Quản lý, khai thác nguồn tài nguyên khoáng sản hợp lý, bền vững

TMO - Nhằm khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên khoáng sản, đáp ứng nhu cầu sử dụng trên địa bàn tỉnh Bình Định, thời gian qua công tác cấp giấy phép hoạt động khoáng sản thực hiện theo hướng cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản.

Thông tin từ Sở Tài nguyên và Môi trường Bình Định cho biết, UBND tỉnh đã phê duyệt và công bố 4 quy hoạch về thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường. Qua đó, trữ lượng các loại khoáng sản đủ để khai thác, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh trong thời gian tới. 

Đến nay, tỉnh Bình Định có 138 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực, hoạt động tập trung 4 loại khoáng sản chính là đá xây dựng, đá khối làm đá ốp lát, cát xây dựng và đất san lấp. UBND tỉnh Bình Định cấp phép 132 giấy phép gồm: 51 Giấy phép đá xây dựng, 35 Giấy phép khai thác cát, 3 giấy phép khai thác cát trong quá trình nạo nét khơi thông dòng chảy, 40 Giấy phép đất san lấp và 3 Giấy phép đất sét. Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp 6 giấy phép gồm: 3 Giấy phép khai thác đá ốp lát, 2 Giấy phép khai thác titan và 1 Giấy phép nước khoáng nóng.

Riêng năm 2023, UBND tỉnh Bình Định cấp 15 Giấy phép thăm dò khoáng sản, 14 Quyết định phê duyệt trữ lượng khoáng sản, 27 Giấy phép khai thác khoáng sản, 20 Quyết định gia hạn khai thác, 11 Quyết định điều chỉnh, bổ sung giấy phép khai thác khoáng sản, 15 Quyết định đóng cửa mỏ khoáng sản, 3 Quyết định cho phép trả lại một phần diện tích khai thác khoáng sản.

Ngoài ra, UBND tỉnh Bình Định cấp 20 Bản xác nhận đăng lý khu vực, công suất khối lượng mỏ vật liệu cho các nhà thầu phục vụ công trình cao tốc Bắc – Nam, đoạn qua tỉnh Bình Định. Cùng với đó, số tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đã thu được đến ngày 30/11/2023 là 58.558 triệu đồng, đạt 100,1 % dự toán năm 2023 và tăng 53,6% so với cùng kỳ. Số tiền thuế tài nguyên từ khai thác khoáng sản đã thu được đến ngày 30/11/2023 là 101.300 triệu đồng, bằng 68,9% so với cùng kỳ và bằng 60,7% so với số thu cả năm 2022.

Khai thác hợp lý, hiệu quả tài nguyên khoáng sản góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội tại các địa phương trên địa bàn tỉnh. 

Chỉ số sản xuất ngành công nghiệp khai khoáng tăng hơn 22% so với cùng kỳ, đạt khoảng 850 tỷ đồng, trong đó nguồn thu ngân sách Nhà nước từ khai thác khoáng sản (chưa tính chế biến và xuất khẩu khoáng sản) tăng do có hoạt động trở lại của một số mỏ titan và khai thác từ các mỏ vật liệu phục vụ các công trình trọng điểm và cao tốc Bắc – Nam đã góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động trên địa bàn tỉnh và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

UBND tỉnh chỉ đạo Sở TN&MT chủ động thực hiện đồng bộ công tác chuẩn bị mỏ đất, xác định vị trí mỏ đất để đưa vào dự án đầu tư trình cấp có thẩm quyền phê duyệt cấp phép mỏ vật liệu phục vụ công trình trọng điểm và công trình sử dụng vốn ngân sách tỉnh. Đối với mỏ vật liệu phục vụ Dự án cao tốc Bắc - Nam, việc cấp phép áp dụng theo cơ chế đặc thù của Nghị quyết số 43/2022/QH15 và các nghị quyết, hướng dẫn của Chính phủ, Bộ TN&MT. Cùng với đó, UBND tỉnh chỉ đạo Sở TN&MT phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan và chính quyền các địa phương tăng cường quản lý diện tích, kiểm tra, giám sát quá trình hoạt động KTKS; nhất là các mỏ vật liệu phục vụ công trình trọng điểm và công trình sử dụng vốn ngân sách tỉnh.

Tuy nhiên, từ đầu năm 2023 đến nay, lực lượng Cảnh sát kinh tế - môi trường, Công an tỉnh Bình Định đã kiểm tra xử phạt 184 vụ vi phạm pháp luật liên quan đến khai thác, vận chuyển khoáng sản trái phép, xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền là 1.869.725.000 đồng, trong đó có 18 vụ vi phạm pháp luật liên quan đến khai khai thác, vận chuyển khoáng sản trái phép với tổng số tiền xử phạt 532.900.000 đồng. Đồng thời, điều tra khởi tố 2 vụ với 2 bị can về hành vi khai thác khoáng sản trái phép.

Nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh, yêu cầu Sở TN&MT phối hợp với các sở, ngành liên quan và chính quyền các địa phương tiếp tục khảo sát các khu vực mỏ đủ điều kiện để đưa vào kế hoạch đấu giá; cấp phép khai thác khoáng sản nhằm đáp ứng nhu cầu vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh. Vận hành hệ thống phần mềm giám sát khai thác khoáng sản (có chức năng đếm xe) để kết nối dữ liệu camera giám sát tại các khu vực mỏ khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh nhằm giám sát việc khai thác của doanh nghiệp.

Chủ trì, phối hợp với các ngành chức năng thông báo, yêu cầu các doanh nghiệp khai thác thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật trong hoạt động thăm dò, khai thác, sử dụng và vận chuyển khoáng sản, bảo vệ môi trường theo quy định. Phối hợp với Cục Thuế tỉnh và UBND cấp huyện kiểm soát chặt chẽ sản lượng khai thác khoáng sản thực tế của các tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản; đối chiếu sản lượng khoáng sản khai thác thực tế với sản lượng kê khai thuế để giám sát việc thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước, đảm bảo thu đúng, thu đủ theo đúng quy định pháp luật.

Các Sở, ngành, địa phương chủ trì, phối hợp nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác khoáng sản, hạn chế thất thoát nguồn tài nguyên này. 

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND cấp huyện tăng cường công tác giám sát, kiểm soát chặt chẽ các dự án khai thác khoáng sản có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng rừng; đồng thời tổ chức kiểm tra, thanh tra việc trồng rừng thay thế khi chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để khai thác khoáng sản. Chủ động đề xuất các nội dung liên quan đến việc khai thác cát lòng sông; đồng thời, chủ động nghiên cứu, đề xuất việc nạo vét, thu hồi cát đối với lòng hồ chứa, các công trình thủy lợi, đập dâng đảm bảo an toàn các công trình.

Tăng cường công tác kiểm tra, xử lý các phương tiện vận chuyển cát, đá, vật liệu xây dựng, hàng hóa vi phạm về tải trọng tham gia giao thông, rơi vãi xuống đường làm ảnh hưởng kết cấu hạ tầng giao thông, ảnh hưởng an toàn giao thông và gây mất vệ sinh môi trường. Bên cạnh đó, khẩn trương thực hiện lắp đặt trạm cân tự động tại một số tuyến đường chính theo chỉ đạo của UBND tỉnh. Tăng cường thẩm tra nguồn gốc các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng, đặc biệt là vật liệu san lấp, sử dụng cho các công trình xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách khi thanh quyết toán; không thanh, quyết toán đối với khối lượng khoáng sản mà không xuất trình được các chứng từ chứng minh nguồn gốc hợp pháp.

Đối với doanh nghiệp khai thác khoáng sản, UBND tỉnh yêu cầu thực hiện đúng các nội dung yêu cầu trong giấy phép khai thác khoáng sản, các biện pháp bảo vệ môi trường, đảm bảo tải trọng trong quá trình vận chuyển khoáng sản và thời gian khai thác; thực hiện việc lắp đặt trạm cân theo dõi tải trọng, camera giám sát để kết nối với các cơ quan liên quan và UBND cấp huyện, xã nơi có mỏ để theo dõi, quản lý theo quy định.

Thùy Minh