Tuyến buýt BRT ở Hà Nội hiệu quả đến đâu?

TMO – Được kỳ vọng phần nào hoá giải vấn nạn ùn tắc giao thông, nâng cao chất lượng môi trường sống và văn minh đô thị. Xong, nhiều ý kiến cho rằng Hà Nội cần xem xét đánh giá lại hiệu quả của tuyến buýt nhanh vì tính hiệu quả rất thấp. Tuy nhiên, chính quyền Thủ đô cho rằng tuyến buýt nhanh BRT hoạt động hiệu quả, góp phần giảm ùn tắc giao thông.

Trong báo cáo trả lời ý kiến cử tri trước thềm kỳ họp HĐND dự kiến họp vào đầu tháng 12 tới, UBND TP Hà Nội nêu quan điểm, sau 5 năm hoạt động, tuyến BRT Kim Mã - Yên Nghĩa đã mang lại những kết quả tích cực, được nhân dân tin tưởng sử dụng và đánh giá tốt. Chất lượng phục vụ duy trì ổn định, sản lượng hành khách ngày càng tăng và doanh thu duy trì ở mức cao.

Cụ thể, trên báo cáo của năm 2017, bình quân buýt nhanh BRT đạt hơn 40 khách/chuyến; năm 2018 là 42 khách/chuyến; năm 2019 gần 43 khách. Vào giờ cao điểm bình quân khoảng 70 khách đến 100 khách/chuyến.

Giai đoạn 2020-2022, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, có những thời điểm xe buýt phải dừng hoạt động, giảm công suất nên sản lượng và doanh thu tuyến BRT sụt giảm. Bình quân năm 2020 hơn 45 khách/lượt, đến 2021 chỉ còn 23 khách/lượt, nửa đầu năm 2022 lượng khách trung bình mỗi lượt bằng năm 2021 (hơn 45 khách/lượt). Số lượng khách đặt vé tháng khá cao. Năm 2017 là 1.600 người/tháng, 2018 là 2.200 người/tháng và 2019 là 2.100 người/tháng. Số liệu từ 2020 đến nay không nêu trong báo cáo.

Cử tri đề nghị cần xem xét lại tính hiệu quả thực tế của tuyến buýt nhanh BRT. Tuy nhiên, UBND TP. Hà Nội nói "buýt BRT hoạt động có hiệu quả, đã giúp giảm ùn tắc giao thông".

Doanh thu của tuyến BRT được đánh giá tốt so với các tuyến xe buýt thường, nhưng tỷ lệ trợ giá có xu hướng ngày càng tăng. Theo đó, năm 2017 doanh thu tuyến BRT đạt 25 tỷ đồng, năm 2018 tăng lên 27,5 tỷ đồng, năm 2019 gần 25 tỷ đồng. Tỷ lệ trợ giá từ hơn 26% năm 2016 lên trên 36% năm 2019 và năm 2021 là trên 65%.

Hà Nội cho rằng BRT còn một số bất cập như bị lấn làn ưu tiên, một số đoạn chạy chung các phương tiện khác làm ảnh hưởng tốc độ, một số nhà chờ chưa được tiếp cận bằng cầu đi bộ, chưa có hệ thống vé điện tử... Dù vậy, tuyến BRT đã giúp giảm ùn tắc giao thông, xe cá nhân ra vào nội đô, giảm chi phí đi lại cho hành khách, chất lượng phục vụ tốt, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đối với các khu vực tuyến BRT đi qua.

Tuy nhiên, trước đó cử tri cho rằng sau 5 năm hoạt động, dự án tuyến buýt nhanh BRT Kim Mã - Yên Nghĩa vẫn không đạt kỳ vọng. Cử tri kiến nghị cần đánh giá lại một cách khách quan về tính hiệu quả dự án BRT này.

Tuyến buýt nhanh BRT Kim Mã - Yên Nghĩa được phê duyệt từ năm 2007 với tổng vốn đầu tư 55 triệu USD, tương đương 1.100 tỷ đồng. Với tổng chiều dài trên 14 km, tuyến buýt có lộ trình từ Yên Nghĩa - Ba La - Lê Trọng Tấn - Tố Hữu - Lê Văn Lương - Láng Hạ - Giảng Võ đến bến xe Kim Mã. Trong quá trình vận hành, khai thác nhiều chuyên gia giao thông khuyến nghị cần xem xét lại tính hiệu quả của dự án này, đồng thời không đồng tình nếu tiếp tục xây dựng các tuyến BRT mới.

Phải nhấn mạnh rằng, ở các khu đô thị (đặc biệt là Hà Nội và TP. HCM) giao thông công cộng có tác dụng giúp kéo giảm tình trạng ùn tắc, giảm ô nhiêm môi trường, nâng cao môi trường sống cho người dân. Tuy nhiên, việc xây dựng, phát triển loại hình phương tiện công cộng cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng theo đặc thù riêng để vừa tránh gây lãng phí vừa mang lại hiệu quả cao.

Thanh Bình