Cần Thơ: Siết chặt quản lý, bảo vệ nguồn nước ngầm trên địa bàn

TMO - Nhằm bảo đảm nguồn nước ngầm sử dụng lâu dài, Cần Thơ đang đẩy mạnh kiểm soát hoạt động khai thác và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Thành phố đồng thời xây dựng các kế hoạch bảo vệ, phục hồi và sử dụng bền vững tài nguyên nước.

TP Cần Thơ có hệ thống sông ngòi, kênh rạch dày đặc. Đây cũng là đặc trưng của thành phố, đồng thời có vai trò quan trọng, đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt, sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố và các mục đích sử dụng khác. 

Xác định được tầm quan trọng của tài nguyên nước, những năm qua Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ kịp thời tham mưu các cấp thẩm quyền thành phố ban hành các văn bản pháp lý phục vụ công tác quản lý nhà nước đối với tài nguyên nước như quy định về cấp giấy phép khai thác sử dụng nước mặt, nước dưới đất...

Đáng chú ý, để bảo vệ tài nguyên nước bền vững, Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Chỉ thị số 09/CT-UBND về tăng cường công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên nước dưới đất trên địa bàn, nhằm ứng phó kịp thời trước tình trạng suy giảm nguồn nước mặt, ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu và áp lực khai thác ngày càng lớn.

Đây là chỉ đạo quan trọng, thể hiện quyết tâm của thành phố trong việc bảo vệ tài nguyên nước - nguồn lực thiết yếu cho phát triển bền vững, bảo đảm đời sống nhân dân và giữ vững an ninh nguồn nước lâu dài. Chỉ thị nêu rõ, Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng đang chịu tác động mạnh từ biến đổi khí hậu, thay đổi dòng chảy thượng nguồn và tình trạng khai thác nước dưới đất tự phát, nhỏ lẻ làm gia tăng nguy cơ sụt lún, suy thoái, ô nhiễm nguồn nước.

Trong khi đó, một số khu vực chất lượng nước dưới đất chưa đạt chuẩn, tiềm ẩn rủi ro đối với sức khỏe cộng đồng. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là phải quản lý chặt chẽ, khai thác hợp lý, hạn chế tối đa tình trạng khai thác không phép, bảo vệ nguồn nước dưới đất như một “tài sản dự trữ chiến lược” cho tương lai. Để thực hiện mục tiêu đó, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố yêu cầu Giám đốc sở, Thủ trưởng cơ quan, ban, ngành và Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường tập trung triển khai 12 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, trong đó thực hiện nghiêm các quy định của Luật Tài nguyên nước; kiên quyết xử lý các hành vi thăm dò, khai thác trái phép;

Cần Thơ có nguồn tài nguyên nước đa dạng, phong phú. (Ảnh: LH). 

Đồng thời nghiêm cấm xả thải gây ô nhiễm vào tầng chứa nước dưới đất. Kết hợp, luân phiên khai thác nguồn nước mặt, nước mưa và nước dưới đất để tối ưu hóa sử dụng nguồn nước, giảm áp lực lên tầng chứa nước. Khoanh định vùng cấm, vùng hạn chế khai thác; ưu tiên sử dụng nguồn nước dưới đất cho nhu cầu sinh hoạt, phòng chống thiên tai và phòng cháy chữa cháy.

Nâng cao trách nhiệm của các cơ quan và đơn vị liên quan trong kiểm tra, quan trắc, cảnh báo chất lượng nước; chủ động xây dựng kịch bản ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn. Tăng cường đầu tư nâng cấp mạng lưới cấp nước sạch, mở rộng phạm vi cung cấp nước mặt, giảm dần khai thác nước dưới đất. Khuyến khích doanh nghiệp áp dụng công nghệ tiết kiệm nước, tuần hoàn, tái sử dụng nước trong sản xuất.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền của hệ thống Báo và Phát thanh, Truyền hình thành phố, vận động người dân sử dụng nước an toàn, tiết kiệm, chấp hành kê khai và đăng ký khai thác. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố được đề nghị tăng cường giám sát, vận động đoàn viên, hội viên và nhân dân chung tay bảo vệ nguồn nước, hình thành ý thức cộng đồng trong việc hạn chế khai thác giếng mới, ưu tiên sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung.

Ủy ban nhân dân xã, phường có trách nhiệm rà soát, thống kê toàn bộ công trình khai thác nước dưới đất trước ngày 31/12/2025; tổ chức đăng ký, đôn đốc cấp phép khai thác theo đúng quy định; tăng cường kiểm tra hiện trường, xử lý kịp thời các hành vi khoan, đào giếng trái phép. Với tinh thần hành động quyết liệt, đồng bộ, Chỉ thị yêu cầu các đơn vị triển khai khẩn trương, nghiêm túc.

Trong quá trình thực hiện, nếu phát sinh khó khăn, vướng mắc phải kịp thời báo cáo để Ủy ban nhân dân thành phố xem xét, chỉ đạo, bảo đảm việc bảo vệ tài nguyên nước dưới đất đạt hiệu quả thực chất, lâu dài, góp phần giữ vững an ninh nguồn nước, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng đời sống người dân.

Cần Thơ đẩy mạnh các giải pháp quan trắc, bảo vệ tài nguyên nước. (Ảnh: CQLTNN). 

Trước đó, để bảo vệ tài nguyên nước, TP.Cần Thơ đẩy mạnh đầu tư hệ  thống thu gom và xử lý nước thải sinh hoạt để hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường nguồn nước. Đồng thời, đầu tư và đưa vào vận hành 4 trạm quan trắc tự động được đặt tại điểm đầu và cuối nguồn sông Hậu, Khu công nghiệp Trà Nóc và khu vực cấp nước sinh hoạt của thành phố. Các hoạt động thu gom rác thải, khơi thông dòng chảy sông, kênh rạch… thường xuyên được các địa phương, các tổ chức đoàn thể triển khai  cũng góp phần lan tỏa, nâng cao nhận thức của toàn xã hội về tầm quan trọng của tài nguyên nước.

Bên cạnh đó, triển khai thực hiện nhiệm vụ điều tra cơ bản tài nguyên nước đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050. Sở phối hợp giám sát, theo dõi diễn biến khí tượng, thủy văn, nâng cao năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu. Mặt khác, tiếp tục phối hợp các đơn vị liên quan đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng thực hiện các biện pháp sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả...

Việc siết chặt quản lý và bảo vệ nguồn nước ngầm cho thấy Cần Thơ đang chủ động ứng phó với nguy cơ suy giảm tài nguyên nước, một trong những thách thức lớn đối với đô thị vùng ĐBSCL. Các biện pháp giám sát, thanh tra kết hợp với giải pháp khoa học – kỹ thuật đã và đang tạo nền tảng quan trọng để thành phố quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác, hạn chế tối đa những tác động tiêu cực đến môi trường và đời sống người dân.

Tuy nhiên, để bảo vệ bền vững nguồn nước dưới đất, sự phối hợp giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng đóng vai trò then chốt, đặc biệt là trong việc chuyển đổi sang các mô hình sử dụng nước tiết kiệm, giảm phụ thuộc vào giếng khoan và tăng cường sử dụng nước mặt.

Trong giai đoạn tiếp theo, TP. Cần Thơ sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống quan trắc, nâng cao năng lực cảnh báo sớm để kịp thời xử lý các nguy cơ ô nhiễm, sụt lún. Những bước đi đồng bộ sẽ giúp thành phố bảo vệ hiệu quả nguồn nước ngầm, qua đó củng cố nền tảng phát triển bền vững cho toàn đô thị.

Đức Hoàng