TMO - Trong đời sống đồng bào dân tộc Tây Nguyên, cây Nêu vừa mang tính hình tượng nghệ thuật điêu khắc, vừa là một biểu tượng tâm linh gắn kết con người với đất trời, các vị thần linh trong các nghi lễ truyền thống. Nêu càng cao vút càng có ý nghĩa thiêng liêng, càng được giúp đỡ, phù hộ cho sức khỏe, bình an và mùa màng tốt tươi.

Ở Tây Nguyên việc dựng cây Nêu cao lớn giữa buôn cũng là lời khẳng định địa vị và khu vực cư trú của một cộng đồng nào đó. Khi cây Nêu được dựng lên, tất cả mọi hoạt động lao động khác đều dừng lại. Con người yên tâm vui chơi, cả cộng đồng sinh hoạt vui vẻ, quên đi những ưu phiền cuả năm cũ. Họ cùng đánh chiêng, nhảy múa theo vòng tròn ngược theo chiều kim đồng hồ xung quanh cây Nêu - đó là chiều vận động bất tận của mặt trời, phản ánh triết lý về sự vận hành âm dương của người Tây Nguyên.

Cây Nêu của người Ba Na. Ảnh Thanh Như

Cây Nêu được thiết kế với kết cấu vững chắc, phần đế hình vuông lớn dần từ dưới lên, tất cả giữ cố định để cho trụ ở giữa được vững chắc. Thân cây Nêu sơn nhiều màu sắc sặc sỡ, tạo các điểm nhấn bằng những hình tượng rất khác biệt. Những thanh gỗ có hình tượng cây rau dớn (một loại cây họ dương xỉ, mọc ở các bờ suối) tượng trưng cho sức sống mãnh liệt và tươi trẻ được buộc xéo, liên kết chặt chẽ với nhau. Trên ngọn cây nêu nổi bật biểu tượng mặt trời đủ màu sắc với mong muốn mưa thuận gió hòa mang lại mùa màng tốt tươi, ngoài ra còn rất nhiều hình ảnh chim muông, cây cỏ khác đẽo bằng gỗ tạp treo xung quanh. Tất cả hòa vào nhau thể hiện khát khao cuộc sống hạnh phúc của buôn làng.

Việc làm cây Nêu chỉ do nam giới đảm nhiệm. Ảnh Thanh Như

Điều đặc biệt, chỉ có các nghệ nhân là nam giới đảm nhiệm công việc làm cây Nêu. Họ thường là những người lớn tuổi khéo léo, có kinh nghiệm về cuộc sống, hiểu biết nhiều về thế giới tự nhiên. Với người dân bản địa, cây nêu là cầu nối giữa đất và trời, là sự kết nối vô hình giữa con người với thần linh nhằm đưa những mong muốn, ước nguyện của dân làng một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.

Bên cạnh nhà rông, nhà sàn, cây nêu có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống tâm linh của đồng bào các dân tộc anh em trên dải Trường Sơn – Tây Nguyên, là một trục nối liền đất với trời, thể hiện khát vọng sống vươn tới cuộc sống tốt đẹp của đồng bào dân tộc Tây Nguyên.

Hoàng Anh

Tin nổi bật