Hà Nội và TP. HCM chủ động công việc để triển khai các dự án đường sắt đô thị

TMO – Để đảm bảo đúng kế hoạch, lộ trình triển khai các dự án đường sắt trọng điểm, Chính phủ yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương xây dựng Nghị định quy định việc tạm sử dụng rừng và hoàn trả rừng để thực hiện thi công công trình tạm phục vụ dự án.

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Phiên họp thứ hai Ban Chỉ đạo các công trình, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt.

Kết luận nêu rõ: Nhiệm vụ trong thời gian tới là hết sức nặng nề, tiến độ yêu cầu rất gấp, đặc biệt là các nhiệm vụ của Bộ Xây dựng. Thủ tướng yêu cầu các cơ quan tiếp tục rà soát hoàn thiện cơ chế, chính sách, huy động nguồn lực, đa dạng các nguồn vốn (gồm: vốn Trung ương, địa phương, vốn vay, phát hành trái phiếu của Chính phủ và doanh nghiệp, hợp tác công tư…); kịp thời báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung, cập nhật các cơ chế chính sách đặc thù phù hợp để tăng cường phân cấp, cắt giảm thủ tục đầu tư; phát triển công nghiệp đường sắt, làm chủ công nghệ đường sắt phù hợp với điều kiện của Việt Nam.

Tập trung triển khai đồng bộ các dự án đường sắt trọng điểm như tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, các tuyến đường sắt kết nối với Trung Quốc, đường sắt kết nối các vùng kinh tế trọng điểm, các tuyến đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội, TP. HCM; khẩn trương giải quyết nhanh chóng các vướng mắc về giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư…, trong đó ưu tiên lựa chọn hướng tuyến của các dự án đường sắt trên nguyên tắc "ngắn nhất, thẳng nhất có thể; qua núi làm hầm; qua sông bắc cầu". Tăng cường ứng dụng công nghệ, nâng cao chất lượng và hiệu quả vận hành; tiếp cận, áp dụng các công nghệ tiên tiến trong xây dựng, quản lý, khai thác đường sắt (như mô hình thông tin công trình - BIM…); đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để vận hành hệ thống đường sắt hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển lâu dài (cần có kế hoạch đào tạo ngắn hạn, trung hạn, dài hạn ở các trình độ công nhân kỹ thuật, kỹ sư, tiến sĩ…); phải huy động các tập đoàn, doanh nghiệp Nhà nước và tư nhân có năng lực công nghệ và sản xuất tham gia các dự án và phát triển công nghiệp đường sắt; phải tiếp nhận chuyển giao và làm chủ công nghệ hiện đại, quản trị khoa học, thông minh để phát triển công nghiệp đường sắt, phục vụ phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước…

Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng dự kiến khởi công cuối năm 2025. Ảnh minh họa.

Theo kết luận, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Xây dựng tiếp thu, hoàn thiện Nghị quyết thí điểm về các cơ chế chính sách đặc thù, đặc biệt trong đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đường sắt; gửi Bộ Tư pháp thẩm định; tập trung xây dựng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về danh mục dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt được giao nhiệm vụ cho tổ chức, doanh nghiệp nhà nước hoặc đặt hàng cho tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam (bao gồm doanh nghiệp tư nhân) và Nghị định quy định tiêu chí lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp nhà nước được giao nhiệm vụ hoặc tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được đặt hàng cung cấp dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt.

Đồng thời, Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo hoàn thiện Đề án phát triển nguồn nhân lực; chủ trì, phối hợp với các bộ, Tập đoàn Viettel, Tập đoàn VNPT và cơ quan liên quan để lựa chọn phương án triển khai phù hợp trong việc giao doanh nghiệp tiếp nhận, chuyển giao công nghệ về thông tin tín hiệu ngành đường sắt phục vụ các dự án đường sắt. Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND TP. Hà Nội và UBND TP. HCM hoàn thiện, trình Chính phủ Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội; chủ trì xây dựng, ban hành đầy đủ hệ thống Quy chuẩn, Tiêu chuẩn áp dụng cho các dự án đường sắt. Bộ Tài chính rà soát nguồn tiết kiệm chi thường xuyên của trung ương, địa phương năm 2025 để ưu tiên bố trí thực hiện các dự án; báo cáo Thủ tướng Chính phủ; tiếp tục chỉ đạo, tổ chức lập Đề án tái cơ cấu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương xây dựng Nghị định quy định việc tạm sử dụng rừng và hoàn trả rừng để thực hiện thi công công trình tạm phục vụ dự án, hoàn thành trong tháng 6/2025. Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương đẩy nhanh tiến độ xây dựng Nghị định quy định phát triển khoa học, công nghệ đường sắt và quy định chi tiết về việc nghiên cứu, ứng dụng, nhận chuyển giao công nghệ theo trình tự, thủ tục rút gọn; phối hợp với Bộ Xây dựng để xây dựng, ban hành đầy đủ hệ thống Quy chuẩn, Tiêu chuẩn áp dụng cho các dự án đường sắt (hoàn thành trong tháng 5/2025).

Bộ Công Thương hoàn thành Đề án phát triển công nghiệp đường sắt, trình Chính phủ ban hành trong tháng 6/2025; chủ trì, phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam rà soát, hướng dẫn Chủ đầu tư về cung cấp điện nguồn, hệ thống điện của các dự án đường sắt điện khí hoá; đồng thời tiếp tục rà soát nhu cầu điện đảm bảo cung cấp cho các dự án đường sắt; hoàn thành trong tháng 6/2025.

Hà Nội và TP. HCM chủ động triển khai các dự án đường sắt đô thị. Ảnh minh họa. 

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Hà Nội và TP. HCM khẩn trương hoàn thiện nội dung Nghị quyết của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15 gửi Bộ Xây dựng tổng hợp trình Chính phủ. Trên cơ sở các nhiệm vụ đã được phân cấp, uỷ quyền chủ động triển khai thực hiện các công việc để triển khai các dự án đường sắt đô thị, trường hợp gặp vướng mắc chưa có quy định, cơ chế đặc thù, đặc biệt, khẩn trương xin ý kiến hướng dẫn của các bộ, ngành có liên quan để tiếp tục triển khai các dự án đảm bảo chất lượng, tiến độ.

Các địa phương có dự án đi qua chủ trì tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án; thành lập Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng. Yêu cầu Bộ Xây dựng giao Ban Quản lý dự án Đường sắt cử cán bộ tham gia Ban Chỉ đạo của các địa phương; khẩn trương xây dựng kế hoạch thực hiện và ứng vốn ngân sách địa phương để triển khai xây dựng các khu tái định cư; thực hiện công tác giải phóng mặt bằng theo chủ trương dự án, xây dựng các khu tái định cư phục vụ dự án không phải lập chủ trương đầu tư (đáp ứng tiến độ các Dự án).

Tổng công ty Đường sắt Việt Nam khẩn trương phối hợp với Hà Nội triển khai thủ tục giao đất Tổ hợp công nghiệp đường sắt phục vụ các dự án đường sắt theo quy định; phối hợp với Bộ Xây dựng trong quá trình xây dựng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về danh mục dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt được giao nhiệm vụ cho tổ chức, doanh nghiệp và Nghị định quy định tiêu chí lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp nhà nước được giao nhiệm vụ hoặc tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được đặt hàng cung cấp dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt, xác định rõ những công việc Tổng công ty có thể đảm nhận phục vụ phát triển công nghiệp đường sắt.

Đối với dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Xây dựng khẩn trương tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến các thành viên Chính phủ, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 187/2025/QH15 của Quốc hội. Chủ trì làm việc với các địa phương thống nhất quy mô, hướng tuyến của Dự án trong tháng 5/2025 làm cơ sở triển khai công tác giải phóng mặt bằng, khảo sát, thiết kế lập Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án; khẩn trương triển khai thực hiện các thủ tục chuẩn bị đầu tư để đảm bảo khởi công dự án vào tháng 12/2025. Các địa phương khẩn trương triển khai công tác giải phóng mặt bằng đảm bảo hoàn thành trong năm 2025. Với đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Xây dựng hoàn thiện dự thảo Nghị quyết về cơ chế đặc thù, trình Quốc hội thông qua.

Với các tuyến đường sắt đô thị: Đối với tuyến số 3 (Hà Nội - Yên Sở), Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính khẩn trương thực hiện ý kiến chỉ đạo trước đó của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn, hoàn thiện Hồ sơ đề xuất, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận đề xuất sử dụng vốn ODA/vốn vay ưu đãi theo kiến nghị của UBND TP. Hà Nội. Đối với tuyến số 2 (TP. HCM - Tham Lương), UBND TP. HCM khẩn trương tiếp thu, hoàn thiện hồ sơ, dự thảo Quyết định về việc dừng sử dụng vốn ODA, chuyển sang nguồn vốn đầu tư công…/.

THẢO PHƯƠNG