Ưu tiên cân đối nguồn nước cấp cho hạ du

TMO - Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị các bộ, ngành, địa phương thực hiện giải pháp cấp bách, giảm thiểu nguy cơ thiếu nước cấp cho vùng hạ du lưu vực sông vào mùa cạn.

Cục Quản lý tài nguyên nước cho biết trong thời gian còn lại của mùa cạn 2023, nguy cơ thiếu nước sẽ diễn ra nghiêm trọng. Hiện tại, mực nước tại các hồ chứa lớn, quan trọng đều đang ở mức rất thấp, thiếu hụt so với quy định của quy trình vận hành liên hồ chứa trong thời kỳ mùa cạn trên các lưu vực sông.

Mực nước hồ chứa trung bình thấp hơn trong khoảng từ 0,4 m đến 24 m, tương ứng tổng lượng nước thiếu hụt trong khoảng từ 16 đến 389 triệu m3. Trong đó, một số hồ chứa lớn như hồ Bản Vẽ thiếu hụt 389 triệu m3; hồ Ngàn Trươi thiếu hụt 222,7 triệu m3; hồ A Vương thiếu hụt 48,26 triệu m3; Buôn Tua Srah thiếu hụt 111,3 triệu m3; Sông Tranh 2 thiếu hụt 68,4 triệu m3…

Trong bản tin nhận định xu thế khí tượng thủy văn, Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia cho hay trong các tháng cuối mùa cạn năm 2023, dòng chảy trên các sông ở khu vực Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ có thể thiếu hụt từ 20-40%; thiếu hụt từ 20-50% trên các sông ở khu vực Nam Trung Bộ; thiếu hụt 15-25% trên các sông ở khu vực Tây Nguyên so với trung bình nhiều năm.

Tổng lượng dòng chảy đến các hồ chứa lớn khu vực Bắc Trung Bộ được dự báo thấp hơn từ 15-35%, Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ thấp hơn từ 15- 40%, Tây Nguyên thấp hơn từ 10-25% so với trung bình nhiều năm. Vì thế, nguy cơ thiếu nước trong thời gian còn lại của mùa cạn có khả năng sẽ nghiêm trọng.

Bộ TN&MT đề nghị các bộ, ngành, địa phương thực hiện giải pháp cấp bách, giảm thiểu nguy cơ thiếu nước cấp cho vùng hạ du lưu vực sông vào mùa cạn (Ảnh minh họa). 

Để chủ động, hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng thiếu nước có thể xảy ra trên các lưu vực sông miền Trung, Tây Nguyên, bảo đảm cân đối đủ nguồn nước cấp cho hạ du các lưu vực sông trong mùa cạn năm 2023, đặc biệt là bảo đảm nguồn nước cho sinh hoạt và sản xuất trong thời kỳ nắng nóng, cao điểm, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, các đơn vị quản lý lập kế hoạch vận hành hồ chứa trên nguyên tắc ưu tiên cân đối nguồn nước cấp cho hạ du trong thời gian còn lại mùa cạn; bảo đảm yêu cầu sử dụng nước và giảm thiểu tối đa nguy cơ thiếu nước ở hạ du các lưu vực sông.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các cơ quan chức năng, tính toán, lập kế hoạch lấy nước cụ thể phục vụ sản xuất vụ Hè Thu năm 2023, chủ trì, thống nhất với các cơ quan liên quan về thời gian cụ thể và phương án điều tiết nước cho hạ du theo hướng linh hoạt về thời gian lấy nước và mực nước hạ du sông, bảo đảm phù hợp khả năng lấy nước hiệu quả của công trình thủy lợi; hướng dẫn các địa phương khu vực hạ lưu thống nhất mùa vụ, thời gian lấy nước phù hợp với thời gian xả nước gia tăng của các hồ chứa theo kế hoạch, không để kéo dài thời gian lấy nước.

Đồng thời, chỉ đạo các đơn vị quản lý vận hành hệ thống công trình thủy lợi phía hạ du rà soát, nâng cao năng lực, hiệu quả lấy nước phù hợp với điều kiện nguồn nước các hồ chứa và trên các lưu vực sông, đặc biệt là các công trình lấy nước dọc dòng chính và các hệ thống thủy lợi lớn ở hạ du tránh lãng phí nguồn nước, đặc biệt trên các lưu vực sông Mã, Cả, Vu Gia-Thu Bồn và sông Ba. 

Bộ Xây dựng chỉ đạo các cơ quan chức năng, các đơn vị quản lý, vận hành các Nhà máy nước lớn, quan trọng, rà soát, nâng cao năng lực, hiệu quả lấy nước phù hợp với điều kiện nguồn nước các hồ chứa và trên các lưu vực sông, bảo đảm cấp nước an toàn cho sinh hoạt và sản xuất của nhân dân ở hạ du các lưu vực sông. 

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo các tổ chức trực thuộc, các cơ quan liên quan trong phạm vi cấp tỉnh quản lý lập kế hoạch sử dụng nước phù hợp trong điều kiện thiếu hụt nguồn nước; chỉ đạo các đơn vị quản lý vận hành hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh quản lý thực hiện việc lấy nước phù hợp với thời gian, kế hoạch vận hành xả nước của các hồ chứa.

Cùng với đó, UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các sở, ban ngành, các đơn vị quản lý, vận hành các công trình khai thác, sử dụng nước phía hạ du thường xuyên theo dõi diến biến tình hình khí tượng, thủy văn, nguồn nước để vận hành, sử dụng nước phù hợp, tiết kiệm, hiệu quả, tránh lãng phí nguồn nước.

Ngoài ra, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đề nghị các đơn vị quản lý vận hành hồ chứa trên các lưu vực sông theo dõi chặt chẽ tình hình diễn biến khí tượng thủy văn, dự báo, tính toán, xây dựng các kịch bản vận hành, điều tiết hồ và cung cấp thông tin, số liệu theo quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa; vận hành hồ với lưu lượng, thời gian xả theo quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa và yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; bảo đảm yêu cầu cấp nước an toàn cho hạ du các lưu vực sông đến cuối mùa cạn.

Thu Hiền