ươm là 150m2/3 điểm và quy mô nuôi là 1.500m2/3 điểm. Sau thời gian hơn 3 tháng thực hiện mô hình ươm cá tầm, tỉ lệ sống của cá đạt 63,3%, trọng lượng trung bình 53,6g/con, số lượng giống thu được 19.000 con giống. Tỷ lệ cá sống ở hộ gia đình tham gia dự án tại xã Hồng Kim, A Lưới và Đồn Biên phòng Hương Nguyên đều đạt 70%, đạt yêu cầu của DA đề ra.

Mô hình ươm cũng đã được nghiệm thu kết quả thực hiện vào tháng 4/2024. Hiện, các hộ đang tiếp tục nuôi và chăm sóc cho đến khi kết thúc mô hình nuôi cá tầm thương phẩm trong tháng 5 này. Theo chia sẻ của người dân với 10.000 con cá tầm giống, tỷ lệ sống khi ươm giống đạt 70% và đến hiện tại thì mỗi con đạt 2kg. Đây là mô hình mới, mang lại hiệu quả kinh tế khá cao, đồng thời tạo được công ăn việc làm cho lao động địa phương.

Lãnh đạo UBND xã Hồng Kim cho rằng, với việc triển khai mô hình nuôi cá tầm của TTKN đã mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế địa phương và góp phần nâng cao thu nhập, tạo công ăn việc làm cho người dân. Hiện, xã Hồng Kim còn nhiều dư địa để phát triển nuôi cá tầm, khi có hệ thống sông suối trong lành, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân nhân giống, nuôi thử nghiệm.

Song song, chính quyền địa phương sẽ tiếp tục phối hợp với ngành chức năng mở các lớp tập huấn về khoa học kỹ thuật, tạo điều kiện cho bà con tiếp cận kiến thức, kỹ thuật, từ đó phát triển mô hình theo hướng chuỗi giá trị, tạo ra sản phẩm có thương hiệu.

Bên cạnh đó, DA đã xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc theo chuỗi giá trị cho sản phẩm cá tầm bằng việc cấp mã QR-code cho sản phẩm, giúp người tiêu dùng có thể kiểm tra truy xuất thông tin; hỗ trợ thiết kế nhãn mác và hỗ trợ cho các điểm thực hiện mô hình trong việc liên kết và tiêu thụ sản phẩm cá tầm từ DA. Ngoài ra, DA còn hỗ trợ thêm các loại máy móc thiết bị theo dõi khu vực nuôi và đo đạc chỉ số môi trường…

Mô hình nuôi cá tầm tại huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế, đang mở ra hướng phát triển kinh tế bền vững cho khu vực miền núi. Với điều kiện tự nhiên thuận lợi như nguồn nước sạch, mát mẻ quanh năm và nhiệt độ ổn định, Phú Lộc được đánh giá là địa bàn lý tưởng để phát triển nghề nuôi cá tầm.

Mô hình không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, cần chú trọng đến việc mở rộng thị trường tiêu thụ, đầu tư kỹ thuật nuôi an toàn trong mùa mưa bão và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cá tầm Phú Lộc.

Ngân Khánh