Tháo “nút thắt” để phát triển hạ tầng giao thông cho khu vực ĐBSCL

TMO – Cho đến nay, Chính phủ đã bố trí được khoảng 480.000 tỷ đồng vốn ngân sách Nhà nước cho phát triển hạ tầng giao thông, cao gấp 3 lần so với nhiệm kỳ trước, từ nhiều nguồn gồm đầu tư công, chương trình phục hồi và phát triển, nguồn tăng thu, tiết kiệm chi, từ ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương.

Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là khu vực có vị trí, vai trò hết sức quan trọng, chiến lược, giàu truyền thống văn hóa, lịch sử, cách mạng; là vùng đất rất trù phú, giàu tiềm năng, nhưng cũng là khu vực chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu trên cả nước. Mặt khác, do hạn chế về hạ tầng, chi phí logistics cho hàng hóa, nông sản khu vực ĐBSCL tăng cao, do đó, việc phát triển hạ tầng giao thông, trong đó có các tuyến cao tốc sẽ giúp vận chuyển hàng hóa, con người, giảm chi phí, nâng cao sức cạnh tranh cho hàng hóa, nông sản, giúp người nông dân thoát nghèo và làm giàu; mở ra không gian phát triển mới, các khu đô thị, công nghiệp, dịch vụ; tạo công ăn việc làm để người dân được học tập, làm việc theo tinh thần "ly nông bất ly hương".

Cầu Rạch Miễu qua sông Tiền (nối hai tỉnh Tiền Giang với Bến Tre)

Trong chuyến công tác làm việc tại TP Cần Thơ vào tháng 5/2021, Thủ tướng Chính phủ khẳng định quyết tâm xây dựng các tuyến cao tốc. Đến nay, sau gần 2 năm đã biến quyết tâm thành hành động, có các quy hoạch, kế hoạch rất rõ ràng, bố trí được kinh phí, xây dựng các dự án được các cấp có thẩm quyền thông qua và đang triển khai rất quyết liệt. Với đột phá về hạ tầng giao thông và đột phá về nhân lực, do đó khu vực ĐBSCL sẽ phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Việc thúc đẩy các dự án hạ tầng giao thông cũng giúp đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, một trong những động lực phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Khẳng định công tác giải phóng mặt bằng có ý nghĩa quyết định tới tiến độ các dự án, nhưng cũng là vấn đề nan giải nhất với các dự án hạ tầng chiến lược, Thủ tướng Chính phủ đề nghị Bí thư Tỉnh ủy các tỉnh làm trưởng ban chỉ đạo về giải phóng mặt bằng, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tập trung giải phóng mặt bằng, nhanh chóng ổn định cuộc sống người dân bị ảnh hưởng và làm tốt công tác tuyên truyền, vận động để "thông" tư tưởng người dân, nếu còn vướng mắc thì đối thoại, không để mất trật tự, an toàn xã hội. Đặc biệt, cần quan tâm sinh kế người dân, hạ tầng y tế, giáo dục, văn hóa, cây xanh... tại các khu tái định, bảo đảm nơi ở mới của người dân tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ và nhân cơ hội này tiến hành tái cơ cấu các khu dân cư ngày càng khang trang, sạch đẹp.  

Thủ tướng yêu cầu các thủ tục lựa chọn nhà thầu phải tuân thủ các quy định của pháp luật, bảo đảm công khai, minh bạch, không chia nhỏ các gói thầu, chống lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm. Các cơ quan tư vấn phải làm đúng quy trình, quy định, với tư duy đổi mới, tầm nhìn dài hạn, tinh thần là tập trung nguồn lực để làm cao tốc ra cao tốc, làm tới đâu dứt điểm tới đó, tránh vừa làm xong đã phải làm lại dẫn tới lãng phí nguồn lực, thời gian. Các bên liên quan giải quyết nhanh các vướng mắc liên quan để tạo thuận lợi nhất cho nhà thầu tập trung nhân lực, phương tiện, tổ chức công việc khoa học, triển khai các dự án bảo đảm chất lượng, kỹ thuật, mỹ thuật, an toàn lao động, vệ sinh môi trường, không đội vốn bất hợp lý, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; đồng thời quan tâm đời sống công nhân, không ngừng cải tiến kỹ thuật, nâng cao trình độ nhân lực.

Đồng thời thực hiện nghiêm theo nghị quyết, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về nguyên vật liệu cho các dự án, tinh thần là cắt giảm tối đa khâu trung gian, tránh đội giá, giảm thời gian, thủ tục, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp. Kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh việc cấp các mỏ nguyên vật liệu, xử lý nghiêm các sai phạm, không để tình trạng tài nguyên là của đất nước, của nhân dân nhưng nhiều mỏ đất, đá… lại giao tư nhân quản lý và họ lợi dụng để "bắt chẹt", nâng giá, gây khan hiếm nguyên vật liệu, ảnh hưởng tới tiến độ dự án. Các địa phương tăng cường phối hợp, nếu địa phương nào không đủ nguyên vật liệu thì liên hệ với các địa phương khác để xử lý; Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các địa phương trong thứ tự ưu tiên cho các dự án. Các bộ khẩn trương nghiên cứu, đánh giá, thí điểm việc dùng cát biển cho các dự án cao tốc trên cơ sở khoa học.

Các dự án cao tốc đang được triển khai khẩn trương, quyết liệt, đồng bộ; các địa phương cần khẩn trương xây dựng các dự án xây dựng các tuyến kết nối, trình cấp có thẩm quyền quyết định và nhanh chóng triển khai. Thủ tướng cũng yêu cầu xây dựng các nút giao phù hợp để khai thác tốt nhất quỹ đất và không gian phát triển mới do các tuyến cao tốc tạo ra.

Lê Hùng