Thái Nguyên: Tăng cường quản lý, khai thác hiệu quả công trình thủy lợi

TMO - Để tăng cường công tác quản lý Nhà nước và thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật trong quản lý, khai thác, bảo vệ công trình thủy lợi, TP. Thái Nguyên (tỉnh Thái Nguyên) đã có những văn bản, chỉ đạo cũng như triển khai đồng bộ các giải pháp tới các đơn vị liên quan đảm bảo vận hành hiệu quả công trình thuỷ lợi.

Thái Nguyên là tỉnh tập trung nhiều hồ, đập và hệ thống đê với khoảng 260 hồ chứa nước lớn, nhỏ với gần 530 đập dâng các loại, đứng thứ 5 của miền Bắc và đứng thứ 9 cả nước về số lượng hồ chứa, đập dâng. Toàn tỉnh có 7 tuyến đê các loại với tổng chiều dài khoảng 48km, thuộc 3 địa phương là thành phố Thái Nguyên, thành phố Phổ Yên và huyện Phú Bình. Chính vì vậy, công tác đảm bảo an toàn hệ thống đê điều, thủy lợi, luôn được tỉnh quan tâm, chủ động chuẩn bị từ xa.

Còn đối với riêng địa bàn TP. Thái Nguyên, thành phố hiện có 112 công trình thủy lợi, gồm 6 công trình do Công ty TNHH Một thành viên Khai thác thủy lợi Thái Nguyên quản lý, khai thác và 106 công trình do thành phố quản lý. Để khai thác và vận hành hiệu quả, UBND TP. Thái Nguyên đã giao cho các địa phương quản lý 106 công trình thủy lợi trên địa bàn. Trong số đó có 27 hồ chứa, 74 trạm bơm và 5 đập dâng. Các công trình hiện đang đáp ứng nước tưới cho khoảng 10.000ha mỗi năm (bao gồm cả diện tích lúa và chè).

Các xã, phường đã thành lập tổ thủy nông, mỗi tổ (với 3 thành viên) quản lý 1 công trình, điều tiết nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cho người. Hằng năm, UBND thành phố phối hợp tổ chức các lớp tập huấn kiến thức về quản lý, khai thác, bảo vệ công trình thủy lợi cho 100% cán bộ tổ thủy nông trên địa bàn. Đại diện Tổ thủy nông Trạm bơm Dộc Lầy, xã Phúc Xuân, cho biết, trạm bơm Dộc Lầy được xây dựng và đưa vào sử dụng hơn 10 năm nay, đáp ứng tốt nhu cầu nước tưới cho khoảng 10ha lúa, chè của bà con trong xóm.

Để phục vụ cho nhân dân tưới tiêu, Tổ đã phân chia nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên để trực bơm nước, đồng thời huy động bà con nạo vét kênh mương dẫn nước ra đồng ruộng khi vào mùa vụ. Vụ Xuân này, những diện tích người dân gieo cấy lúa đã được bơm đủ nước. Một số hộ đang tranh thủ bơm tưới cho diện tích chè chuẩn bị thu hái lứa đầu tiên của năm.

Lãnh đạo UBND xã Phúc Xuân, cho biết, trên địa bàn xã có 2 trạm bơm, gồm Dộc Lầy và Đồng Nội, đáp ứng tưới tiêu cho diện tích hơn 400ha cả 2 vụ. Bên cạnh công tác quản lý và vận hành khoa học, khi phát hiện công trình thủy lợi có hư hỏng, các tổ thủy nông đều báo cáo chính quyền địa phương để kiểm tra, đề xuất với UBND thành phố bố trí kinh phí sửa chữa, bảo trì. Năm 2024, tại Trạm bơm Dộc Lầy, UBND thành phố đã đầu tư xây dựng thêm bể chứa, với dung tích hơn 80m3, để nâng cao áp lực và lưu lượng nước từ nguồn, đảm bảo nguồn nước tưới tiêu kịp thời cho người dân. Để phát huy hiệu quả các công trình thủy lợi, UBND TP. Thái Nguyên chỉ đạo cơ quan chuyên môn, các địa phương thường xuyên kiểm tra, rà soát, phát hiện hư hỏng để kịp thời sửa chữa, với kinh phí bình quân khoảng 15 tỷ đồng mỗi năm.

Đồng thời chỉ đạo các địa phương nâng cao năng lực trong phòng chống thiên tai; quản lý chặt chẽ nguồn nước, sử dụng tiết kiệm, trữ nước ở các công trình, nhất là trong các ao, hồ để đảm bảo nguồn nước phục vụ cho sản xuất… Theo đại diện cơ quan chuyên môn TP. Thái Nguyên, hiện nay, các công trình thủy lợi trên địa bàn cơ bản đáp ứng nhu cầu tưới tiêu phục vụ sản xuất.

TP. Thái Nguyên chú trọng đầu tư, cải tạo các công trình thuỷ lợi. (Ảnh minh hoạ: ĐL). 

Điều này giúp nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp; 100% xã xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu đều đạt tiêu chí thủy lợi. Năm 2024, giá trị sản phẩm trên 1ha đất nông nghiệp trồng trọt trên địa bàn thành phố đạt 170 triệu đồng; sản lượng chè búp tươi đạt trên 23.200 tấn; giá trị sản xuất trên 1ha đất trồng chè kinh doanh đạt gần 1 tỷ đồng…

Để phát huy hiệu quả của hệ thống thuỷ lợi trên địa bàn toàn tỉnh Thái Nguyên, ngay từ sớm, UBND tỉnh Thái Nguyên đã chỉ đạo Công ty TNHH MTV Khai thác thuỷ lợi Thái Nguyên (đơn vị quản lý 40 hồ đập lớn) và 9 huyện, thành trong tỉnh thực hiện nghiêm quy trình vận hành, đảm bảo điều tiết nước phù hợp đặc biệt phải chủ động phòng lũ trong mùa mưa bão.

Riêng đối với công trình "đại thủy nông" hồ Núi Cốc đã có phương án vận hành theo đúng quy trình được Bộ Nông nghiệp và PTNT phê duyệt. Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các địa phương liên quan đến hồ Núi Cốc cần phải chủ động phương án 4 tại chỗ, tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện các trường hợp vi phạm, giải quyết và xử lý dứt điểm theo quy định. Chính quyền các địa phương tích cực rà soát, lập danh mục các công trình hư hỏng, xuống cấp có nguy cơ mất an toàn, các công trình hồ chứa nước để lập quy trình bảo trì và có kế hoạch tu bổ.

Ngoài ra, còn chủ động bố trí nguồn kinh phí ưu tiên xử lý các hồ chứa nước xung yếu, hồ chứa có lưu vực tập trung, dòng chảy nhanh… Đối với các địa phương có hệ thống đê dọc sông, đã và đang tăng cường xử lý vi phạm hành lang an toàn đê, nhất là tình trạng tập kết vật liệu quy mô lớn để xây dựng công trình trái phép trên mặt đê, trên bãi sông hoặc đổ phế thải lấn chiếm bãi sông, lòng sông gây cản trở thoát lũ.

Ngoài ra, còn tiến hành rà soát, tăng cường quản lý việc cấp phép xây dựng tại khu vực đê điều, trên cơ sở tuân thủ Luật Đê điều, quy hoạch phòng, chống lũ của các tuyến sông có đê. Đồng thời, phối hợp với cơ quan chức năng xử lý dứt điểm các hành vi lấn chiếm mặt đê, mái đê, hành lang bảo vệ đê gây ảnh hưởng đến an toàn đê điều và khả năng thoát lũ…

Trong thời gian tiếp theo, theo Quyết định số 3748/QĐ-BNN-TCTT của Bộ Nông nghiệp và PTNT về việc phê duyệt điều chỉnh, bổ sung quy hoạch đê điều trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, trên địa bàn tỉnh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 sẽ có tổng số 86,6 km đê từ cấp V- III (trong đó có 38,4 km đê thuộc thành phố Thái Nguyên đang trong giai đoạn lập dự án đầu tư xây dựng mới).

 Để thực hiện thành công Quy hoạch tỉnh nói chung và phương án phát triển thủy lợi nói riêng cần có hỗ trợ từ Chính phủ, các bộ ngành liên quan và sự chỉ đạo chặt chẽ của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh, sự phối hợp của các ban ngành và quá trình tổ chức thực hiện có hiệu quả ở các huyện, thị xã, thành phố thông qua các giải pháp: huy động nguồn vốn; cơ chế chính sách; tổ chức, quản lý, khai thác hiệu quả công trình; quản lý đầu tư xây dựng; áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật; tăng cường đào tạo nguồn nhân lực; tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra và tăng cường sự tham gia của cộng đồng…/.

Thuỳ Dương