Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Đắk Lắk, cho biết đã có báo cáo về kết quả triển khai thực hiện Nghị quyết số 29 của HĐND tỉnh về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh tỉnh Đắk Lắk trong 5 năm, giai đoạn 2021 - 2025 và việc chấp hành pháp luật về quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh đến năm 2023.

Theo Sở NN&PTNT tỉnh Đắk Lắk, từ năm 2021 đến tháng 6.2024, lực lượng kiểm lâm phối hợp với các ngành chức năng, chủ rừng kiểm tra, phát hiện, lập hồ sơ xử lý 4.224 vụ vi phạm pháp luật về lâm nghiệp. Trong đó, hành vi phá rừng trái pháp luật xảy ra 2.732 vụ chiếm hơn 64%, với diện tích rừng bị thiệt hại 880ha (chủ yếu xảy ra ở địa bàn huyện Ea Súp).

Sở NN&PTNT nhận định, việc quản lý các dự án nông lâm nghiệp thuê đất, thuê rừng của UBND cấp huyện còn nhiều hạn chế; một số dự án buông lỏng quản lý, dẫn đến suy giảm diện tích rừng và đất bị xâm canh lấn chiếm với số lượng lớn. Tính đến cuối năm 2023, diện tích rừng tự nhiên bị suy giảm tại các dự án là hơn 2.300ha (diện tích giao làm dự án là hơn 12.571ha được giao quản lý, bảo vệ); diện tích đất của các dự án bị lấn chiếm, tranh chấp hơn 6.705ha.

Đắk Lắk bị suy giảm hơn 2.300ha rừng tự nhiên.

Về nguyên nhân dẫn đến việc rừng bị suy giảm, theo báo cáo của Sở NN&PTNT tỉnh, do các đơn vị chủ rừng, nhất là các công ty lâm nghiệp không đủ lực lượng chuyên trách để bảo vệ rừng, nguồn thu nhập của các đơn vị chủ yếu là từ tiền hỗ trợ quản lý bảo vệ rừng nghèo kiệt, chỉ đáp ứng được khoảng 20-30% nhu cầu. Do đó, không đảm bảo tiền lương cho cán bộ, công nhân viên, có đơn vị nợ lương, nợ bảo hiểm xã hội của người lao động 8 đến 12 tháng, đến nay chưa có hướng giải quyết... Chỉ trong 5 năm trở lại, tại các công ty lâm nghiệp đã có hơn 150 người xin nghỉ việc dẫn đến không thể thực hiện nhiệm vụ quản lý bảo vệ rừng. Điều này dẫn đến không thể thực hiện nhiệm vụ quản lý bảo vệ rừng.

Bên cạnh đó, kinh phí thực hiện chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững của tỉnh mặc dù được trung ương cấp trong năm 2022 và 2023 với số tiền là 37 tỷ đồng nhưng do vướng mắc về các quy định của pháp luật nên không còn nội dung chi. Trong khi các đơn vị chủ rừng nhất là các công ty lâm nghiệp đang thiếu kinh phí để trả lương cho lực lượng quản lý bảo vệ rừng và các hoạt động thiết yếu khác.

Ngoài ra, áp lực từ dân di cư tự do, nhất là người dân tộc phía Bắc di cư sống sinh sống trong rừng, gần rừng, người dân phá rừng để lấy đất ở, canh tác, khai thác, vận chuyển lâm sản trái pháp luật và săn bắt động vật rừng để kiếm kế sinh nhai. Giai đoạn 2005-2023 có trên 2.000 hộ dân (khoảng 10.000 người) di cư tự do đến Đắk Lắk đã gây áp lực lớn cho công tác quản lý, bảo vệ rừng.

Đặc biệt, tồn tại nhiều điểm dân di cư tự do trong lâm phần các ban quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ, các công ty lâm nghiệp đang là các điểm nóng trong việc phá rừng, lấn chiếm đất rừng trái phép tại huyện: Buôn Đôn, Cư M'gar, M'Đrắk, Krông Bông.

Với những tồn tại trên, Sở NN&PTNT Đắk Lắk đề nghị UBND tỉnh báo cáo HĐND tỉnh xem xét điều chỉnh giảm chỉ tiêu về tỷ lệ che phủ rừng tại Nghị quyết số 29, đề xuất giảm tỷ lệ che phủ rừng đến năm 2025 là 38,06%. Trong trường hợp HĐND tỉnh giữ nguyên chỉ tiêu về tỷ lệ che phủ rừng, sở này đề nghị UBND tỉnh xem xét bố trí nguồn lực gần 1.900 tỷ đồng cho giai đoạn 2020-2025.

Trong thời gian tới, Sở NN&PTNT xác định sẽ tập trung nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Tiếp tục kiện toàn, củng cố nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy quản lý nhà nước về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá và xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân; siết chặt kỷ cương, pháp luật trên lĩnh vực quản lý, bảo vệ và phát triển rừng ở các địa phương, trong đó có các dự án (nêu trên). Rà soát, đánh giá, kiểm soát chặt chẽ các quy hoạch dự án phát triển kinh tế, xã hội có tác động đến diện tích, chất lượng rừng.

Sở NN&PTNT Đắk Lắk kiến nghị Trung ương xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách lâm nghiệp đặc thù vùng Tây Nguyên để quản lý bảo vệ và phát triển rừng có hiệu quả.... Cho phép sử dụng hợp lý một phần đất lâm nghiệp không có rừng để bố trí đất sản xuất cho người dân thực hiện theo Đề án bảo vệ, khôi phục và phát triển rừng bền vững vùng Tây Nguyên giai đoạn 2016-2030; ban hành chính sách hỗ trợ đặt hàng bảo vệ rừng tự nhiên nghèo cho đối tượng được giao quản lý rừng nghèo khác ngoài nhà nước;

Đồng thời, ban hành tiêu chí đánh giá, phân loại chất lượng rừng sát thực tế và bố trí bảo đảm nguồn lực tài chính, nâng mức hỗ trợ tương ứng cho công tác bảo vệ rừng và mức chi trả dịch vụ môi trường rừng phù hợp, bảo đảm coi làm rừng thực sự là một nghề.../.

Huy Trung