Nâng cao công tác cảnh báo, dự báo ô nhiễm môi trường

TMO - Nhằm góp phần cải thiện chất lượng môi trường, bảo vệ sức khỏe người dân, cân bằng sinh thái và phát triển kinh tế bền vững, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng thời gian tới cần nâng cao chất lượng công tác quan trắc, giám sát môi trường, để đến năm 2025, Việt Nam có thể bước đầu cảnh báo và đến năm 2030 có thể dự báo được tỉnh hình ô nhiễm.

Tại hội nghị “Quan trắc và dự báo, cảnh báo môi trường khu vực miền Nam” diễn ra ngày 22/7, Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân cho biết, năm 2022 là năm đầu tiên triển khai Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật với nhiều chính sách, giải pháp đột phá, đánh dấu giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ trong công tác bảo vệ môi trường. 

Một trong những điểm mới của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 là đã xác lập đúng vai trò hoạt động quan trắc, cảnh báo và dự báo cảnh báo môi trường với các quy định cụ thể về trách nhiệm của cơ quan quản lý cũng như doanh nghiệp trong hoạt động quan trắc; đặt ra yêu cầu phải kịp thời đầu tư nâng cấp, thống nhất thông tin, dữ liệu và kỹ thuật hoạt động quan trắc môi trường. 

Ô nhiễm môi trường gia tăng mức độ nghiêm trọng và ảnh hưởng, đòi hỏi công tác cảnh báo, dự báo cần được chú trọng. Ảnh: Văn Nhiên  

Thời gian qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đang khẩn trương xây dựng Quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 với mục tiêu chính là đánh giá hiện trạng và theo dõi diễn biến chất lượng môi trường; kịp thời cung cấp thông tin, dữ liệu và nâng cao năng lực cảnh báo, dự báo chất lượng môi trường và công khai thông tin tới cộng đồng. 

Theo ông Lê Hoài Nam, Giám đốc Trung tâm Quan trắc Môi trường miền Nam (Tổng cục Môi trường) cho biết, tại khu vực miền Nam, mạng lưới quan trắc môi trường thuộc các đơn vị của Trung ương, các Bộ ngành và địa phương đã trải rộng trên khắp 21 tỉnh, thành phía Nam. Đến nay, Trung tâm Quan trắc Môi trường miền Nam đã kết nối tự động dữ liệu của 370 trạm quan trắc/20 tỉnh, thành phố.

Tuy nhiên, hiện nay, nguồn nhân lực, trang thiết bị thực hiện quan trắc môi trường vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn cho công tác quan trắc và trong thời gian đến là dự báo, cảnh báo ô nhiễm môi trường.  

Ngoài ra, bộ dữ liệu quan trắc hàng năm cũng chưa được sử dụng hiệu quả tương xứng với kinh phí được đầu tư. Không những vậy, việc chia sẻ dữ liệu giữa Trung ương và địa phương, giữa các địa phương chưa được liền mạch dẫn đến công tác dự báo, cảnh báo có tính liên vùng, liên lưu vực sông gặp nhiều khó khăn.

Bộ TN&MT sẽ hướng dẫn chi tiết công tác quan trắc gắn với dự báo, cảnh báo ô nhiễm môi trường được. Ảnh: Hoàng Minh 

Trước thực tế trên, nhằm nâng cao công tác quan trắc, gắn với dự báo, cảnh báo ô nhiễm môi trường thời gian tới cần tăng cường các giải pháp, nhiệm vụ để triển khai hoạt động quan trắc môi trường theo hướng tập trung; đẩy mạnh hơn nữa việc tích hợp dữ liệu, xây dựng mô hình phục vụ cho công tác dự báo, cảnh báo môi trường, thay vì ưu tiên đánh giá hiện trạng, diễn biến môi trường như hiện nay. 

Theo đó, thời gian tới các địa phương cần phải dự báo, cảnh báo được một số lĩnh vực. Việc dự báo, cảnh báo cái gì, lĩnh vực nào, ở đâu, sử dụng công cụ nào, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ có hướng dẫn cụ thể cho các địa phương.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan duy trì và phát triển hoạt động quan trắc môi trường ở cả Trung ương và địa phương, trong đó, tập trung trọng tâm vào các đô thị, lưu vực sông chính, vùng kinh tế trọng điểm, khu công nghiệp, dự án khai thác bauxit và thủy điện.

Cùng với đó, các điểm nóng môi trường, dự án tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường được theo dõi thường xuyên, liên tục… thông qua hệ thống Đường dây nóng từ Trung ương đến địa phương với hơn 2.500 thông tin phản ánh đã được tiếp nhận và xử lý; 12 tổ giám sát thường xuyên.

Hệ thống quan trắc, cảnh báo môi trường được xây dựng và phát triển đồng bộ với 1.234 trạm quan trắc (gồm 276 trạm quan trắc môi trường xung quanh và 959 trạm quan trắc phát thải tự động, liên tục) thường xuyên truyền số liệu về Bộ TN&MT thông qua phần mềm Quản lý số liệu quan trắc môi trường tự động để triển khai trong phạm vi toàn quốc do Tổng cục Môi trường xây dựng và phát triển. 

Hồng Thắm