Triển khai các giải pháp ứng phó hiệu quả biến đổi khí hậu

TMO - An Giang là một trong những địa phương chịu ảnh hưởng lớn của hầu hết các loại hình thiên tai, biến đổi khí hậu. Thực tiễn này đã gây không ít khó khăn cho công tác phòng, chống thiên tai của tỉnh. Với nhiều nỗ lực, trong những năm qua, tỉnh đã đẩy mạnh phòng ngừa, ứng phó, nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu để phát triển bền vững.

Năm 2024, khi trạng thái El Nino kéo dài và chuyển sang La Nina khiến diễn biến thời tiết càng phức tạp, nhất là sau những đợt nắng nóng với nhiệt độ cao kỷ lục, tình hình mưa bão, giông lốc trên địa bàn tỉnh An Giang diễn biến nguy hiểm, khó lường hơn, đòi hỏi sự chủ động trong công tác ứng phó.

Cùng với việc triển khai kế hoạch phòng, chống thiên tai, tăng cường truyền thông, diễn tập nhằm nâng cao ý thức, kỹ năng phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai trong cộng đồng, tỉnh An Giang đã triển khai nhiều hoạt động hưởng ứng Tuần lễ quốc gia phòng, chống thiên tai năm 2024, với chủ đề “Hành động sớm - Chủ động trước thiên tai”.

Là tỉnh đầu nguồn Đồng bằng sông Cửu Long với hệ thống sông, kênh, rạch chằng chịt, trong đó nhiều đoạn sông cong có nền đất yếu, dễ bị xâm thực, nhiều khu vực trên địa bàn An Giang liên tục xảy ra sạt lở đất bờ sông, kênh, rạch cả về quy mô, tần suất khi đang vào cao điểm mùa mưa.

Tuy nhiên, theo Sở TN&MT tỉnh An Giang, mùa khô năm 2023 - 2024, tổng lượng mưa đo được ở một số huyện, thị xã, thành phố thấp hơn so với trung bình nhiều năm. Cộng với đó là lưu lượng nguồn nước trên thượng nguồn sông Mê Công đổ về thấp khiến cho mực nước ở các sông, kênh rạch hạ thấp, đặc biệt là tại các huyện như Tri Tôn, Thoại Sơn, Tịnh Biên.

Điều này gây khó khăn cho người dân trong việc lấy nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cũng như sinh hoạt hàng ngày. Không chỉ thế, mặc dù không tiếp giáp với biển, tỉnh An Giang có thời điểm nước mặn đã xâm nhập vào một số tuyến sông, kênh rạch. Đơn cử như từ tháng 2 đến tháng 5/2024, nước mặn từ biển Tây xâm nhập vào khu vực giáp ranh giữa tỉnh An Giang và Kiên Giang, có thời điểm độ mặn đo được trên một số đoạn kênh, rạch thuộc các huyện Thoại Sơn và Tri Tôn dao động từ 0.1 đến 0.3‰. Ngoài ra, các hiện tượng dông lốc, sạt lở đất cũng đã và đang diễn ra ngày càng thường xuyên hơn trên địa bàn.

Theo thống kê của ngành chức năng tỉnh An Giang, năm 2022 trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 68 vụ sạt lở; năm 2023 xảy ra 136 vụ sạt lở và trong 9 tháng đầu năm 2024 đã xảy ra hơn 32 vụ sạt lở bờ sông, kênh rạch. Các vụ sạt lở đất đã gây thiệt hại nghiêm trọng đối với cơ sở hạ tầng của nhà nước, đất đai, nhà cửa, hoa màu của người dân địa phương. Lãnh đạo Sở TN&MT tỉnh An Giang nhận định, các hiện tượng cực đoan của biến đổi khí hậu (BĐKH) như hạn hán, xâm nhập mặn, sạt lở, dông lốc đang diễn ra ngày càng thường xuyên hơn trên địa bàn tỉnh An Giang và gây ảnh hưởng đến hầu hết các ngành, lĩnh vực.

Trong đó, nghiêm trọng nhất là ngành nông nghiệp. Nông nghiệp là ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất trong nền kinh tế của tỉnh An Giang, nhưng do thời tiết, nguồn nước thay đổi thất thường thời gian qua đã làm cho trồng trọt, nuôi trồng thủy sản của người dân gặp rất nhiều khó khăn. Năng suất, chất lượng cây trồng giảm, từ đó ảnh hưởng đến sự đóng góp của ngành Nông nghiệp đối với nền kinh tế của tỉnh. Trong thời gian tới, theo Lãnh đạo Sở TN&MT tỉnh An Giang, để ứng phó hiệu quả với BĐKH phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội ngày càng ổn định, bền vững, tỉnh An Giang sẽ tập trung tổ chức thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn, sạt lở đất.

Sạt lở đất, bờ sông đã gây thiệt hại lớn đến tài sản của người dân tỉnh An Giang. (Ảnh minh hoạ: HG). 

Cụ thể, tỉnh An Giang đã hỗ trợ nông dân thực hiện các biện pháp canh tác thích ứng với BĐKH, đồng thời xác định là nhiệm vụ thiết yếu, nhằm hướng đến mục tiêu sản xuất bền vững, tiếp tục khẳng định vai trò của ngành nông nghiệp trong tương lai.

Theo Lãnh đạo Hội Nông dân tỉnh An Giang, canh tác thích ứng BĐKH là nhu cầu thiết yếu, giúp người nông dân hạn chế tác hại từ hiện tượng bất lợi của thời tiết, nâng cao năng suất, chất lượng nông sản. Do đó, việc đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nông dân đóng vai trò then chốt, giúp họ hiểu đúng, hiểu đủ về lợi ích từ việc tuân thủ các giải pháp canh tác thích ứng BĐKH.

Hiện nay, các ngành chức năng tỉnh An Giang đang đẩy mạnh tuyên truyền giúp người dân nắm bắt kịp thời tình hình hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, nhất là thời điểm mùa khô 2024 - 2025 để có các giải pháp ứng phó hiệu quả; tiếp tục hỗ trợ, hướng dẫn người dân chuyển đổi khoảng 35.000 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng rau, màu và cây ăn trái vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn và vừa thích ứng với BĐKH. Cùng với đó, tỉnh An Giang sẽ tiếp tục phối hợp với tỉnh Kiên Giang vận hành hiệu quả hệ thống thủy lợi vùng Tứ giác Long Xuyên.

Đặc biệt là các cống vùng ven biển phục vụ ngăn mặn, trữ ngọt, đảm bảo đủ nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cho các hộ dân thuộc huyện Tri Tôn và Thoại Sơn. Đồng thời, triển khai xây dựng hệ thống thủy lợi vùng cao thích ứng BĐKH phục vụ tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp cho người dân huyện Tri Tôn, Tịnh Biên với 3 hồ chứa nước. Tổng kinh phí đầu tư giai đoạn 1 khoảng 367 tỷ đồng. Bên cạnh đó, tỉnh An Giang sẽ lập phương án hạn chế khai thác nước dưới đất; thực hiện phương án khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước, phòng, chống khắc phục hậu quả tác hại do nước gây ra theo Quy hoạch tỉnh An Giang thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đồng thời huy động các nguồn lực thực hiện đề án hiện đại hóa hệ thống thủy lợi phục vụ chuyển đổi và phát triển nông nghiệp bền vững; tổng kiểm kê tài nguyên nước; công bố các vùng nước bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt; hạn chế khai thác nước dưới đất để bảo vệ tầng chứa nước, phòng tránh nguy cơ sụt lún, sạt lở đất. Để nâng cao năng lực ứng phó BĐKH, hiện nay, tỉnh An Giang cũng đang đề xuất với các Bộ, ngành Trung ương xem xét bố trí nguồn vốn để thực hiện Dự án Chống chịu khí hậu và chuyển đổi tổng hợp Vùng Đồng bằng sông Cửu Long (MERIT - WB11) tỉnh An Giang.

Dự án này có nhiều hợp phần, trong đó, tập trung các giải pháp cải thiện hạ tầng thủy lợi trữ lũ tự nhiên trong các đê bao, bờ bao để phục vụ chuyển đổi sản xuất thích ứng với điều kiện của BĐKH.

Trong thời gian tới, các cấp, ngành trong tỉnh An Giang sẽ tiếp tục tăng cường phối hợp, tích cực triển khai các chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh ủy, UBND tỉnh liên quan đến mọi lĩnh vực nhằm thích ứng với BĐKH. Đồng thời, tiếp tục hỗ trợ kiến thức, kỹ thuật, nguồn vốn… giúp nông dân và toàn thể người dân ý thức được tầm quan trọng của việc chủ động, thích ứng với BĐKH để phát triển kinh tế-xã hội theo hướng bền vững.

Hồng Thanh