Phú Thọ: Bảo tồn, phát huy giá trị Vườn quốc gia Xuân Sơn

TMO - Nhận thức được tầm quan trọng của rừng đối với đời sống con người và môi trường, không khí, tỉnh Phú Thọ luôn chú trọng làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân trong trồng, mở rộng rừng. Đặc biệt tại khu vực Vườn quốc gia Xuân Sơn, nơi đây là nguồn tài nguyên quý của tỉnh Phú Thọ góp phần bảo tồn, phát triển kinh tế rừng và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Xác định rừng không chỉ là lá chắn tự nhiên bảo vệ con người trước thiên tai mà còn là nguồn sống của người dân, những năm qua, cấp ủy, chính quyền các cấp của tỉnh Phú Thọ đã quan tâm, chú trọng chăm sóc, phát triển rừng và thu được kết quả tích cực, bền vững. Hàng năm, các địa phương, đơn vị trên địa bàn tỉnh, nhất là các địa phương có diện tích rừng lớn thường xuyên tuyên truyền dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng. Vì vậy, diện tích rừng của tỉnh đã được bảo vệ và phát triển hiệu quả. Đến nay, tỷ lệ che phủ của rừng trên địa bàn tỉnh đạt gần 40%.

Đối với riêng Vườn quốc gia Xuân Sơn, đây là vườn duy nhất có rừng nguyên sinh trên núi đá vôi với diện tích 2.432ha, độ cao từ 700m - 1.300m - là hệ sinh thái điển hình của miền Bắc nước ta với kiểu rừng nhiệt đới và á nhiệt đới còn tồn tại khá nhiều loài động, thực vật quý hiếm đặc trưng cho vùng núi Bắc bộ, rất có giá trị nghiên cứu khoa học, bảo tồn nguồn gen, giáo dục môi trường và phát triển du lịch. Nơi đây có diện tích vùng đệm 18.369ha, trong đó diện tích vùng lõi là 15.048ha, trong đó khu vực bảo vệ nghiêm ngặt là 11.148ha với nhiều giá trị đặc sắc về mặt cảnh quan, môi trường, tài nguyên, động thực vật đa dạng, phong phú.

Bên cạnh đó còn có những nét văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số. Hàng năm, Xuân Sơn thu hút khoảng 30.000 lượt du khách tham quan với nhiều loại hình du lịch như du lịch sinh thái, mạo hiểm, khám phá rừng núi và hang động, nghiên cứu khoa học, hay nghỉ dưỡng giữa thiên nhiên. Để thu hút đông du khách đến tham quan, trải nghiệm, thời gian qua, Vườn quốc gia Xuân Sơn đã chú trọng triển khai các biện pháp quản lý, bảo vệ rừng.

Ban quản lý Vườn quốc gia Xuân Sơn tích cực triển khai các quy chế, phối hợp trong quản lý, bảo vệ rừng. (Ảnh: BĐN).

Trong đó, ký kết quy chế phối hợp với Công an huyện Tân Sơn trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội; quy chế phối hợp với kiểm lâm các huyện: Đà Bắc (Hòa Bình), Phù Yên (Sơn La) trong công tác bảo vệ rừng; chú trọng công tác phòng cháy, chữa cháy rừng; ký giao ước thi đua với 6 xã vùng đệm về bảo đảm an ninh trật tự; giao khoán bảo vệ 6.500ha rừng tự nhiên cho 16 cộng đồng thôn bản với 1.635 hộ tham gia.

Triển khai ký cam kết quản lý bảo vệ rừng Vườn quốc gia Xuân Sơn với các thành viên trong cộng đồng, tổ chức tuần tra, kiểm tra rừng, thường xuyên nắm bắt, cung cấp thông tin để các trạm kiểm lâm có giải pháp đấu tranh, ngăn chặn hiệu quả, kịp thời các hành vi xâm hại rừng. Vườn quốc gia Xuân Sơn cũng chú trọng triển khai tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quản lý, bảo vệ rừng đến mọi tầng lớp nhân dân, như: Xây dựng 4 biển tuyên truyền và 10 lớp tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật về bảo vệ rừng bảo vệ rừng, phòng cháy rừng;

Cùng với đó phát bản tin cảnh báo cháy rừng vào 6 tháng mùa hanh khô tại 11 thôn vùng đệm kết hợp với tổ chức 200 lượt tuyên truyền lưu động; lắp đặt 9 biển tuyên truyền về rác thải, 10 thùng rác tại xã Xuân Sơn; in và phát 5.000 tờ gấp về bảo vệ môi trường. Để nâng cao nhận thức của người dân địa phương và du khách về Luật Bảo vệ và phát triển rừng, tạo được tính lan tỏa rộng rãi đối với mọi tầng lớp nhân dân trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia Xuân Sơn, tiếp tục xây dựng mô hình trồng cây dược liệu xạ đen tại khu vực văn phòng trung tâm và nhà sàn tại xóm Lấp, xã Xuân Sơn với số lượng 200 cây phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục môi trường;

Triển khai mô hình thu gom, xử lý và sử dụng rác thải hữu cơ tại Vườn quốc gia Xuân Sơn hướng đến tạo nguồn phân bón ổn định chăm sóc các mô hình cây dược liệu. Theo lãnh đạo Vườn quốc gia Xuân Sơn cho biết, phát triển du lịch tại Vườn quốc gia Xuân Sơn là xu hướng hợp lý, nhưng trong quá trình khai thác tài nguyên để phục vụ du lịch, cần đặt lợi ích bảo tồn lên trên lợi ích kinh tế.

Vườn quốc gia Xuân Sơn là điểm điểm du lịch được nhiều người quan tâm. (Ảnh: ATT). 

Phát triển du lịch phải đi đôi với bảo vệ cảnh quan, môi trường và phát triển rừng, đặc biệt là rừng đầu nguồn, rừng nguyên sinh. Làm được điều này không chỉ phụ thuộc vào các cơ quan chức năng, nhà quản lý mà còn cần sự hợp tác tích cực của người dân và khách du lịch. Để đạt được sự phát triển bền vững, các giải pháp quản lý rừng cần tiếp tục được thực hiện một cách đồng bộ, từ việc kiểm soát chặt chẽ các hoạt động du lịch, tăng cường giám sát tài nguyên, đến việc nâng cao nhận thức của người dân và du khách. Đồng thời, cần có thêm các chính sách hỗ trợ kinh tế cho cộng đồng vùng đệm, giúp người dân vừa cải thiện sinh kế, vừa gắn bó hơn với công tác bảo vệ rừng.

Trước đó, ngày 13/6/2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, xác định khu du lịch Vườn quốc gia Xuân Sơn là địa điểm tiềm năng phát triển thành khu du lịch quốc gia của vùng trung du và miền núi phía Bắc và được nêu trong nhóm dự án ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng địa điểm tiềm năng trở thành khu du lịch quốc gia.

Đây là điều kiện thuận lợi để tỉnh Phú Thọ tập trung kêu gọi các nguồn lực xây dựng và phát triển Khu du lịch Vườn quốc gia Xuân Sơn trở thành một khu du lịch với các sản phẩm du lịch đặc trưng: du lịch sinh thái gắn tham quan hang động, thác, cảnh quan, nghiên cứu hệ sinh thái; du lịch văn hóa gắn tham quan, tìm hiểu bản sắc dân tộc thiểu số, làng nghề, di chỉ khảo cổ, tham quan di tích; du lịch thể thao mạo hiểm, vui chơi giải trí, cắm trại...

Trong giai đoạn tới, cùng với những nỗ lực bảo tồn rừng, cảnh quan thiên nhiên, đa dạng sinh học của Vườn Quốc gia Xuân Sơn nói riêng và tỉnh Phú Thọ nói chung, Chính quyền và Nhân dân Phú Thọ sẽ tăng cường bảo vệ nguồn tài nguyên nước, phòng chống phá rừng và buôn bán động vật hoang dã không chỉ tại Vườn Quốc gia Xuân Sơn mà còn triển khai thực hiện trên toàn địa bàn tỉnh.

Kim Thoa