[Photo Story] Thành quả sau 5 năm triển khai Chương trình OCOP

Chương trình là giải pháp, nhiệm vụ trong triển khai chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng Nông thôn mới, ra đời nhằm thực hiện bền vững các tiêu chí về sản xuất và nâng cao thu nhập cho người dân, đặc biệt khu vực nông thôn. Theo đó, trọng tâm chương trình là phát triển sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp và dịch vụ có lợi thế tại mỗi địa phương theo chuỗi giá trị do các thành phần kinh tế tư nhân và kinh tế tập thể thực hiện.

Chỉ trong thời gian ngắn triển khai Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), ngành nông nghiệp đã có hàng nghìn sản phẩm đạt chất lượng 3 sao, 4 sao và 20 sản phẩm đạt 5 sao trở thành quà tặng cấp quốc gia. Đây là kết quả rất đáng tự hào trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp, từ đó trở thành động lực thúc đẩy Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Trước đó, từ ý tưởng bảo vệ và phát triển các làng nghề, năm 2009, Chính phủ phê duyệt chương trình bảo vệ làng nghề, thí điểm chương trình OCOP trên cơ sở kinh nghiệm và sự hỗ trợ của tổ chức Jaika của Nhật Bản.

Năm 2013, Quảng Ninh được chọn là tỉnh đầu tiên của cả nước triển khai Chương trình OCOP gắn với Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Từ kết quả thí điểm tại Quảng Ninh, năm 2017, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng đề án Chương trình Mỗi xã một sản phẩm trình Chính phủ phê duyệt.

Tháng 5/2018, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định phê duyệt Đề án Chương trình Mỗi xã một sản phẩm. Chỉ trong 3 năm thực hiện (2018-2020), cả nước đã có 2.400 sản phẩm OCOP với 100% chủ thể được đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực thực hiện chương trình. Đến hết năm 2020, có 63/63 tỉnh, thành phố trên cả nước xây dựng và phê duyệt thành công đề án chương trình OCOP.

Đến hết năm 2022, cả nước đã có 8.689 sản phẩm OCOP đạt hạng từ 3 sao trở lên, tăng 3.919 sản phẩm so với năm 2020. Trong đó, có 65,5% sản phẩm 3 sao, 33,3% sản phẩm 4 sao, 20% sản phẩm đạt hạng 5 sao, 1% sản phẩm tiềm năng 5 sao và 20 sản phẩm đã đạt hạng 5 sao. Hiện có hơn 4.273 chủ thể có sản phẩm OCOP, trong đó chủ thể là hợp tác xã chiếm tỷ lệ 38,6%, doanh nghiệp chiếm 26,1%, còn các cơ sở sản xuất kinh doanh và hộ dân chiếm 32,9% trên tổng số chủ thể.

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm đặt mục tiêu đến năm 2025 ít nhất có 10.000 sản phẩm OCOP được công nhận từ 3 sao trở lên, trong đó có khoảng 400 - 500 sản phẩm đạt chứng nhận 5 sao. Củng cố và nâng cấp ít nhất 50% sản phẩm đã được đánh giá và phân hạng, ưu tiên phát triển sản phẩm gắn với thương hiệu và phát triển du lịch nông thôn.

Để nâng cao hiệu quả, chất lượng chương trình, theo Chuyên gia kinh tế, các chủ thể sản phẩm OCOP cần được sự hỗ trợ về chính sách, vốn sản xuất kinh doanh, đầu tư khoa học công nghệ và xúc tiến thương mại mở rộng thị trường, cũng như giảm bớt các chi phí trong hoạt động bao gồm chi phí sản xuất và gia nhập thị trường, vận chuyển…

Bên cạnh đó, phát triển phong trào OCOP phải luôn đi đôi với giữ gìn bản sắc các vùng miền, địa phương. Công tác bảo vệ môi trường luôn phải coi trọng để phát triển một cách bền vững. Mỗi 1 sản phẩm OCOP phải trở thành 1 câu chuyện hấp dẫn và thú vị với các khách hàng gần xa nhưng phải luôn được làm mới, bằng cách đưa khoa học công nghệ vào sản xuất chế biến, tận dụng các ưu điểm của công nghệ thời đại 4.0 để nâng cao năng suất lao động trong chuỗi sản xuất, phân phối và tiêu thụ của từng sản phẩm.

Ngoài ra, các sản phẩm OCOP nói riêng và hàng hóa nói chung muốn phát triển bền vững điều tiên quyết là phải được bảo vệ, thông qua công tác kiểm soát thị trường chống sản xuất và kinh doanh hàng giả, được xây dựng và bảo vệ thương hiệu bài bản.

Từ phía các địa phương cũng xác định tập trung vào các giải pháp trọng tâm như nâng cao công tác chỉ đạo, điều hành, chuẩn hóa và phát triển sản phẩm OCOP, tuyên truyền nâng cao nhận thức; đào tạo, tập huấn, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xúc tiến thương mại sản phẩm Chương trình OCOP; kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ về quản lý chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP để tạo niềm tin người tiêu dùng.

Bài, ảnh: THANH BÌNH