Mưa lũ diễn biến phức tạp

TMO – Khu vực miền Bắc và miền Trung đang trải qua những ngày nắng nóng gay gắt với nền nhiệt trung bình từ 36-37 độ C, nhiều nơi trên 38 độ C. Tuy nhiên, dự báo từ đêm 10/8, khu vực miền Bắc bước vào đợt mưa lớn diện rộng, nhiều ngày kéo theo nền nhiệt cũng giảm mạnh.

Theo các chuyên gia khí tượng thủy văn, từ nay đến hết tháng 9 là mùa mưa lũ chính ở Bắc Bộ nên các địa phương sẽ đối mặt với các đợt mưa lớn. Nguy cơ gắn liền là lũ quét và sạt lở đất ở vùng núi nên cần phải cảnh giác ở mức cao. Lý giải nguyên nhân vì sao những tháng vừa qua mới là giai đoạn chuyển pha từ Elnino sang trung tính nhưng thời tiết đã diễn biến rất bất thường.

Theo các chuyên gia, tháng 6-7 là tháng mùa mưa chính ở Bắc Bộ, tổng lượng mưa trung bình trong 2 tháng này chiếm khoảng 30-35% tổng lượng của mưa năm. Đây là giai đoạn chuyển từ pha nóng (El Nino) sang trạng thái trung tính nên hệ thống khí quyển toàn cầu có sự biến động lớn và làm cho quy luật thời tiết trên thế giới cũng như tại Việt Nam có sự xáo trộn, gây ra mưa lũ bất thường hơn.

Theo phân tích của các chuyên gia, từ tháng 6 đến nay, miền Bắc đã xảy ra 6 đợt mưa lớn diện rộng. Hình thế gây mưa chủ yếu trong giai đoạn chuyển tiếp từ trạng thái Elnino sang trung tính ở Bắc Bộ là không bất thường: bao gồm rãnh áp thấp có trục đi qua khu vực, dải hội tụ nhiệt đới kết hợp bão, áp thấp nhiệt đới. Tuy nhiên đi kèm với các hình thế này là tất cả đều có kết hợp với hội tụ gió Đông Nam hoặc Tây Nam dày từ tầng thấp lên tầng cao, nên mưa thường xảy ra trên những khu vực hẹp cấp tỉnh như một số địa phương vùng núi phía Bắc.

Mưa lũ diễn biến phức tạp, người dân cần chủ động theo dõi để kịp thời ứng phó.

Cường độ mưa rất lớn và xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn nên đã gây lũ quét, sạt lở đất, ngập úng ở nhiều nơi. Ngoại trừ đợt mưa do tác động trực tiếp của bão số 2 thì các đợt mưa còn lại thời gian mưa lại chủ yếu xảy ra vào chiều tối và đêm, do đó thiệt hại cũng lớn hơn do khó khăn trong việc quan sát, ứng phó.

Hiện tượng ENSO vẫn đang ở pha trung tính và tiếp tục duy trì đến khoảng cuối tháng 8. Dự báo có thể chuyển sang trạng thái La Nina từ tháng 9-11/2024 với xác suất 60-70%. Khí quyển đại dương chuyển trạng thái nhanh từ nóng sang lạnh sẽ là yếu tố bất lợi có thể gây ra thời tiết xấu ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Trước mắt từ nay đến hết tháng 9 là là mùa mưa lũ chính ở Bắc Bộ nên chúng ta vẫn phải đối mặt với các đợt mưa lớn, nguy cơ lũ quét và sạt lở đất ở vùng núi cần phải cảnh giác ở mức cao.

Dự báo xa hơn trong khoảng từ nay đến cuối năm 2024 với kịch bản La Nina xuất hiện, phát triển và tác động đến nước ta đúng thời kỳ mùa mưa, bão ở Trung Bộ nên khả năng diễn biến bão, mưa, lũ sẽ có nhiều diễn biến phức tạp, đặc biệt là các nguy cơ lượng mưa nhiều, lớn hơn bình thường ở ven biển Trung Bộ, làm tăng nguy cơ lũ lụt, và ngập lụt đô thị. Với lượng mưa gia tăng, nguy cơ lũ quét, sạt lở đất cũng tăng, đặc biệt ở các vùng núi cao nơi có tính chất đất không ổn định.

Theo các chuyên gia, La Nina có thể làm gia tăng tần suất và cường độ của bão và áp thấp nhiệt đới, đặc biệt là trong giai đoạn cuối năm. Từ nay đến hết năm 2024 trên Biển Đông có khả năng xuất hiện khoảng từ 8-10 cơn bão/áp thấp nhiệt đới; trong đó có 4-5 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam. Nguy cơ tác động đến hoạt động tàu thuyền và nuôi trồng thủy sản ven biển. Ngoài ra, một điều gần như chắc chắn là hiện tượng dông lốc cả trên đất liền và trên biển, mưa lớn cực đoan thời đoạn ngắn gây ngập úng đô thị sẽ xuất hiện nhiều hơn gây ảnh hưởng đến hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.

Khu vực miền Bắc xuất hiện đợt mưa diện rộng, kéo dài

Theo cơ quan khí tượng thủy văn, ngày 10/8, nắng nóng ở miền Bắc đạt đỉnh điểm với mức nhiệt cao nhất phổ biến 36-38 độ C. Riêng phía nam Sơn La, Hòa Bình, đồng bằng Bắc Bộ có thể hứng chịu nắng nóng gay gắt trên 38 độ C. Độ ẩm tương đối thấp nhất phổ biến 45-55%. Sang ngày 11/8, nắng nóng diện rộng kết thúc ở Bắc Bộ. Thay vào đó, khu vực bước vào đợt mưa rào và dông trên diện rộng, trọng tâm mưa dông ở vùng núi và trung du với lượng phổ biến 30-60mm, có nơi trên 150mm. Đáng lưu ý, từ ngày 12/8, mưa lớn gia tăng khắp các khu vực ở miền Bắc và kéo dài liên tục đến hết ngày 15/8. Tổng lượng mưa phổ biến trong đợt này dao động 100-250mm, có nơi mưa rất lớn trên 400mm. 

Do mưa dông xuất hiện sau đợt nắng nóng dài ngày, người dân đề phòng nguy cơ lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh đi kèm. Mưa lớn tập trung từ chiều tối đến đêm có thể làm hạn chế khả năng quan sát, phòng tránh thiên tai của người dân, nhất là với các hiện tượng như sạt lở. Đồng thời, hội tụ gió tây nam tầng thấp đến tầng cao dày có thể khiến một số điểm mưa rất to nhưng tập trung trong khu vực hẹp, gây nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở vùng núi; ngập lụt vùng trũng, thấp, khu đô thị. Trong khi đó, khu vực Trung Bộ duy trì nắng nóng gay gắt với mức nhiệt cao nhất 36-39 độ C, có nơi trên 39 độ C đến hết ngày 11/8. Từ ngày 12-13/8, nắng nóng ở khu vực này sẽ giảm dần.

K. LINH