Hà Nội đẩy mạnh khai thác quỹ đất bãi ven sông

TMO - Nghị quyết số 21/2025/NQ-HĐND quy định hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở các tuyến sông có đê trên địa bàn TP. Hà Nội tạo tiền đề cho phát triển nông nghiệp đa giá trị, hiệu quả và bền vững. 

Theo số liệu điều tra phục vụ lập Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, quỹ đất vùng bãi sông thuộc hệ thống sông Hồng (gồm sông Đà, sông Hồng, sông Đuống, sông Cầu, sông Cà Lồ) có quy mô rất lớn.

Tổng diện tích tự nhiên của bãi sông dọc các tuyến sông Hồng, sông Đà, sông Công, sông Cầu, sông Cà Lồ và sông Đuống lên tới 27.197 ha, trong đó riêng vùng bãi nằm phía hữu ngạn sông Hồng (bờ phải theo dòng chảy) chiếm gần 50% tổng diện tích. Dân cư phân bố chủ yếu tại vùng bãi sông Hồng với 317.484 người, trong đó có nhiều xã có khu dân cư nằm toàn bộ trong khu vực ngoài bãi.

Theo đánh giá từ Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, nếu được quy hoạch hợp lý, những khu vực này hoàn toàn có thể trở thành các vùng phát triển nông nghiệp đô thị, du lịch sinh thái, giáo dục trải nghiệm, góp phần tạo công ăn việc làm, giữ gìn bản sắc văn hóa, đồng thời đóng vai trò "lá phổi xanh" cho thành phố. 

Tuy nhiên, những năm qua phần lớn diện tích đất bãi sông, bãi nổi ở các tuyến sông có đê chủ yếu vẫn chỉ được sử dụng một cách tự phát. Đáng chú ý, nhiều trường hợp thậm chí còn lấn chiếm trái phép đất ven sông để làm bãi tập kết vật liệu trái phép hoặc xây dựng công trình không phép. Tình trạng vi phạm đê điều và hành lang thoát lũ xảy ra tại một số xã, phường ven đê không chỉ ảnh hưởng đến dòng chảy mà còn cản trở khả năng thoát lũ của các tuyến sông, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn đê điều.  

Hà Nội triển khai các giải pháp nhằm khai thác hiệu quả quỹ đất bãi ven sông (Ảnh: NT). 

Trước thực tế này, việc quy hoạch, quản lý, sử dụng đất bãi ven sông cần được siết chặt, theo định hướng. Trong đó, tại Luật Thủ đô (sửa đổi), Quốc hội cho phép HĐND TP. Hà Nội có quyền quy định hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê để sản xuất nông nghiệp, sản xuất nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm. Việc khai thác những quỹ đất ven sông này cần bảo đảm nguyên tắc là “phù hợp với quy hoạch phòng, chống lũ của tuyến sông có đê, quy hoạch đê điều, quy hoạch xây dựng, quy hoạch khác có liên quan”.

Cụ thể hóa Điều 32, tại Kỳ họp thứ 25 vừa qua, HĐND TP. Hà Nội khóa XVI đã thông qua Nghị quyết số 21 quy định về hình thức sử dụng và khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở theo các tuyến sông có đê trên địa bàn thành phố. 

Theo Nghị quyết được thông qua, đối với hình thức sử dụng quỹ đất là sản xuất nông nghiệp và nông nghiệp sinh thái, thành phố quy định ưu tiên trồng các loại cây có khả năng chịu úng, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu. Cho phép sử dụng một phần diện tích để xây dựng công trình phục vụ sản xuất nông nghiệp (lán, trại, kho chứa nông cụ, sơ chế nông sản) với diện tích tối đa từ 10-20m² tùy quy mô đất (từ 1.000m² trở lên). Công trình phải là kết cấu bán kiên cố, cao tối đa 4m, không có tầng hầm, sử dụng vật liệu nhẹ, dễ tháo dỡ. Được phép lắp dựng nhà màng, nhà lưới bằng vật liệu thân thiện với môi trường, không san lấp hay tôn cao bãi sông. 

Đối với hình thức nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm, thành phố quy định áp dụng cho khu đất từ 10.000m² trở lên, với phương án sử dụng đất đa mục đích được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Đối với loại hình này, thành phố cho phép xây dựng công trình phục vụ (khu xử lý môi trường, trưng bày sản phẩm, đón tiếp, vui chơi giải trí) có diện tích tối đa 5% phần đất phù hợp, nằm ngoài hành lang thoát lũ hoặc khu vực được nghiên cứu xây dựng. Công trình phải là kết cấu bán kiên cố, cao tối đa 6m, không có tầng hầm, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường, bảo đảm không ảnh hưởng dòng chảy và thoát lũ.

UBND TP. Hà Nội quyết định việc cho phép sử dụng quỹ đất, trong khi UBND cấp xã chịu trách nhiệm kiểm tra, chấp thuận hoặc gia hạn phương án sử dụng đất và cấp phép xây dựng công trình. Nghị quyết này mở ra cơ hội khai thác hiệu quả quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi, góp phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp hiện đại, sinh thái và phát triển du lịch bền vững, đồng thời, bảo đảm an toàn đê điều và bảo vệ môi trường.../.

Lê Hoa