Kiểm soát chặt, xử lý nghiêm sai phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản

Thái Nguyên – Thời gian gần đây, hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn diễn biến phức tạp, nhiều sai phạm được lực lượng chức năng phát hiện, xử lý (vi phạm chủ yếu liên quan đến hoạt động khai thác vượt khối lượng cấp phép và khai thác khi chưa đủ điều kiện).

Mới đây, lực lượng chức năng tỉnh Thái Nguyên phát hiện sai phạm hoạt động khai thác khoáng sản của Tổng công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV- CTCP khai thác mỏ than Núi Hồng ở xã Yên Lãng, huyện Đại Từ. Theo đó, doanh nghiệp này được cấp phép khai thác than trên diện tích 200 ha, với công suất 370 nghìn tấn than/năm. Tuy nhiên, từ 2017-2019, đơn vị này khai thác vượt công suất được cấp phép gần 275 nghìn tấn than. Lực lượng chức năng đã xử lý phạt hành chính với số tiền 1,2 tỷ đồng.

Vụ việc khác cũng liên quan đến khai thác vượt mức quy định được phát hiện, xử lý, Công ty cổ phần Yên Phước được cấp phép khai thác mỏ than Minh Tiến rộng hơn 74 ha, trữ lượng được xác định là hơn 136 nghìn tấn, công suất được cấp phép là 8.500 tấn than/năm, vị trí khai thác nằm trên địa bàn hai xã Minh Tiến và Na Mao cũng thuộc huyện Đại Từ.

Tháng 8/2021, các cơ quan chức năng thuộc Bộ Công an và Tổng cục Quản lý thị trường xác định, Công ty Yên Phước ký hợp đồng khai thác, tiêu thụ than với Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương (địa chỉ tại khu 2 Bích Nhôi, phường Minh Tân, thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương), đã khai thác, chế biến, kinh doanh than với quy mô gấp hàng chục lần so công suất được cấp phép trong thời gian dài. Hàng loạt đối tượng là lãnh đạo, quản lý của hai công ty bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố bị can, có lệnh bắt tạm giam, khám xét về hành vi “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”. 

 (Ảnh minh họa)

Công ty cổ phần Phú Cường được UBND tỉnh Thái Nguyên cấp Giấy phép khai thác đất làm vật liệu san lấp tại sáu điểm mỏ trên diện tích 15 ha ở các xóm: Làng Cà, Làng Ngò, Vực Giảng của xã Tân Hòa, huyện Phú Bình với trữ lượng gần 600 nghìn m3 đất, công suất được cấp phép khai thác là 46 nghìn m3/năm, thời gian khai thác từ tháng 7/2019. Tuy nhiên, đến nay, doanh nghiệp này mới chỉ hoàn thiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, được UBND tỉnh cho thuê đất trên diện tích gần 2.700 m2 tại điểm mỏ số 5, thuộc khu vực xóm Làng Ngò nhưng đã tổ chức khai thác rầm rộ tại hầu hết các điểm mỏ, dù chưa đủ điều kiện. 

“Theo quy định, doanh nghiệp chỉ được khai thác đúng công suất được cấp phép. Đối với sai phạm tại hai mỏ than Minh Tiến và Núi Hồng, cơ quan chức năng đã xử lý theo quy định của pháp luật. Để xảy ra sai phạm tại mỏ đất tại xã Tân Hòa, trách nhiệm trước hết thuộc UBND xã và UBND huyện. Tới đây, chúng tôi sẽ kiểm tra, rà soát toàn bộ việc chấp hành pháp luật của Công ty cổ phần Phú Cường, trên cơ sở đó sẽ xử lý nghiêm khắc theo quy định”, ông Nguyễn Thế Giang, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi nói. 

Công tác kiểm tra còn hạn chế

Gần như năm nào các cơ quan chức năng tỉnh Thái Nguyên cũng kiểm tra, giám sát hoạt động khoáng sản trên địa bàn, nhưng hiệu lực, hiệu quả còn hạn chế. Điển hình là kiểm tra việc khai thác, chế biến, kinh doanh than tại mỏ Minh Tiến của Công ty Yên Phước, các cơ quan chức năng chỉ phát hiện sai phạm về thiết kế khai thác, đổ thải, chỉ giới, bảo vệ môi trường.

Còn sai phạm lớn nhất là khai thác vượt sản lượng lên đến hàng chục lần thì lại không phát hiện. Với sản lượng được phép khai thác mỗi năm là 8.500 tấn, mỗi ngày vận chuyển 10 chuyến ô-tô, mỗi ô-tô chở 20 tấn than, trong vòng 40 ngày là chở hết sản lượng than được cấp phép một năm.

Trên thực tế, mỗi ngày Công ty Yên Phước sử dụng từ 20-30 lượt ô-tô, trọng tải chở 30-40 tấn than/ô-tô từ mỏ Yên Phước đến cảng đường thủy Đa Phúc, tập kết tại các bãi than ở huyện Đại Từ, TP Thái Nguyên trong thời gian dài. Nhưng cơ quan chức năng, quản lý ở địa phương không phát hiện.

Từ cuối năm 2020 đến nay, UBND xã Tân Hòa (huyện Phú Bình) đã nhiều lần kiểm tra, phát hiện khai thác đất san lấp tại nhiều điểm mỏ trên địa bàn khi chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chưa được thuê đất và yêu cầu dừng khai thác. Tuy nhiên, Công ty Phú Cường không chấp hành, nên tháng 8/2021, UBND xã Tân Hòa đã gửi văn bản báo cáo UBND huyện Phú Bình chỉ đạo ngăn chặn, nhưng huyện làm ngơ. 

Sau khi Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án, khởi tố hàng loạt bị can “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên” tại mỏ than Minh Tiến ở huyện Đại Từ, từ tháng 10/2021, tỉnh thành lập đoàn liên ngành kiểm tra toàn diện hoạt động khoáng sản đối với tất cả các mỏ trên địa bàn. Hy vọng trong và sau đợt kiểm tra có quy mô lớn này, các sai phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sẽ được chấn chỉnh, xử lý nghiêm.

Lê Hùng