Thiếu vật liệu, nhiều dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam chậm tiến độ

TMO - Bộ Giao thông Vận tải đề nghị các địa phương khẩn trương thực hiện các thủ tục về mỏ vật liệu xây dựng thông thường và nâng công suất khai thác nhằm đáp ứng nguồn vật liệu thi công cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2.

Hiện nay, toàn bộ 12 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021 – 2025 đều đã khởi công được hơn nửa năm nhưng do thiếu vật liệu nên tiến độ triển khai các dự án bị ảnh hưởng lớn. Cụ thể, theo tính toán tổng nhu cầu vật liệu cho những gói thầu này là gần 46 triệu m3 đất đắp, 9,04 triệu m3 cát và 17,37 triệu m3 đá. Đây là khối lượng rất lớn, nếu không có sự vào cuộc của địa phương rất khó khơi thông được nguồn đất đắp này.

Bên cạnh đó, những gói thầu An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long…, dù mặt bằng đã được bàn giao cho đơn vị thi công nhưng nhiều mũi thi công khác buộc phải làm việc cầm chừng do thiếu đất đắp nền. Điển hình là cao tốc Quy Nhơn - Chí Thạnh. Ngay sau khi khởi công, các nhà thầu đã huy động tối đa phương tiện, nhân lực thi công song do vấn đề thiếu hụt vật liệu, chủ yếu là đất đắp nền nên nhà thầu buộc phải hoạt động cầm chừng.

Thiếu vật liệu, nhiều dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam chậm tiến độ. Ảnh: TH. 

Trước những khó khăn về cấp phép mỏ và vật liệu phục vụ thi công cao tốc Bắc - Nam, vừa qua, Bộ GTVT đã thành lập 2 Tổ công tác kiểm tra, làm việc với các tỉnh, thành phố để kịp thời xử lý các vướng mắc liên quan đến khai thác, cung ứng vật liệu xây dựng thông thường Dự án xây dựng công trình đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 (giai đoạn 2).

Trong thời gian qua, với sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Bộ GTVT và các bộ, ban, ngành liên quan cùng sự vào cuộc tích cực của các địa phương, bài toán thiếu vật liệu làm cao tốc đã được tháo gỡ đáng kể. Tuy nhiên, việc triển khai còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu. Hiện, các địa phương mới xác nhận bản đăng ký của 42/69 mỏ các nhà thầu trình. Trong số 42 mỏ được xác nhận bản đăng ký, các nhà thầu mới khai thác được 15 mỏ.

Còn 27 mỏ đã trình các cơ quan nhưng chưa được chấp thuận. Trong đó, Quảng Bình có 3 mỏ đất, Quảng Trị có 5 mỏ đất, Quảng Ngãi 8 mỏ đất và 2 mỏ cát, Bình Định 4 mỏ đất và 2 mỏ cát, Phú Yên có 1 mỏ đất (mới trình) và 1 mỏ cát, Khánh Hòa 1 mỏ đất. Các mỏ chưa khai thác, chưa xác nhận bản đăng ký chủ yếu do việc thương thảo với chủ sở hữu đất về giá chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn; một số mỏ phải thực hiện các thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng, mục đích sử dụng đất. 

Ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, theo Bộ GTVT, tỉnh An Giang đã quyết định bố trí 1,1 triệu m3 cát cho dự án Cần Thơ - Cà Mau từ 4 mỏ đang khai thác nhưng đến nay, các nhà thầu mới ký hợp đồng được 2/4 mỏ, còn 2 mỏ chưa ký hợp đồng. Về 2 mỏ đã ký hợp đồng, việc cung cấp cát còn hạn chế, chưa đáp ứng kế hoạch, từ cuối tháng 7/2023 đến nay, đã tạm dừng hoạt động (1 mỏ tỉnh thu hồi giấy phép, 1 mỏ doanh nghiệp khai thác bị khởi tố, điều tra). Đối với 2 mỏ chưa ký hợp đồng, 1 mỏ tỉnh đã thu hồi giấy phép, 1 mỏ chưa thể cung cấp do đang điều chỉnh phương án đảm bảo giao thông thuỷ.

Bộ GTVT đề nghị các địa phương khẩn trương thực hiện các thủ tục về mỏ vật liệu xây dựng thông thường, nâng công suất khai thác đáp ứng nguồn vật liệu thi công cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2. 

Tại tỉnh Vĩnh Long, nhu cầu vật liệu cát cần bố trí phục vụ dự án khoảng 5 mỏ để đáp ứng trữ lượng 5 triệu m3. Hiện nay, địa phương mới giao 2 mỏ cho các nhà thầu nhưng chưa hoàn thành thủ tục để khai thác, chưa có chủ trương giao nhà thầu 3 mỏ còn lại. Tỉnh Đồng Tháp dự kiến tăng công suất mỏ đang khai thác để tiếp tục bố trí cho dự án 0,5 triệu m3, song, hiện tại chưa hoàn thành thủ tục. Với 6 mỏ đã cấp cho các nhà thầu, việc triển khai các thủ tục để khai thác chưa hoàn thành nên chưa thể khai thác được.

Nhằm đáp ứng nhu cầu vật liệu, bảo đảm tiến độ triển khai cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 theo đúng lộ trình đề ra, Bộ Giao thông Vận tải đề nghị các địa phương khẩn trương thực hiện các thủ tục về mỏ vật liệu xây dựng thông thường theo hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường, thành lập các tổ công tác thỏa thuận với các chủ sở hữu về giá chuyển nhượng, thuê đất bảo đảm phù hợp với mặt bằng giá bồi thường của nhà nước quy định; có chế tài để xử lý các trường hợp cố tình nâng giá, "ép giá", đầu cơ đất khu vực mỏ. 

Đối với 27 mỏ đã được địa phương xác nhận bản đăng ký, cần hoàn thành thủ tục để khai thác trong tháng 8/2023 và phấn đấu khai thác được 27 mỏ đã trình địa phương xác nhận bản đăng ký trong tháng 9/2023. Riêng với tỉnh An Giang, Bộ GTVT đề nghị bố trí các mỏ đang khai thác khác thay thế các mỏ đã tạm dừng để bảo đảm cung cấp đủ 1,1 triệu m3 cát trong tháng 9/2023; hoàn thiện các thủ tục để cung cấp 2,2 triệu m3 cát còn lại từ tháng 10/2023, bảo đảm cung cấp đủ 3,3 triệu m3 cát cho dự án Cần Thơ - Cà Mau trong năm 2023. 

Bộ Giao thông vận tải đề nghị tỉnh Vĩnh Long cần xem xét đẩy nhanh các thủ tục để các nhà thầu khai thác 2 mỏ đã giao trong tháng 9/2023, sớm có chủ trương giao 3 mỏ còn lại cho nhà thầu dự án Cần Thơ - Cà Mau trong tháng 8/2023 để triển khai các thủ tục khai thác (từ khi giao đến khi khai thác cần khoảng 3 - 4 tháng). Tỉnh Đồng Tháp cũng cần sớm hoàn thiện thủ tục để tiếp tục cung cấp 0,5 triệu m3 từ các mỏ đang khai thác cho dự án Cần Thơ - Cà Mau trong tháng 8/2023, đẩy nhanh thủ tục để các nhà thầu khai thác 6 mỏ đã giao trong tháng 9/2023. 

Theo tính toán của Bộ Giao thông vận tải, các dự án thành phần đường bộ cao tốc Bắc - Nam giao đoạn 2021-2025 (giai đoạn 2) đoạn từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa cần hơn 47 triệu m3 đất, 17 triệu m3 đá và gần 9,7 triệu m3 cát. Với các dự án thành phần đoạn Cần Thơ - Cà Mau, nhu cầu vật liệu đá khoảng gần 1,4 triệu m3, vật liệu đất đắp khoảng 1,7 triệu m3 và hơn 18 triệu m3 cát đắp.

P. T