[Photo Story] Nhiều bất cập trong chuyển đổi túi nilon thân thiện môi trường

Những bọc to chứa đầy ắp đồ nhựa dùng 1 lần, túi nilon khó phân hủy được chất đầy lên xe máy đem đi giao cho các cửa hàng tạp hóa nhỏ, các quầy rau củ quả.  

Theo ghi nhận của phóng viên, hiện nay túi nilon khó phân hủy xuất hiện ở khắp các cửa hàng, từ tạp hóa nhỏ lẻ cho tới các quầy bán hoa quả, thịt, cá, rau củ đều hiện diện sản phẩm này.  

Với tính nhỏ gọn tiện dụng và giá thành rẻ, túi nilon khó phân hủy vẫn là lựa chọn hàng đầu các cửa hàng buôn bán thực phẩm và người tiêu dùng. 

Chị Phùng Thị Ánh, tiểu thương tại chợ Trung Hòa, quận Cầu Giấy chia sẻ: Nếu áp dụng chuyển đổi túi nilon thân thiện môi trường từ nay đến năm 2025 sẽ rất khó khăn. "Tôi cũng đã từng thử áp dụng loại túi nilon thân thiện với môi trường, tuy nhiên chi phí mua loại túi này không những khó mua lại rất đắt, buộc phải đẩy giá bán sản phẩm cao hơn và khách hàng là người chịu thiệt, nguy cơ mất khách", chị Ánh nói.

Anh Nguyễn Minh Triều chủ của một sạp hoa quả trong chợ Trung Hòa (quận Cầu Giấy, Hà Nội) thắc mắc, anh cũng từng nghe nói về việc sẽ dừng sử dụng túi nilon khó phân hủy vào năm 2025 nhưng anh cũng không biết nếu như không dừng thì có bị phạt hay không và mức phạt ra sao? trong khi người bán hàng như anh chỉ muốn đem lại sự tiện lợi nhất tới khách hàng. Anh Triều cho biết, sạp kinh doanh nhỏ lẻ của anh khó có thể nào cung cấp cho khách hàng túi nilon thân thiện môi trường. Anh cũng đã từng thử mua túi nilon tự hủy của 1 doanh nghiệp về triển khai thử, tuy nhiên giá mua loại túi này rất cao. Do đó, anh buộc phải tăng giá bán hoa quả để bù vào khiến lượng khách giảm đi.

Một vài người lớn tuổi có thói quen từ xưa mang theo làn đi chợ. Tuy nhiên, số lượng này rất ít. 

Bà Vũ Mai Hoa (phường Trung Kính, Hà Nội) cho biết, bản thân cũng là  người mong muốn được giữ gìn môi trường, tôi cũng biết việc cấm sử dụng túi nilon khó phân hủy vào năm 2025 nên đã tập thói quen đem theo giỏ kéo đi chợ để tiện dụng nhưng khi tôi yêu cầu cửa hàng sử dụng túi nilon thân thiện môi trường hoặc dùng vật dụng khác để đựng thay thế để đựng đồ thì chỉ nhận lại cái lắc đầu. Mặt khác, tôi không thể nào mang thịt rau cho hết vào một cái làn mà không có túi đựng riêng biệt mỗi món hàng được. Vì vậy, tôi mong muốn cần phải có biện pháp phù hợp để giúp cho người mua hàng như tôi không phải khó xử khi bản thân mình không mong muốn sử dụng túi nilon khó phân hủy.

Chị Trần Thị Hồng Oanh – chủ một cửa hàng tạp hóa tại Quận Cầu Giấy chia sẻ: Là một người mong muốn bảo vệ môi trường, từ khi chưa ra quy định đến năm 2025 dừng sử dụng túi nilon cửa hàng chị đã áp dụng hình thức khách hàng mang trả lại 10 túi nilon đã sử dụng tại cửa hàng vẫn có thể tái sử dụng kèm hóa đơn từng mua hàng tại đây sẽ được giảm 10 nghìn đồng vào hóa đơn mua hàng. Tuy nhiên, rất ít khách hàng mang túi nilon khó phân hủy quay trở lại để đổi. Chị cũng hỏi những khách hàng thường xuyên mua sắm nhưng cũng chỉ nhận được câu trả lời rằng "họ sử dụng túi để đựng những thứ khác, đựng rác mất rồi". Ngoài ra, chị Oanh cũng mong muốn cơ quan chức năng, sở ban ngành địa phương cần hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ lẻ, những hộ kinh doanh tự phát, người bán hàng tự do được hưởng ưu đãi, quyền lợi mua túi, bao bì thân thiện môi trường với giá rẻ, dễ mua để được nhiều người hưởng ứng hơn. 

Tại siêu thị AEON MALL, siêu thị này đã áp dụng túi nilon tự hủy sau khi chôn lấp. Thời gian phân hủy từ 6-12 tháng và làm chất dinh dưỡng cho đất và cây trồng.

Tại Lotte Mart cũng đang sử dụng túi nilon thân thiện với môi trường.  

Ngoài ra, Lotte Mart còn phân phối, bán túi nilon thân thiện môi trường. Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên, số lượng người sử dụng túi này rất ít. 

Bà Đinh Hoàng Mai (phường Trương Định, Hai Bà Trưng) chia sẻ, bản thân đã từng dùng túi Lohas của Big C. Hồi đó Big C tặng miễn phí, tuy nhiên sang bên Lotte Mart thì lại phải bỏ tiền ra mua. Vì vậy, bà Mai mong muốn bên Lotte Mart cũng nên tặng miễn phí túi thân thiện với môi trường cho những khách hàng thường xuyên, làm thẻ thành viên của Lotte Mart thay vì bán nó. 

Tại Vinmart ngoài việc sử dụng túi thân thiện môi trường, Vinmart còn bán túi tự hủy sinh học. Tuy nhiên mức giá 40.000 đồng cho 500g túi kích thước 55x65 trong khi 1000g túi nilon thông thường khó phân hủy chỉ có giá 25.000 đồng. Đây là 1 bài toán nan giải cho việc tiêu thụ sản phẩm cũng như vận động người dân chuyển đổi sang dùng túi thân thiện môi trường.

Chị Phùng Thị Liên, công nhân - Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội (Urenco) cho biết, bản thân đã gắn bó với công việc gần 20 năm. Hàng ngày đều phải tiếp xúc, thu gom nhiều loại rác thải khác nhau. Chị cũng biết về quy định năm 2025 sẽ dừng sử dụng túi nilon và mong muốn sẽ trở thành hiện thực vì nhu cầu sử dụng ngày càng tăng khiến lượng rác thải nhựa, túi nilon thải ra môi trường ngày càng lớn, trong khi việc quản lý, thu gom, xử lý rác chưa kịp thời dẫn đến ùn ứ chất thải. 

Chất thải khi được đốt ở ngoài môi trường sẽ tạo ra nhiều loại khí độc, trong đó có những khí cực độc có khả năng gây khó thở, ảnh hưởng tới tuyến nội tiết, giảm khả năng miễn dịch, rối loạn chức năng tiêu hoá... Đặc biệt, có nguy cơ gây ung thư khi phơi nhiễm thường xuyên. Do đó, chị Liên mong muốn cơ quan chức năng sớm đưa túi tự phân hủy vào sử dụng để đảm bảo sức khỏe cho những người công nhân vệ sinh môi trường như chị. 

Được biết, nhằm thực hiện Kế hoạch 55/KH-UBND ngày 09/3/2021 về việc triển khai Chương trình quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững năm 2021 trên địa bàn thành phố Hà Nội, Sở Công Thương Hà Nội đã chủ trì phối hợp các sở ngành, địa phương và các đơn vị liên quan triển khai hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm của Kế hoạch. Theo đó, Sở Công Thương đã xây dựng, thiết kế file điện tử và in 2.000 cẩm nang phổ biến chính sách pháp luật, các mô hình, thực hành tốt về lối sống bền vững, hài hòa với thiên nhiên, bảo vệ môi trường; Thiết kế file điện tử, in ấn 1.500 cẩm nang hướng dẫn Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp (file điện tử và các sản phẩm truyền thông đã được gửi tới tất cả 31 quận, huyện, thị xã và các đơn vị quản lý các khu, cụm công nghiệp, làng nghề trên địa bàn thành phố, từ đó phổ biến cho rộng khắp các doanh nghiệp trên địa bàn).

Phát 2.500 lượt clip tuyên truyền lối sống bền vững, hài hòa với thiên nhiên, bảo vệ môi trường tại Trung tâm thương mại và bảng quảng cáo đèn Led tấm lớn. Tích cực, chủ động lồng ghép tuyên truyền về sản xuất và tiêu dùng bên vững 2 với các nhiệm vụ thuộc Chương trình: Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Sản phẩm công nghiệp chủ lực, Khuyến công.

Bài và ảnh: Dương Phúc