Cân đối giảm quy mô điện khí, tăng nguồn điện gió

TMO - Thường trực Chính phủ cho rằng quy hoạch điện VIII phải hướng đến các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính để đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 như cam kết quốc tế của Việt Nam. Trong đó, Thường trực Chính phủ chỉ đạo Bộ Công Thương cân đối giảm quy mô điện khí, đồng thời tăng nguồn điện gió phù hợp.

Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo số 277/TB-VPCP kết luận của Thường trực Chính phủ về Quy hoạch điện VIII; trong đó chỉ đạo Bộ Công Thương cân đối giảm quy mô điện khí, điện than đồng thời tăng nguồn điện gió phù hợp.

Bộ Công Thương được yêu cầu tiếp tục hoàn thiện Quy hoạch Phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Quy hoạch điện VIII); trong đó tập trung thực hiện việc rà soát theo hướng giảm quy hoạch nguồn điện than đến năm 2030.

Ngoài các dự án đã được loại bỏ, không đưa vào Quy hoạch điện VIII như đã báo cáo (phải khẳng định không có hệ lụy pháp lý và không có khiếu kiện), Bộ Công Thương phải tiếp tục làm việc với chủ đầu tư các dự án nhiệt điện than khác đang triển khai song hiện có nhiều khó khăn, vướng mắc về thu xếp vốn, để trao đổi, thống nhất về việc có tiếp tục hay không tiếp tục các dự án điện than trong điều kiện hiện nay hoặc phương án xử lý khác.

Chính phủ chỉ đạo cân đối giảm quy mô điện khí, tăng nguồn điện gió 

Bên cạnh đó, cần tính toán thêm về quy mô nhập khẩu điện từ các nước láng giềng, nhất là từ nước Lào, nâng quy mô phát triển nguồn điện sinh khối, hydrogen... Ngoài ra, Bộ Công Thương rà soát tiến độ khả thi các dự án nhiệt điện sử dụng khí trong nước; đồng thời, tính toán cân đối giảm quy mô công suất nguồn điện khí LNG nhập khẩu đến năm 2030 và tăng nguồn điện gió với quy mô phù hợp, khả thi.

Về quy hoạch nguồn điện mặt trời trong giai đoạn đến năm 2030, theo Thường trực Chính phủ, cần tiếp tục rà soát để bảo đảm hiệu quả kinh tế chung, tránh gây thiệt hại kinh tế, nhất là việc tính giá điện chưa hợp lý; đồng thời không hợp thức hóa cái sai; Nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá tác động nguồn điện mặt trời áp mái với mục đích tự sử dụng, không bán vào hệ thống điện quốc gia...

Thường trực Chính phủ cũng cho rằng Bộ này cần nghiên cứu về định hướng các cơ chế chính sách cần thiết bảo đảm quy định pháp luật để tạo điều kiện thuận lợi trong tổ chức thực hiện Quy hoạch. Hơn nữa, quy hoạch phải được xây dựng có tính tổng thể, toàn diện, lâu dài để quá trình quản lý thực hiện vừa có tính chủ động và có tính linh hoạt, ít phải điều chỉnh. Đồng thời, Bộ Công Thương nghiên cứu việc phân cấp, phân quyền, phân bổ nguồn lực và đề cao trách nhiệm của các cấp trong quản lý thực hiện theo quy định của pháp luật.

Thường trực Chính phủ phân công Phó Thủ tướng Lê Văn Thành tiếp tục đầu tư công sức chỉ đạo hoàn thiện Quy hoạch điện VIII và triển khai các thủ tục tiếp theo theo quy định. Chính phủ khẳng định Quy hoạch điện VIII là quy hoạch ngành quốc gia rất quan trọng, cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi phê duyệt và phải bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, bảo đảm cung ứng đủ điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân.

Trước đó, Bộ Công Thương vừa trình lại Đề án Quy hoạch điện VIII, sau thời gian được yêu cầu giải trình. Bộ này kiến nghị Thường trực Chính phủ thông qua một số vấn đề của Đề án Quy hoạch Điện VIII.

Theo đó, về rà soát các dự án điện than, điện khí: Việc không đưa một số dự án nhiệt điện than, khí (14.120 MW nhiệt điện than, 1.500 MW nhiệt điện khí) vào dự thảo Quy hoạch điện VIII đã được Bộ Công Thương báo cáo rõ tại Văn bản số 412/BCT-ĐL ngày 22/7/2022, phù hợp với đề nghị của các địa phương, kiến nghị của các chủ đầu tư. Do đó, cơ bản không có rủi ro về mặt pháp lý.

Về các dự án điện mặt trời, Bộ Công Thương đề nghị tiếp tục cho phép triển khai để đưa vào vận hành trong giai đoạn đến năm 2030 các dự án/phần dự án đã được quy hoạch, đã được chấp thuận nhà đầu tư nhưng chưa vận hành với tổng công suất khoảng 2.428,42 MW. Bộ Công Thương cho rằng việc lùi các dự án này sau năm 2030 có thể sẽ gặp những vấn đề về an ninh trật tự xã hội, rủi ro về mặt pháp lý và kinh phi đền bù cho các nhà đầu tư. 

Tuy nhiên, các dự án nêu trên cần phải tuyệt đối tuân thủ theo đúng các quy định pháp luật về đầu tư, xây dựng, bám sát khả năng hấp thụ của hệ thống điện quốc gia và khả năng giải tỏa công suất của lưới điện; tuân thủ theo đúng cơ chế giá điện tại thời điểm đưa vào vận hành, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả dự án theo cơ chế được duyệt. 

Sau này, nếu các cơ quan thanh tra, kiểm tra phát hiện vi phạm thì sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng thậm chí rút giấy phép đầu tư, đình chỉ dự án theo các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng.

Quy hoạch điện VIII giữ vai trò quan trọng trong đảm bảo các nguồn năng lượng, vì vậy việc hoàn thiện Quy hoạch cần đảm bảo trên các nguyên tắc, quan điểm chủ đạo 

Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo xuyên suốt về 6 nguyên tắc, quan điểm chủ đạo trong quá trình hoàn thiện Quy hoạch điện VIII, cụ thể: Đặt lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc lên trên hết, trước hết; không được vì lợi ích cục bộ của địa phương, vùng, miền hay vì lợi ích nhóm mà có tác động, ảnh hưởng đến tính khách quan, khoa học, hiệu quả và tối ưu của quy hoạch. Bám sát chủ trương, định hướng theo Nghị quyết 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Nghị quyết số 55-NQ/TW). 

Phải hướng đến các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính để đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 như cam kết quốc tế của Việt Nam tại Hội nghị COP26 (đã được cụ thể hóa trong Chiến lược quốc gia về chống biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050 tại Quyết định số 896/QĐ-TTg ngày 26/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ).

Cần xem xét quy hoạch tối ưu tổng thể và cho 5 khâu cụ thể trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau, gồm: Nguồn điện; Truyền tải điện; Phân phối điện; Sử dụng hiệu quả điện; Giá điện. Phải bảo đảm quy hoạch tối ưu nhất, hướng tới cân bằng nội vùng cao nhất, giảm truyền tải điện xa, giảm tổn thất điện năng, nhất là giải pháp góp phần tính giá điện phải hợp lý nhất, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh và theo cơ chế thị trường.

Phải có tính khả thi để bảo đảm cung ứng đủ điện cho sản xuất, kinh doanh và đời sống của nhân dân, tuyệt đối không để xảy ra thiếu điện trong mọi tình huống. Nhưng giá điện phải hợp lý với điều kiện của Việt Nam và không cao hơn các nước trong khu vực, nhất là giá điện gió và điện mặt trời.

Phải giải quyết được các tồn tại, bất cập trong quản lý, thực hiện Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh; vừa có tính kế thừa những nội dung hợp lý, hiệu quả song không hợp thức hóa cái sai; nhưng phải có giải pháp hợp lý, hiệu quả xử lý những vấn đề phát sinh do thực tiễn khách quan và đảm bảo lợi ích của quốc gia, người sử dụng điện.

Trước đó, vừa trình lại Đề án Quy hoạch điện VIII, sau thời gian được yêu cầu giải trình. Bộ này kiến nghị Thường trực Chính phủ thông qua một số vấn đề của Đề án Quy hoạch Điện VIII.

Theo đó, về rà soát các dự án điện than, điện khí: Việc không đưa một số dự án nhiệt điện than, khí (14.120 MW nhiệt điện than, 1.500 MW nhiệt điện khí) vào dự thảo Quy hoạch điện VIII đã được Bộ Công Thương báo cáo rõ tại Văn bản số 412/BCT-ĐL ngày 22/7/2022, phù hợp với đề nghị của các địa phương, kiến nghị của các chủ đầu tư. Do đó, cơ bản không có rủi ro về mặt pháp lý.

Tờ trình cũng nêu một số chi phí của các tập đoàn thuộc sở hữu Nhà nước đã bỏ ra để khảo sát, chuẩn bị đầu tư dự án, các tập đoàn có trách nhiệm xử lý theo quy định.

Về các dự án điện mặt trời, Bộ Công Thương đề nghị tiếp tục cho phép triển khai để đưa vào vận hành trong giai đoạn đến năm 2030 các dự án/phần dự án đã được quy hoạch, đã được chấp thuận nhà đầu tư nhưng chưa vận hành với tổng công suất khoảng 2.428,42 MW. 

Bộ Công Thương cho rằng việc lùi các dự án này sau năm 2030 có thể sẽ gặp những vấn đề về an ninh trật tự xã hội, rủi ro về mặt pháp lý và kinh phi đền bù cho các nhà đầu tư. 

Tuy nhiên, các dự án nêu trên cần phải tuyệt đối tuân thủ theo đúng các quy định pháp luật về đầu tư, xây dựng, bám sát khả năng hấp thụ của hệ thống điện quốc gia và khả năng giải tỏa công suất của lưới điện; tuân thủ theo đúng cơ chế giá điện tại thời điểm đưa vào vận hành, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả dự án theo cơ chế được duyệt. 

Sau này, nếu các cơ quan thanh tra, kiểm tra phát hiện vi phạm thì sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng thậm chí rút giấy phép đầu tư, đình chỉ dự án theo các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng.

Khánh Nam