Tăng cường bảo vệ hành lang các tuyến sông, kênh rạch

TMO - Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM vừa báo cáo đề xuất Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân TP.HCM và Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trương đầu tư dự án cắm mốc chỉ giới hành lang bảo vệ sông, suối, kênh, rạch, hồ công cộng trên địa bàn thành phố.

TP.HCM dự kiến chi 126 tỷ đồng cắm mốc hành lang bảo vệ 59 tuyến sông, kênh rạch với tổng chiều dài hơn 553 km để tránh tình trạng lấn chiếm. Qua đó, tăng cường công tác quản lý nhà nước về quản lý, sử dụng hành lang trên bờ sông, suối, kênh, rạch trên địa bàn. Đồng thời chủ động phòng chống, ứng phó và bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của người dân ven sông, kênh, rạch, đảm bảo trật tự an toàn giao thông trên các tuyến đường thủy.

Ngoài ra, việc cắm mốc cũng nhằm bảo vệ sự ổn định của bờ và phòng, chống các trường hợp xây dựng, san lấp chiếm đất ven sông, suối, kênh, rạch; làm căn cứ kiểm tra, xử lý các trường hợp xây dựng, san lắp lấn chiếm, những hành vi gây tác hại xấu, gây sạt lở, làm ảnh hưởng đến sự an toàn, ổn định của các công trình xây dựng bảo vệ bờ sông.

TP.HCM dự kiến chi 126 tỷ đồng cắm mốc hành lang bảo vệ 59 tuyến sông, kênh rạch với tổng chiều dài hơn 553 km để tránh tình trạng lấn chiếm.

Dự án sẽ thực hiện trong giai đoạn 2023-2026, trong đó sông Sài Gòn là tuyến dài nhất được cắm mốc trên chiều dài gần 72 km, từ khu vực cầu Bình Phước (TP Thủ Đức) đến giáp ranh tỉnh Tây Ninh. Một số tuyến sông khác cũng được cắm mốc như: Soài Rạp dài gần 60 km; sông Lòng Tàu dài 32 km và hơn 7 km sông Đồng Nai. Ngoài ra, hàng loạt kênh, rạch khác cũng được thành phố cắm mốc hành lang bảo vệ như rạch Tôm, kênh Cây Khô, rạch Bà Lớn...

Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cho biết thêm, việc cắm mốc hành lang bảo vệ các tuyến sông, kênh rạch... nhằm làm cơ sở kiểm tra, xử lý các trường hợp xây dựng, san lấp lấn chiếm. Việc cắm mốc cũng giúp tạo quỹ đất để xây dựng các hệ thống hạ tầng kỹ thuật dọc sông, kênh, rạch, xây dựng công trình phục vụ lợi ích công cộng, công viên, cây xanh nhằm đảm bảo vệ sinh môi trường và cảnh quan đô thị thành phố.

Ngoài ra, mốc bảo vệ hành lang các tuyến sông, rạch tạo thuận lợi cho chủ đầu tư dự án, người sử dụng đất xác định toạ độ, cao độ và lộ giới khi xây dựng và công tác quản lý nhà nước của UBND các cấp. Đồng thời, công khai quy hoạch đô thị phục vụ công tác quản lý xây dựng và đầu tư phát triển đô thị, phù hợp với mục tiêu định hướng phát triển trong chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM. Sở TN&MT thành phố khẳng định việc cắm mốc là để bảo vệ hiện trạng tự nhiên của bờ sông suối, kênh rạch, mương và hồ công cộng; bảo đảm an sinh xã hội và quốc phòng, an ninh trước diễn biến của biến đổi khí hậu.

Theo báo cáo của Trung tâm quản lý đường thủy (thuộc Sở Giao thông vận tải TP.HCM), hiện có 107 trường hợp công trình xây dựng, san lấp lấn chiếm và vi phạm hành lang bảo vệ bờ sông, kênh, rạch ở TP Thủ Đức và 8 quận, huyện.

Trong đó, địa phương có công trình vi phạm nhiều nhất là huyện Bình Chánh (30 trường hợp). Tiếp theo lần lượt là huyện Nhà Bè (25 trường hợp); Thành phố Thủ Đức (18 trường hợp); Quận 12 (8 trường hợp); Quận 7 (7 trường hợp); huyện Củ Chi (7 trường hợp); huyện Cần Giờ (5 trường hợp); huyện Hóc Môn (4 trường hợp) và quận Bình Thạnh (3 trường hợp).

Tình trạng cơi nới, lấn chiếm lòng kênh vẫn còn xuất hiện tại quận Bình Thạnh (Ảnh minh họa: GM). 

Trước đó (3/2023), UBND TP.HCM đã ban hành kế hoạch thực hiện cắm mốc hành lang bảo vệ các tuyến sông suối, kênh rạch… bao gồm 59 tuyến và 72 km suốt chiều dài sông Sài Gòn từ khu vực cầu Bình Phước đến ranh giới tỉnh Tây Ninh. Sông Sài Gòn dài 256 km, bắt đầu từ Bình Phước sau đó qua Tây Ninh, Bình Dương và TP.HCM. Đoạn sông chảy qua TP.HCM dài khoảng 80 km được ví như "dải lụa mềm" uốn lượn trong lòng thành phố tạo ra những bán đảo đẹp như Thanh Đa hay Thủ Thiêm. Tuy nhiên, hiện rất nhiều khu vực bờ sông bị lấn chiếm, ảnh hưởng lớn đến phát triển đồng bộ toàn tuyến sông. Một số con hẻm gần bờ sông cũng bị ngăn lại thành đường nội khu của các dự án, khu biệt thự, nghỉ dưỡng.

Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM sẽ tổ chức xác định mốc trên bản đồ địa chính, cắm mốc tại thực địa trên cơ sở mép bờ cao đã được Sở Giao thông Vận tải công bố. Từ đó, xác định hành lang bảo vệ trên bờ các tuyến có chức năng giao thông đường thủy và bàn giao cho UBND TP.Thủ Đức và các quận, huyện quản lý. Theo kế hoạch, cơ quan chức năng sẽ thực hiện cắm mốc chỉ giới hành lang bảo vệ sông suối, kênh rạch, hồ công cộng. Ngoài ra, Sở TN&MT TP.HCM cũng kiến nghị Thành phố khai thác hiệu quả quỹ đất ven sông rạch vì lợi ích công cộng, đảm bảo cảnh quan, môi trường và phát triển bền vững.

Đề nghị giao đất dự án cho chủ đầu tư đến mép bờ cao sông rạch; quy định chủ đầu tư dự án có trách nhiệm đầu tư xây dựng bờ kè bảo vệ, đường ven sông, công viên, mảng xanh, các công trình dịch vụ phục vụ lợi ích công cộng trong khu vực quỹ đất thuộc hành lang bảo vệ sông rạch và được quyền khai thác, kinh doanh có thời hạn theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.

Đối với các dự án cũ chưa giao quỹ đất thuộc hành lang bảo vệ sông rạch, đề nghị có cơ chế, chính sách khuyến khích các chủ đầu tư hoàn thiện hệ thống hạ tầng, đầu tư xây dựng bờ kè, đường ven sông, công viên, thảm cỏ, các công trình dịch vụ phục vụ lợi ích công cộng và được quyền khai thác, kinh doanh có thời hạn theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.

Việc triển khai cắm mốc hành lang bảo vệ bờ sông suối, kênh rạch phải được thực hiện đồng bộ, công khai, dân chủ, đảm bảo an toàn về bảo vệ sự ổn định của bờ, đồng thời đảm bảo hài hòa quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức cá nhân có liên quan. Việc cắm mốc, xác định ranh giới hành lang bảo vệ bờ sông suối, kênh rạch phải được thể hiện trên nền bản đồ địa chính và thực địa, phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, UBND quận, huyện và TP Thủ Đức trong tổ chức triển khai thực hiện. 

Bích Hà