Đồng bằng sông Hồng: Huy động nguồn lực xử lý ô nhiễm, ùn tắc giao thông

TMO - Ô nhiễm không khí, tắc nghẽn giao thông, môi trường các dòng sông là những vấn đề cấp bách đối với vùng đồng bằng sông Hồng. Mô hình tăng trưởng hiện nay chưa bắt kịp với xu thế của thời đại, kinh tế vùng phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của vùng. Phát triển công nghiệp, các dự án FDI còn có những hạn chế, chưa hình thành được những chuỗi giá trị và các cụm liên kết ngành.

Đồng bằng sông Hồng là một trong hai vùng năng động bậc nhất của cả nước. Vùng có Thủ đô Hà Nội, là trái tim của cả nước; là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước; đậm đà bản sắc của dân tộc; là cái nôi sản sinh, đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực cho cả nước với nhiều trường đại học, trung tâm nghiên cứu có uy tín. Vùng có hệ thống hạ tầng giao thông kết nối đồng bộ và tốt nhất cả nước về cả đường bộ, đường sắt, đường thủy, cảng hàng không và cảng biển quốc tế; là cửa chính ra biển của các tỉnh phía bắc.

Thời gian qua, kinh tế của vùng Đồng bằng sông Hồng luôn đóng góp lớn cho cả nước. Năm 2024, trong bối cảnh tình hình quốc tế, trong nước có nhiều khó khăn, thách thức, kinh tế vùng vẫn đạt nhiều kết quả tích cực về mọi phương diện, cao hơn so với năm 2023. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của vùng đạt 7,8%, chỉ đứng sau vùng trung du và miền núi phía Bắc (9,1%). Tổng thu ngân sách Nhà nước của vùng năm 2024 đạt trên 882,65 nghìn tỷ đồng, chiếm gần 43,4% tổng thu ngân sách cả nước (tăng 22% so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao), cao nhất trong các vùng kinh tế. Xuất khẩu năm 2024 đạt trên 132 tỷ USD, chiếm gần 32,5% kim ngạch xuất khẩu cả nước, cao nhất trong các vùng kinh tế. Thu hút vốn đầu tư nước ngoài trong năm 2024 cao nhất trong các vùng kinh tế: Tính đến hết năm, vùng Đồng bằng sông Hồng có số vốn đầu tư đăng ký cao nhất với tổng vốn đạt 20 tỷ USD, chiếm gần gần 53% tổng vốn đăng ký của cả nước.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu rõ một số bất cập, điểm ghẽn phát triển vùng cần tháo gỡ.

Tuy nhiên, vùng đồng bằng sông Hồng hiện đang đối diện nhiều thách thức, đặc biệt tình trạng ô nhiễm không khí, ô nhiễm môi trường ở các dòng sông và tình trạng ùn tắc giao thông. Vấn đề này được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu rõ trong Hội nghị lần thứ 5 Hội đồng điều phối vùng đồng bằng sông Hồng vừa diễn ra mới đây.

Theo Thủ tướng Chính phủ, bên cạnh những kết quả rất cơ bản đã đạt được, vùng đồng bằng sông Hồng vẫn còn một số điểm nghẽn, nút thắt. Cụ thể, ô nhiễm không khí, tắc nghẽn giao thông, môi trường các dòng sông là những vấn đề cấp bách. Mô hình tăng trưởng hiện nay chưa bắt kịp với xu thế của thời đại, kinh tế vùng phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của vùng. Phát triển công nghiệp, các dự án FDI còn có những hạn chế, chưa hình thành được những chuỗi giá trị và các cụm liên kết ngành.

Việc triển khai Kế hoạch thực hiện Quy hoạch vùng, Quy hoạch tỉnh tại một số địa phương còn chậm, chưa thực sự quyết liệt. Sự hợp tác, liên kết giữa các địa phương trong vùng vẫn chưa chặt chẽ. Đầu tư công chưa phát huy vai trò dẵn dắt. Nguồn nhân lực chất lượng cao còn có những hạn chế. Tiến độ triển khai các nhiệm vụ của Hội đồng điều phối vùng còn chậm, nhiều đề án còn chưa triển khai theo Chương trình hành động của Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Hồng, cũng như Kế hoạch điều phối vùng năm 2024.

Năm 2025, Thủ tướng Chính phủ cho biết, cần phải tăng tốc, bứt phá hoàn thành các chỉ tiêu phát triển kinh tế-xã hội năm 2025 để thực hiện thắng lợi mục tiêu đề ra, vừa thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, vừa tổ chức Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng; tổ chức tốt các ngày lễ lớn, sự kiện trọng đại của đất nước. Nhấn mạnh đất nước ta đang chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng, nhân dân ngày càng ấm no và hạnh phúc, Thủ tướng Chính phủ cho biết, đang ưu tiên cho tăng trưởng, phấn đấu tăng trưởng GDP năm 2025 ít nhất 8% và đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong những năm tới.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị các địa phương trong vùng phải quán triệt tinh thần nói trên, với tư duy, phương pháp luận, cách tiếp cận giải quyết vấn đề sát tình hình thực tế, kịp thời phù hợp, hiệu quả. Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh 6 nhiệm vụ, giải pháp quan trọng mà các bộ, ngành, địa phương cần tập trung thực hiện để phát triển vùng Đồng bằng sông Hồng bền vững, đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế "2 con số".

Cụ thể: (1) Cụ thể hóa, xây dựng ngay kế hoạch thực hiện Nghị quyết 01, 02 năm 2025 của Chính phủ. (2) Quyết liệt hơn nữa tập trung tháo gỡ các vướng mắc về thể chế, rà soát các luật, nghị định, thông tư, chỉ rõ vướng mắc nào, ở đâu, ai giải quyết, làm như thế nào. (3) Hoàn thiện việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy và đi vào vận hành bộ máy mới trong quý I/2025. (4) Xây dựng Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết này, hoàn thành trong tháng 1/2025.

(5) Xây dựng cơ chế, chính sách huy động mọi nguồn lực cho phát triển, lấy đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt đầu tư tư và mọi nguồn lực xã hội. (6) Tích cực, chủ động, hiệu quả triển khai kết nối vùng, đặc biệt là kết nối giao thông với các dự án như đường Vành đai 4 Vùng Thủ đô, các cầu của Hà Nội; cao tốc Ninh Bình – Nam Định – Thái Bình – Hải Phòng khởi công các đoạn còn lại trong quý I; khởi động tuyến đường sắt đô thị Văn Cao – Hòa Lạc (Hà Nội); khởi công tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng trong năm 2025; tháo gỡ các dự án tồn đọng, kéo dài…

Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Hà Nội và các địa phương xây dựng và triển khai ngay các đề án, dự án để huy động nguồn lực xử lý ô nhiễm không khí, ùn tắc giao thông tại Hà Nội, làm sống lại các dòng sông chết, bảo đảm an toàn thực phẩm cho người dân… báo cáo Chính phủ về cơ chế, nguồn lực, hoàn thành trong quý I/2025. Cùng với đó, tập trung huy động các nguồn lực phát triển, giải ngân đầu tư công.

Cũng trong Hội nghị, trước đó, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, địa phương liên quan triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm. Cụ thể gồm: Khẩn trương hoàn thành các nhiệm vụ được giao tại kế hoạch hoạt động năm 2024 của Hội đồng điều phối vùng và các nhiệm vụ tại Chương trình hành động của Chính phủ theo đúng tiến độ. Đối với các nhiệm vụ, đề án đề xuất không thực hiện, đề nghị báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng đồng bằng sông Hồng theo đúng thẩm quyền.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng.

Các địa phương phải xác định mục tiêu đột phá cho giai đoạn tới; chủ động, linh hoạt hóa giải khó khăn, thách thức, khai thác tối đa thời cơ, cơ hội cho phát triển. Các địa phương đàu tàu trong vùng như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh,... phải tăng trưởng hai con số để vùng tiếp tục khẳng định vai trò là dẫn dắt của cả nước. Tiếp tục triển khai các hoạt động của Hội đồng điều phối vùng một cách thiết thực, hiệu quả, theo chức năng, nhiệm vụ đã được giao, nâng cao vai trò điều phối, liên kết của Hội đồng điều phối vùng, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các tỉnh, thành phố, khắc phục các điểm nghẽn phát triển. 

Tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm 2025, lấy đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt đầu tư xã hội, thúc đẩy hợp tác công tư; kịp thời rà soát, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc đối với từng dự án. Các địa phương trong vùng khẩn trương xây dựng, ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, tập trung tuyên truyền sâu rộng, nâng cao nhận thức xã hội về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của doanh nhân, doanh nghiệp và nhân dân trong thực hiện cuộc cách mạng về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Riêng với TP. Hà Nội tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành triển khai thực hiện Luật Thủ đô để xây dựng và ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật đúng theo kế hoạch; tập trung các giải pháp tăng tốc, bứt phá, khẳng định vai trò trung tâm, động lực dẫn dắt vùng ĐBSH, sẵn sàng tiến vào Kỷ nguyên mới, Kỷ nguyên giàu mạnh, thịnh vượng của đất nước. Về công tác quy hoạch, các địa phương khẩn trương xây dựng kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh trình Thủ tướng Chính phủ quyết định để làm căn cứ triển khai các chương trình, dự án trong giai đoạn 2026-2030…/.

QUỲNH VÂN