Tháo “nút thắt” để phát huy giá trị các khu bảo tồn biển, ven biển

TMO - Việt Nam là quốc gia biển, có nhiều tiềm năng, lợi thế từ biển, nằm trong vùng có tính đa dạng sinh học (ĐDSH) khá cao, xếp thứ 16 trong số các quốc gia có ĐDSH cao nhất trên thế giới với khoảng hơn 11.000 loài sinh vật đã được phát hiện.

Để quản lý các hệ sinh thái này, Việt Nam đang có 6 Ban quản lý riêng biệt về khu bảo tồn biển cùng với 5 Ban quản lý Vườn quốc gia có biển. Tuy nhiên các Ban quản lý này có những hình thức tổ chức khác nhau. Điều này dẫn đến một số bất cập nhưng có những nơi chưa đủ chức năng xử lý vi phạm, có những nơi còn chưa đủ thẩm quyền để tham mưu về công tác bảo tồn biển.

Theo các chuyên gia, dù có lợi thế về biển, hệ sinh thái, ĐDSH nhưng nhiều địa phương đang bị mâu thuẫn giữa phát triển kinh tế và công tác bảo tồn biển. Nhiều khu bảo tồn hiện nay vẫn trong tình trạng không tiền, không có thẩm quyền, không phương tiện, không cơ sở vật chất. Thực trạng này đã kéo dài nhiều năm nhưng vẫn chưa được quan tâm, xử lý dứt điểm. Ngoài ra, nhiều ý kiến cho rằng, việc thu phí hiện nay cũng gặp rất nhiều khó khăn do không có quy định của pháp luật. Trong khi đó, luật quy định chỉ có các khu vực được công nhận danh lam thắng cảnh mới được thực hiện thu phí.

Khu bảo tồn biển Cô Tô, đảo Trần. (Ảnh: K. Đảm)

Các chuyên gia khuyến nghị cần giải pháp đồng bộ về cơ chế, chính sách và các quy định pháp luật trong công tác quản lý khu bảo tồn biển, ven biển, thực hiện có hiệu quả Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển. Tạo hành lang pháp lý minh bạch, điều kiện thuận lợi để huy động các nguồn lực trong nước, ngoài nước đầu tư hạ tầng, phát triển khoa học công nghệ, nguồn nhân lực cho các khu bảo tồn biển phát triển bền vững. Các khu bảo tồn biển cũng cần được ban hành chính sách về việc thu phí tham quan tại các khu bảo tồn, chia sẻ doanh thu từ các hoạt động du lịch trong khu bảo tồn cho các ban quản lý khu bảo tồn.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến, khu bảo tồn biển giữ vai trò hết sức quan trọng trong việc duy trì, bảo tồn ĐDSH biển, bảo tồn các hệ sinh thái biển; bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, nét đẹp tự nhiên của biển; bảo tồn các loài thủy sản có giá trị khoa học, kinh tế; bảo vệ các dải đất ven biển, ven đảo chống xói lở bờ biển. Những điều đó góp phần quan trọng trong ứng phó biến đổi khí hậu, giảm nhẹ rủi ro do thiên tai đối với vùng ven bờ, ven đảo. Những khó khăn vướng mắc trên sẽ là cơ sở để Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tham mưu cho Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ, đầu tư các hạng mục hạ tầng thiết yếu của khu bảo tồn biển. 

Lê Hùng