Tổng Bí thư Tô Lâm sẽ thăm Liên bang Nga, dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng tại Nga

TMO - Trong năm 2024, trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Nga đạt 4,58 tỷ USD, tăng 26,1% so với năm 2023. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Nga đạt 2,34 tỷ USD, tăng 34%; nhập khẩu từ Nga về Việt Nam đạt 2,25 tỷ USD, tăng 18,9%.

Nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Kazakhstan Kassym-Jormat Tokayev, Tổng thống Cộng hòa Azerbaijan Ilham Aliyev, Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin và Tổng thống Cộng hoà Belarus (Bê-la-rút) Aleksandr Lukashenko, Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sẽ thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Kazakhstan, thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Azerbaijan, thăm chính thức Liên bang Nga và dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus từ ngày 5 đến ngày 12/5/2025.

Tổng Bí thư Tô Lâm

Việt Nam - Nga

Việt Nam và Nga thiết lập quan hệ ngoại giao tháng 1/1950. Tháng 3/2001, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Nga Vladimir Putin, hai bên đã ký kết Tuyên bố chung về quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Nga (Nga là nước đầu tiên mà Việt Nam ký tuyên bố xác lập quan hệ đối tác chiến lược). Tuyên bố chung xác định khuôn khổ pháp lý mới cho hợp tác Việt Nam - Nga trong thế kỷ XXI. Hai nước cũng ký kết thỏa thuận mở rộng hợp tác trên những lĩnh vực mà hai bên có lợi thế và tiềm năng, như dầu khí, năng lượng điện, công nghiệp, kinh tế - thương mại, lao động, du lịch, nghề cá và các ngành, nghề khác; nhất trí tăng cường phối hợp hành động trong các lĩnh vực tiêu chuẩn hóa, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai…

Trên cơ sở những kết quả đạt được trong giai đoạn 2004 - 2011, hai nước quyết định nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện nhân chuyến thăm Nga của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (tháng 7/2012). Việc hai nước nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện không chỉ phản ánh một mối quan hệ chặt chẽ được xây dựng và thúc đẩy trong nhiều thập niên, mà còn thể hiện mong muốn và quyết tâm của hai bên đưa quan hệ song phương phát triển vượt bậc hơn, sâu rộng hơn với một tầm nhìn lâu dài, vững chắc. Thực tiễn đã chứng minh quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Nga tạo nền tảng quan trọng để hai nước triển khai những bước đi cụ thể, đa dạng về hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Về chính trị - ngoại giao, sự tin cậy chính trị và hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước ngày càng được củng cố thông qua các chuyến thăm các cấp, nhất là cấp cao trên tất cả các kênh và các lĩnh vực, từ kênh Đảng, Chính phủ, Quốc hội đến hợp tác giữa các địa phương và đối ngoại nhân dân, cũng như thông qua các cơ chế tham vấn, đối thoại chiến lược thường niên. Các chuyến thăm cấp cao được hai nước thực hiện tạo ra những chuyển biến quan trọng trên các lĩnh vực từ ngoại giao, quốc phòng - an ninh, đến kinh tế, thương mại, đầu tư, khoa học, giáo dục, giao lưu nhân dân.

Cùng với trao đổi đoàn cấp cao và các cấp, hai bên duy trì nhiều cơ chế phối hợp và đối thoại, như Đối thoại chiến lược ngoại giao - quốc phòng - an ninh cấp Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Đối thoại chiến lược quốc phòng cấp thứ trưởng... Lãnh đạo hai nước thảo luận, phối hợp tham vấn lẫn nhau đối với nhiều vấn đề chính trị - an ninh quốc tế mà hai bên cùng quan tâm thông qua các cuộc gặp chính thức tại mỗi nước và bên lề các hội nghị, diễn đàn, các tổ chức quốc tế. Hai nước phối hợp chặt chẽ và luôn ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn quốc tế, trong đó có Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Liên minh Nghị viện thế giới (IPU). Tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói chung và Đông Nam Á nói riêng, Việt Nam ủng hộ Nga tham gia các thể chế kinh tế và an ninh đa phương lớn của khu vực, bao gồm cả các khuôn khổ, như Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Hội nghị thượng đỉnh Á - Âu (ASEM) và các cơ chế do Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) dẫn dắt, như Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Diễn đàn Hội nghị phối hợp hành động và các biện pháp xây dựng lòng tin ở châu Á (CICA), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+),…

Trên lĩnh vực kinh tế - thương mại - đầu tư, mặc dù chịu tác động từ những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và khu vực, nhưng hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư luôn được hai bên tích cực thúc đẩy. Cơ chế Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Nga về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học - kỹ thuật tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong điều phối hợp tác song phương với 25 khóa họp đã được tiến hành.

Về thương mại, Nga hiện là thị trường lớn nhất của Việt Nam trong Liên minh kinh tế Á - Âu (EAEU), chiếm 81% tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của Việt Nam với EAEU. Năm 2024, trao đổi thương mại giữa hai nước đạt 4,58 tỷ USD, tăng 26,1% so với năm 2023. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Nga đạt 2,34 tỷ USD, tăng 34%; nhập khẩu từ Nga về Việt Nam đạt 2,25 tỷ USD, tăng 18,9%.

Về đầu tư, hai bên tiếp tục triển khai nhiều dự án đầu tư ở cả hai nước. Nga hiện có 194 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam với tổng số vốn đầu tư đăng ký đạt khoảng 989 triệu USD, tập trung vào các ngành, lĩnh vực, như khai khoáng; dịch vụ lưu trú và ăn uống; công nghiệp chế biến, chế tạo… Việt Nam có 16 dự án FDI sang Nga với tổng số vốn đăng ký đạt hơn 1,6 tỷ USD, xếp thứ 4/81 quốc gia và vùng lãnh thổ Việt Nam có đầu tư, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực khai khoáng, công nghiệp, kinh doanh bất động sản.

Hợp tác năng lượng - dầu khí là điểm nhấn quan trọng trong hợp tác kinh tế - đầu tư giữa hai nước, không chỉ diễn ra trong lĩnh vực thăm dò, khai thác dầu khí, mà còn mở rộng sang các lĩnh vực triển vọng khác, như xây dựng nhà máy điện khí, cung cấp khí thiên nhiên hóa lỏng, xây dựng hạ tầng và phát triển năng lượng tái tạo, sản xuất nhiên liệu động cơ. Bên cạnh việc tiếp tục hợp tác trong khuôn khổ Liên doanh Vietsovpetro đến năm 2030, các tập đoàn dầu khí lớn của Nga, như Gazprom và Zarubezneft đang triển khai nhiều dự án tại thềm lục địa Việt Nam. Tại Nga, Liên doanh Rusvietpetro đang triển khai dự án khai thác dầu khí tại Khu tự trị Nenetski. 

Hợp tác trên các lĩnh vực giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ tiếp tục được đẩy mạnh, mang lại nhiều kết quả tích cực. Về giáo dục - đào tạo, trong những năm qua, Nga cấp cho Việt Nam nhiều học bổng với khoảng 1.000 suất/năm cho các cấp đào tạo cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ ở các chuyên ngành khác nhau. Hợp tác song phương trong lĩnh vực khoa học - công nghệ phát triển khá năng động, trở thành một trong những trụ cột của quan hệ Việt Nam - Nga.

Điểm sáng nổi bật của sự hợp tác hiệu quả giữa Việt Nam và Nga trong lĩnh vực này là Trung tâm Nhiệt đới Việt Nam - Nga - cơ sở nghiên cứu khoa học - công nghệ hỗn hợp đa ngành về nhiệt đới - được triển khai theo hướng kết hợp nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng, đáp ứng lợi ích của cả hai nước và phục vụ các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Đây là cơ sở đóng góp không nhỏ vào việc củng cố, phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống, Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Nga. Hai nước cũng xúc tiến việc thành lập Trung tâm Khoa học và Công nghệ hạt nhân tại Việt Nam với số vốn đầu tư 350 triệu USD. Đây là một dự án lớn, một biểu tượng mới của sự hợp tác đi vào chiều sâu trong quan hệ Việt Nam - Nga. 

Hoạt động giao lưu nhân dân là một nét nổi bật trong mối quan hệ gắn bó, gần gũi giữa hai dân tộc. Nhiều hoạt động giao lưu văn hóa - nghệ thuật giữa hai nước diễn ra thường niên và luân phiên, để lại những ấn tượng và dư âm tốt đẹp trong lòng nhân dân hai nước. Hội Hữu nghị Việt Nam - Nga và Hội Hữu nghị Nga - Việt Nam có nhiều hoạt động năng động, hiệu quả, qua đó góp phần bồi đắp tình cảm, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, giới thiệu thông tin, quảng bá về sự phát triển của hai đất nước và mối quan hệ hữu nghị, truyền thống tốt đẹp Việt Nam - Nga, tiếp tục đóng vai trò cầu nối thúc đẩy giao lưu nhân dân cũng như hợp tác trên các lĩnh vực. Hằng năm, nhiều sự kiện có ý nghĩa quan trọng được hai bên phối hợp tổ chức càng làm tăng thêm mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa hai nước. Với khoảng gần 80.000 người, cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống, lao động và học tập tại Nga ngày càng phát huy vai trò kết nối hai nền văn hóa Việt Nam - Nga.

LÊ HÙNG