Bảo vệ tài nguyên nước dưới đất đô thị ở Bạc Liêu

TMO - Kết quả điều tra, đánh giá tài nguyên nước dưới đất tại đô thị Bạc Liêu do Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Nam triển khai thực hiện đã đưa ra các số liệu, thông tin cụ thể về điều kiện tồn tại, sự phân bố, số lượng, chất lượng của các tầng chứa nước, khả năng bảo vệ cũng như các nguyên nhân dẫn đến việc suy thoái, cạn kiệt nguồn tài nguyên nước dưới đất tại địa phương này.

Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Nam (Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia) đã tiến hành các hoạt động nghiên cứu gồm điều tra khảo sát thực địa, khảo sát địa vật lý, khoan thăm dò địa chất thủy văn, bơm nước thí nghiệm kết hợp đổ chất chỉ thị xác định thông số địa chất thủy văn của các tầng chứa nước.

Đồng thời, phân tích 149 mẫu nước dưới đất, 120 mẫu đất, phân tích ảnh Radar giao thoa theo thời gian để xác định các khu vực sụt lún mặt đất, xây dựng mô hình dòng chảy nước dưới đất, mô hình dự báo xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, vùng đô thị Bạc Liêu có bảy tầng chứa nước lỗ hổng và bảy thành tạo địa chất rất nghèo nước. Trong đó, tầng chứa nước qh và qp3 nằm trên cùng, có diện phân bố và chiều dày nhỏ, nghèo nước, phần lớn diện tích đều chứa nước mặn. Tầng chứa nước n21 và n13 nằm sâu, rất hạn chế về tài liệu nghiên cứu và hầu như không có công trình khai thác.

Khoan thăm dò địa chất tại xã Vĩnh Trạch, thành phố Bạc Liêu 

Ba tầng chứa nước còn lại là qp2-3, qp1 và n22 là các tầng chứa nước có mức độ chứa nước từ trung bình đến giàu, phần lớn là nước nhạt, hiện nay đang được khai thác nhiều nhất, theo mục tiêu của đề án. Đây chính là ba tầng chứa nước chính cần phải bảo vệ của đô thị.

Với sự hỗ trợ của mô hình dòng chảy nước dưới đất, đã tính toán được tổng tiềm năng tài nguyên nước dưới nhạt đất toàn đô thị là 396.290 m3/ngày. Trong đó, phần nước nhạt là 253.873 m3/ngày, phần nước mặn là 193.175 m3/ngày. Trữ lượng có thể khai thác phần nước nhạt là 120.510 m3/ngày.

Chất lượng nước dưới đất được đánh giá trên cơ sở 117 mẫu nước và chuỗi số liệu quan trắc trong 10 năm của 07 lỗ khoan thuộc trạm quan trắc quốc gia Q597. Kết quả đánh giá cho thấy so với Quy chuẩn nước ngầm QCVN 09-MT:2015/BTNMT, nước nhạt trong các tầng chứa nước có chất lượng tốt, đáp ứng nhu cầu ăn uống, sinh hoạt. Dấu hiệu ô nhiễm chỉ ở dạng điểm, một số chỉ tiêu vượt quy chuẩn dạng điểm chủ yếu là các hợp chất Nitro, sắt, độ cứng, …

Kết quả điều tra cho thấy, trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu có khoảng 8.602 công trình khai thác nước dưới đất với tổng lưu lượng khai thác là 40.256,0 m3/ngày. Kết quả tính toán nhu cầu nước đến năm 2030 (trừ lượng nước cho cây trồng hàng năm) toàn đô thị Bạc Liêu là 64.043 m3/ngày. So với nhu cầu sử dụng nước, thì nước dưới đất có thể đáp ứng đủ nhu cầu.

Đề án đã tổng rà soát, cập nhật toàn bộ các tài liệu điều tra cơ bản về tài nguyên nước dưới đất trên địa bàn nghiên cứu đô thị Bạc Liêu từ trước đến nay, tiến hành điều tra, đánh giá chi tiết về tài nguyên nước dưới đất và các vấn đề cần bảo vệ nguồn tài nguyên này. Đây là cơ sở đề đề ra các giải pháp kỹ thuật để bảo vệ nước dưới đất, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nước, phát triển bền vững tài nguyên nước đồng thời phục vụ hữu ích cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đô thị.

Nhằm bảo vệ tài nguyên nước, phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế-xã hội bền vững trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, ngành Tài nguyên và Môi trường tỉnh đã đề xuất Bộ Tài nguyên và Môi trường hỗ trợ cho tỉnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý tài nguyên nước; hỗ trợ dự án về trang bị các thiết bị (máy định vị vệ sinh (GPS) cầm tay, thước đo mực nước, độ khoảng cách, đồng hồ đo lưu lượng...).

UBND tỉnh xem xét kinh phí thực hiện các nhiệm vụ, dự án về tài nguyên nước, nhất là Dự án “Khoanh định các vùng, khu vực hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu”. Đồng thời, tổ chức tập huấn, đào tạo nâng cao chuyên môn cho cán bộ quản lý các cấp; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tài nguyên nước đến các cơ sở, doanh nghiệp và Nhân dân trong tỉnh.

Tỉnh Bạc Liêu chỉ đạo các đơn vị thực hiện các biện pháp đảm bảo lượng nước phục vụ sản xuất, hạn chế tình trạng khai thác nguồn nước ngầm 

Khuyến cáo sử dụng kết hợp nước mưa, nước mặt, nước ngầm; áp dụng các mô hình tiết kiệm nước trong sản xuất, tích trữ nước trong các ao, hồ, bể chứa để hạn chế sử dụng nước dưới đất; các biện pháp công nghệ tuần hoàn nước hoặc tái sử dụng, thu gom nước mưa, xử lý nước lợ, nước mặn thành nước ngọt để sử dụng. Đầu tư mở rộng hệ thống cấp nước sinh hoạt tập trung cho cả thành thị và nông thôn để hạn chế việc khoan giếng và khai thác đơn lẻ để bảo vệ tốt nguồn nước dưới đất.

Xây dựng hệ thống giám sát hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ khai thác, sử dụng tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh (chủ yếu là hướng dẫn, nhắc nhở); từng bước đưa công tác quản lý tài nguyên nước dưới đất đi vào nền nếp, theo quy định của pháp luật. Tăng cường công tác quản lý chặt chẽ việc cấp, gia hạn và điều chỉnh các loại giấy phép về tài nguyên nước theo quy định.

Phạm Hùng