Tăng cường quản lý hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông

TMO - Tỉnh Thanh Hóa kiên quyết xử lý và công khai xử lý trách nhiệm đối với cán bộ, người đứng đầu cơ quan, tổ chức có hành vi bao che, tiếp tay để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản cát, sỏi trái phép trên địa bàn quản lý.

Thanh Hóa có 2 sông lớn là sông Mã và sông Chu với trữ lượng khoáng sản cát lớn. Theo quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản, trên địa bàn tỉnh có khoảng 124 mỏ, điểm mỏ cát làm vật liệu xây dựng, với tổng diện tích 571 ha, trữ lượng khoảng 18 triệu m3. Hiện toàn tỉnh có 27 mỏ cát làm vật liệu xây dựng thông thường được cấp phép khai thác còn thời hạn. Tổng trữ lượng là trên 6,5 triệu m3; tổng công suất hằng năm là 562.012 m3. Việc cấp phép khai thác cát đã góp phần cung cấp kịp thời nguồn vật liệu phục vụ các công trình xây dựng, cơ sở hạ tầng trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là đối với một số dự án trọng điểm.

Tuy nhiên, trong quá trình khai thác vẫn còn những tổ chức, cá nhân chưa chấp hành đầy đủ các quy định pháp luật hiện hành. Việc khai thác ra ngoài vị trí mỏ được cấp; khai thác vượt công suất; quá trình vận chuyển làm ảnh hưởng đến môi trường, đường giao thông... có lúc, có nơi vẫn còn diễn ra. Đặc biệt, vẫn còn những trường hợp khai thác cát trái phép với quy mô nhỏ lẻ ở một số địa phương như Thọ Xuân, Thạch Thành...

Thời gian gần đây, tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa vẫn còn xảy ra hiện tượng khai thác khoáng sản cát, sỏi trái phép, gây sạt lở bờ sông, ảnh hưởng đến đời sống người dân trong khu vực; việc quản lý, giám sát, ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm chưa kịp thời; công tác thống kê sản lượng khoáng sản đã khai thác còn bất cập, có tình trạng tổ chức, cá nhân được cấp phép khai thác kê khai không trung thực sản lượng khoáng sản thực tế khai thác,…

Thời gian qua, tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa vẫn còn xảy ra hiện tượng khai thác khoáng sản cát, sỏi trái phép (Ảnh minh họa). 

Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng khai thác cát trái phép như nguồn cung về cát xây dựng từ các mỏ được cấp phép không đáp ứng nhu cầu thực tế dẫn đến tình trạng khan hiếm cát, đẩy giá cát lên cao. Việc quản lý các phương tiện (tàu, thuyền) trên sông còn hạn chế, chưa đăng ký, đăng kiểm, nhiều trường hợp người dân chài sử dụng thuyền là phương tiện sinh sống kết hợp việc vận chuyển cát, khai thác cát. Cùng với đó là một số đơn vị lợi dụng giấy phép được cấp để khai thác vượt ranh giới mỏ, do việc thảo phao (mốc giới mỏ) bị dịch chuyển do ảnh hưởng của mưa, bão, dòng chảy...

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, hằng năm Sở TN&MT, ngành chức năng của tỉnh đã tổ chức nhiều đợt kiểm tra hoạt động khai thác, tập kết cát của các tổ chức, cá nhân. Tính từ đầu năm 2023 đến nay, cơ quan chức năng của tỉnh đã kiểm tra đột xuất hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông đối với 15 mỏ cát được cấp phép trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở kết quả kiểm tra, Sở TN&MT đã có công văn yêu cầu các tổ chức, cá nhân được phép khai thác cát, sỏi lòng sông thực hiện các nghĩa vụ theo quy định có liên quan đến khai thác khoáng sản; khai thác tiết kiệm tài nguyên khoáng sản, bảo vệ môi trường trong và sau khi khai thác, không khai thác khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở bờ sông, ảnh hưởng đến dòng chảy... 

Ngành chức năng tỉnh chú trọng công tác quy hoạch, cấp phép thăm dò, khai thác cát, sỏi lòng sông. 

Để đảm bảo cung cấp nguồn vật liệu xây dựng cho các công trình, dự án đang và sẽ triển khai trên địa bàn tỉnh; đồng thời tăng cường công tác quản lý Nhà nước trong hoạt động khai thác khoáng sản cát, sỏi lòng sông theo chỉ đạo của Bộ Tài nguyên và Mội trường tại Công văn số 8797/BTNMT-KSVN ngày 16/10/2023. Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa yêu cầu các sở, ngành, đơn vị có liên quan nghiêm túc triển khai thực hiện một số nhiệm vụ. 

Sở Tài nguyên và Môi trường: Chủ trì, phối hợp với các ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố và các đơn vị liên quan kiểm tra về yêu cầu đối với bến, bãi tập kết cát, sỏi lòng sông, việc lắp đặt trạm cân, camera để giám sát khối lượng cát, sỏi, mua - bán tại bến bãi; căn cứ quy định của pháp luật, chức năng, nhiệm vụ và chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh tại các văn bản có liên quan, để hướng dẫn các tổ chức, doanh nghiệp thực hiện theo quy định và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm (nếu có) theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật; báo cáo kết quả thực hiện với Chủ tịch UBND tỉnh trước ngày 15/02/2024.

Tổng hợp rà soát số liệu về công tác quản lý khoáng sản cát, sỏi lòng sông (công tác quy hoạch, cấp phép thăm dò, khai thác; tài nguyên trữ lượng đã cấp/đã khai thác/trữ lượng còn lại; công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, kiến nghị các biện pháp quản lý tiếp theo, báo cáo về Bộ Tài nguyên và Môi trường (qua Cục Khoáng sản Việt Nam) và UBND tỉnh trước ngày 15/02/2024. Rà soát các Giấy phép khai thác khoáng sản đã hết hạn khai thác để yêu cầu đóng cửa mỏ và cải tạo phục hồi môi trường theo quy định; trường hợp cố tình chậm chễ thực hiện các thủ tục đóng cửa mỏ, cải tạo phục hồi môi trường phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật; báo cáo kết quả thực hiện và tham mưu, đề xuất những nội dung vượt thẩm quyền với Chủ tịch UBND tỉnh trước ngày 20/01/2024.

UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả trong việc bảo vệ khoáng sản chưa khai thác theo chỉ đạo của UBND tỉnh tại Quyết định số 1206/QĐ-UBND ngày 06/4/2018, Quyết định số 1285/QĐ-UBND ngày 19/4/2021 và các văn bản có liên quan. Kiểm tra, giám sát về thời gian được phép khai thác, việc thực hiện các quy định pháp luật trong báo cáo đánh giá tác động/cam kết bảo vệ môi trường của hoạt động khai thác đến việc bảo đảm sự ổn định của bờ sông, các vùng đất ven sông; bảo đảm sự lưu thông dòng chảy, khả năng tiêu, thoát lũ, xói lòng dẫn, xói lở bờ, bãi sông, suy giảm mực nước sông trong mùa cạn, bảo tồn các hệ sinh thái liên quan.

Thường xuyên tuần tra, kiểm soát, theo dõi diễn biến sạt lở bờ, bãi sông (đặc biệt trên các tuyến Sông Mã và Sông Chu) và phối hợp với các sở, ban, ngành, đơn vị liên quan để có biện pháp khắc phục tạm thời (nếu có) đảm bảo theo quy định và báo cáo về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để xem xét, tổng hợp, tham mưu, đề xuất giải quyết theo quy định. Kiên quyết xử lý và công khai xử lý trách nhiệm đối với cán bộ, người đứng đầu cơ quan, tổ chức có hành vi bao che, tiếp tay để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản cát, sỏi trái phép trên địa bàn quản lý; đề xuất với cấp có thẩm quyền thu hồi giấy phép và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản theo quy định của pháp luật.

Hồng Thắm