Tăng cường quản lý, chống thất thu thuế trong khai thác khoáng sản

TMO - Nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh, chống thất thu thuế trên lĩnh vực này, Cục Thuế tỉnh và Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Định đã tăng cường phối hợp, triển khai hiệu quả các giải pháp. 

Thông tin từ Sở TN&MT Bình Định, đến nay, UBND tỉnh đã phê duyệt và công bố 4 quy hoạch về thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường. Qua đó, trữ lượng các loại khoáng sản đủ để khai thác, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh trong thời gian tới. Hiện trên địa bàn tỉnh có 138 giấy phép khai thác khoáng sản (GPKTKS) còn hiệu lực, hoạt động tập trung 4 loại chính là đá xây dựng; đá khối làm đá ốp lát; cát xây dựng và đất san lấp.

Riêng năm 2023, UBND tỉnh đã cấp 15 giấy phép thăm dò khoáng sản; 14 quyết định phê duyệt trữ lượng khoáng sản; 27 GPKTKS; 20 quyết định gia hạn khai thác; 11 quyết định điều chỉnh, bổ sung GPKTKS; 2 giấy phép chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản. Ngoài ra, UBND tỉnh cấp 20 bản xác nhận đăng ký khu vực, công suất khối lượng mỏ vật liệu cho các nhà thầu phục vụ Dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh.

Theo đánh giá của UBND tỉnh Bình Định, nhìn chung, công tác quản lý nhà nước về hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật. Ngoài Sở TN&MT, công tác quản lý hoạt động khai thác khoáng sản còn được các ngành liên quan như Sở Công Thương, Sở Xây dựng, Cảnh sát môi trường...quản lý, kiểm tra theo các nội dung liên quan.

Sở TN&MT tỉnh phối hợp với Cục Thuế tỉnh triển khai các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên khoáng sản, chống thất thu thuế trong lĩnh vực này. 

Chính sách thuế tài nguyên khoáng sản không chỉ góp phần bảo đảm nguồn thu ngân sách nhà nước, bình ổn thị trường, mà còn là công cụ tăng cường quản lý tài nguyên; khuyến khích bảo vệ, khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả nguồn tài nguyên khoáng sản hiện có. Theo đó, Cục Thuế tỉnh và Sở TN&MT đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 08/2022 của UBND tỉnh về việc tăng cường công tác quản lý thuế đối với hoạt động khai thác khoáng sản. Hai bên phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền các quy định về cấp phép khai thác khoáng sản, công tác quản lý, chống thất thu thuế hoạt động khai thác khoáng sản. 

Cụ thể, Sở TN&MT chủ động cung cấp và chia sẻ thông tin, cơ sở dữ liệu cho Cục Thuế tỉnh vị trí các điểm mỏ khoáng sản trên địa bàn tỉnh, trữ lượng khoáng sản và các giấy phép khai thác khoáng sản đã được các cấp có thẩm quyền cấp cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, phối hợp với các ngành chức năng xây dựng hệ thống giám sát khai thác khoáng sản, trong đó có việc lắp camera tích hợp công nghệ AI, có khả năng đếm và thống kê các lượt xe ra vào mỏ khoáng sản, phục vụ công tác quản lý, kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn xử lý kịp thời các trường hợp khai thác vượt công suất, khai thác vào ban đêm.

Sở TN&MT yêu cầu các doanh nghiệp thực hiện đúng Luật Khoáng sản, tuân thủ các quy định của pháp luật trên lĩnh vực thuế, xem đây là giải pháp căn cơ trong việc nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài nguyên khoáng sản, chống thất thu đối với hoạt động khai thác khoáng sản, đảm bảo công bằng, cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp. 

Từ những thông tin, cơ sở dữ liệu quan trọng có được từ Sở TN&MT, cơ quan Thuế tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ công tác truyền thông, phổ biến các quy định của Nhà nước trên lĩnh vực quản lý thuế đối với hoạt động khai thác khoáng sản; gửi thư thuyết phục doanh nghiệp tự kê khai, nộp thuế theo đúng quy định. Bên cạnh đó, thiết lập hồ sơ quản lý thuế và phối hợp với Sở TN&MT cùng UBND các huyện, thị xã, thành phố kiểm tra, đối chiếu sản lượng khoáng sản do doanh nghiệp kê khai, nộp thuế, phí với sản lượng đã được cấp phép của các doanh nghiệp, nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ. 

Từ tháng 8/2023, Cục Thuế tỉnh đã xây dựng, đưa ứng dụng bản đồ số mỏ khoáng sản vào vận hành. Ứng dụng được cài đặt trên cổng thông tin điện tử của Cục Thuế tỉnh, đăng tải công khai thông tin cụ thể về vị trí từng mỏ khoáng sản, loại khoáng sản và trữ lượng, thời hạn khai thác, sản lượng khoáng sản khai thác đã khai thuế; số thuế mà doanh nghiệp đã nộp, còn nợ... để toàn xã hội cùng tham gia giám sát, phản biện.

Ứng dụng được cài đặt trên Cổng thông tin điện tử của Cục Thuế tỉnh, đăng tải công khai thông tin cụ thể về vị trí từng mỏ khoáng sản, loại khoáng sản và trữ lượng, thời hạn khai thác, sản lượng khoáng sản khai thác đã khai thuế; số thuế mà doanh nghiệp đã nộp, còn nợ... để toàn xã hội cùng tham gia giám sát, phản biện.

Từ đầu năm đến nay, đã có hơn 2.000 lượt doanh nghiệp truy cập vào ứng dụng bản đồ số mỏ khoảng sản. Qua ứng dụng này, Cục Thuế Bình Định đã tiếp nhận được nhiều thông tin giám sát, phản biện rất quan trọng từ các doanh nghiệp, chính quyền địa phương liên quan đến việc quản lý thuế đối với khai thác khoáng sản. Vận hành Ứng dụng “Bản đồ số Mỏ khoáng sản”, Cục Thuế thực hiện công khai số liệu quyết toán thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường theo năm: 2021, 2022, 2023 và theo từng kỳ kê khai của các mỏ được cấp phép do người nộp thuế tự kê khai. 

Cụ thể, năm 2021 có 477 doanh nghiệp, số mỏ là 661, thuế tài nguyên là 110,71 tỷ đồng, phí bảo vệ môi trường là 37,52 tỷ đồng. Năm 2022 có 547 doanh nghiệp, số mỏ là 720, thuế tài nguyên là 126,17 tỷ đồng, phí bảo vệ môi trường là 52,69 tỷ đồng. Năm 2023 có 550 doanh nghiệp, số mỏ là 695, thuế tài nguyên là 120,27 tỷ đồng, phí bảo vệ môi trường là 45,61 tỷ đồng.

Năm 2024, Cục Thuế Bình Định tiếp tục ứng dụng công nghệ để chống thất thu trên lĩnh vực khai thác tài nguyên khoáng sản, bằng cách nghiên cứu, bổ sung hàng loạt chức năng mới trên ứng dụng “Bản đồ số Mỏ khoáng sản”. Theo đó, Cục Thuế Bình Định bổ sung công cụ Đối chiếu giá kê khai thuế tài nguyên với các quyết định giá của UBND tỉnh; bổ sung công cụ So sánh tờ khai thuế tài nguyên/phí bảo vệ môi trường với tờ khai quyết toán thuế tài nguyên năm...

UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương trên địa bàn tỉnh đẩy mạnh phối hợp trong quản lý hoạt động khai thác khoáng sản. 

Thời gian tới, nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác tài nguyên khoáng sản trên địa bàn,  UBND tỉnh yêu cầu UBND các huyện, thị xã, thành phố phân công cán bộ thường xuyên theo dõi camera giám sát được kết nối từ khu vực khai thác của các doanh nghiệp trên địa bàn để kịp thời phát hiện, có biện pháp ngăn chặn từ xa và xử lý nghiêm, kiên quyết theo quy định pháp luật đối với các trường hợp khai thác không đúng quy định.

Khẩn trương thành lập Tổ Kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn (trong đó, Tổ trưởng là Lãnh đạo UBND cấp huyện), xây dựng Kế hoạch kiểm tra chi tiết, kết quả xử lý cụ thể các trường hợp vi phạm. Định kỳ hàng tháng, tổ chức kiểm tra trách nhiệm của Lãnh đạo UBND cấp xã liên quan trong công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản trên địa bàn; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi bao che hoạt động khai thác khoáng sản trái phép (nếu có) theo quy định. Trước ngày 25 hằng tháng, gửi báo cáo kết quả kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm trên địa bàn và nội dung thực hiện các nhiệm vụ nêu trên cho UBND tỉnh. 

Đối với Ban Quản lý dự án của tỉnh (chủ đầu tư), UBND tỉnh yêu cầu tăng cường thẩm tra nguồn gốc các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng sử dụng cho các công trình xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách ngay từ ban đầu đến khi kết thúc công trình và thanh quyết toán; nghiêm túc thực hiện việc không thanh, quyết toán đối với khối lượng khoáng sản không có các chứng từ chứng minh nguồn gốc hợp pháp, nếu thực hiện không đúng thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Khẩn trương hoàn thành hệ thống camera thông minh (có chức năng đếm tổng số lượt xe), thiết bị quẹt thẻ xe ra vào khu vực khai thác và xe vận chuyển khoáng sản vật liệu xây dựng thi công công trình; thực hiện nghiêm biện pháp kiểm đếm, giám sát số lượng xe vận chuyển, khối lượng khai thác vật liệu xây dựng thi công công trình, đảm bảo việc sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng đúng theo mục đích, đúng mỏ, đúng cự ly vận chuyển phục vụ thi công công trình, dự án đã được UBND tỉnh chấp thuận.

UBND tỉnh Bình Định giao Sở TN&MT chịu trách nhiệm cung cấp thông tin các mỏ khoáng sản đang còn hoạt động (nêu rõ diện tích, thời gian, trữ lượng, mục đích khai thác…) cho UBND các huyện, thị xã, thành phố để tổ chức kiểm tra, giám sát trên địa bàn theo quy định. Tổ chức rà soát, thực hiện chặt chẽ các quy trình, thủ tục cấp phép khai thác theo quy định hiện hành; chịu trách nhiệm trước pháp luật đối với các nội dung liên quan đến công tác tham mưu, đề xuất việc cấp phép khai thác mỏ khoáng sản.

Có văn bản thông báo, yêu cầu các doanh nghiệp được cấp phép phải nghiêm túc thực hiện việc kết nối camera tại khu vực mỏ đến các cơ quan chức năng, lắp đặt trạm cân, Bảng thông tin tại khu vực mỏ đã được UBND tỉnh cấp phép, bao gồm: tên doanh nghiệp, số giấy phép, thời hạn giấy phép, công suất khai thác, sơ đồ vị trí khu vực mỏ, tên công trình đang thi công; gắn các bảng hiệu trên cácthiết bị vận chuyển, khai thác đất (tên doanh nghiệp, tên công trình thi công, tên mỏ khai thác) để người dân, chính quyền địa phương và cơ quan chức năng giám sát việc khai thác, vận chuyển đúng quy định.

Ngoài ra, Cục Thuế tỉnh tăng cường chống thất thu ngân sách nhà nước từ hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản. Chủ trì, phối hợp với Sở TN&MT trong công tác kiểm soát sản lượng khai thác hằng quý, hằng năm của các doanh nghiệp, kiểm tra, đối chiếu khối lượng khoáng sản do doanh nghiệp kê khai để tính các loại phí, thuế với khối lượng khai thác thực tế ở mỏ phù hợp với bản đồ hiện trạng mỏ. Phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính để kiểm tra, phát hiện, xử lý và truy thu các loại phí, thuế do các hoạt động khai thác khoáng sản trái phép và mua bán khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp..../.

Đức Mạnh